ترتیب سوره‌های قرآن توسط صحابه: تفاوت میان نسخه‌ها

ابرابزار
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=Rezapour }}
{{در دست ویرایش|کاربر=Rezapour}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
خط ۵: خط ۵:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
== ترتیب آیات و سوره‌ها زمان پیامبر ==
كاتبان وحي آيات را پي درپي و به ترتيب نزول مي‌نوشتند، هر گاه بسمله‌اي نازل مي‌شد، در مي‌يافتند كه سوره ي قبل پايان يافته و سوره ي ديگري آغاز گشته است.


امام صادق مي‌فرمايد:
== ترتیب آیات و سوره‌ها زمان پیامبر ==
کاتبان وحی آیات را پی درپی و به ترتیب نزول می‌نوشتند، هر گاه بسمله‌ای نازل می‌شد، در می‌یافتند که سورهٔ قبل پایان یافته و سورهٔ دیگری آغاز گشته است.


كان يعرف انقضاء سوره بنزول بسم الله الرحمن الرحيم ابتداء لأخري؛<ref>علامه مجلسي، بحار الانوار، ج۸۹، ص۲۳۶.</ref> پايان هر سوره‌اي به واسطه‌ي بسم الله الرحمن الرحيم در آغاز سوره‌ي ديگر شناخته مي‌شد.
امام صادق می‌فرماید:


ابن‌عباس مي‌گويد:
کان یعرف انقضاء سوره بنزول بسم الله الرحمن الرحیم ابتداء لأخری؛<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۸۹، ص۲۳۶.</ref> پایان هر سوره‌ای به واسطهٔ بسم الله الرحمن الرحیم در آغاز سورهٔ دیگر شناخته می‌شد.


پيامبر با نزول بسم الله الرحمن الرحيم مي‌دانست كه سوره‌ي قبلي پايان يافته و سوره‌ي ديگري آغاز گشته است.<ref>علامه مجلسي، بحار الانوار، ج89، ص236.</ref>
ابن‌عباس می‌گوید:
 
پیامبر با نزول بسم الله الرحمن الرحیم می‌دانست که سورهٔ قبلی پایان یافته و سورهٔ دیگری آغاز گشته است.<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ج89، ص236.</ref>


== ترتیب آیه‌های قرآن ==
== ترتیب آیه‌های قرآن ==
بنابراين، آيات قرآن بر اساس ترتيب نزول، در قالب سوره‌ها مرتب شدند. گاهي رعايت ترتيب نزول آنها به دستور پيامبر اكرم انجام مي‌گرفت؛ مثلاً حضرت دستور مي‌داد كه يك يا چند آيه را در لابه لاي سوره‌اي قرار دهند كه قبلاً نازل شده و پايان يافته بود. اين‌گونه تنظيم كه خارج از روال طبيعي نزول آيات بود، به تصريح و تعيين پيامبر اكرم نياز داشت و بي‌ترديد در آن، حكمت و مصلحتي بوده است.
بنابراین، آیات قرآن بر اساس ترتیب نزول، در قالب سوره‌ها مرتب شدند. گاهی رعایت ترتیب نزول آنها به دستور پیامبر اکرم انجام می‌گرفت؛ مثلاً حضرت دستور می‌داد که یک یا چند آیه را در لابه لای سوره‌ای قرار دهند که قبلاً نازل شده و پایان یافته بود. این‌گونه تنظیم که خارج از روال طبیعی نزول آیات بود، به تصریح و تعیین پیامبر اکرم نیاز داشت و بی‌تردید در آن، حکمت و مصلحتی بوده است.


ابن‌عباس مي‌گويد:
ابن‌عباس می‌گوید:


آخرين آيه‌اي كه نازل شد و اتقوا يوماً ترجعون فيه الي الله بود. جبرئيل به پيامبر اعلام كرد كه آن را آيه‌ي ۲۸۱ سوره‌ي بقره قرار دهد.<ref>ر.ك: حسن بن ابي الحسن ديلمي، ارشاد القلوب، ج۱، ص۳۸.</ref>
آخرین آیه‌ای که نازل شد و اتقوا یوماً ترجعون فیه الی الله بود. جبرئیل به پیامبر اعلام کرد که آن را آیهٔ ۲۸۱ سورهٔ بقره قرار دهد.<ref>ر. ک. حسن بن ابی الحسن دیلمی، ارشاد القلوب، ج۱، ص۳۸.</ref>


ولي با اين حال از توقيفي بودن همه ي آيات نمي‌توان دفاع كرد. به نظر برخي از مفسران مانند: علامه طباطبايي، آيت الله معرفت و... با اين‌كه ترتيب آيات بيش‌تر سوره‌هاي قرآن كريم، توقيفي است، ولي تعداد سوره‌هايي كه تنظيم بعضي از آيات آنها به اجتهاد و رأي صحابه صورت گرفته، كم نيست، و وقوع برخي از آيات كه به صورت متفرق نازل شده، در جايي كه فعلاً قرار دارند، خالي از مداخله ي اجتهادي صحابه نبوده است و اين مسأله از ظاهر روايات جمع در زمان خليفه ي اول به خوبي به دست مي‌آيد.<ref>ر.ك: الميزان في تفسير القرآن، ج۱۲، ص۱۲۷؛ الاتقان في علوم القرآن، ج۱، ص۲۱۴.</ref>
ولی با این حال از توقیفی بودن همهٔ آیات نمی‌توان دفاع کرد. به نظر برخی از مفسران مانند: علامه طباطبایی، آیت الله معرفت و… با این‌که ترتیب آیات بیش‌تر سوره‌های قرآن کریم، توقیفی است، ولی تعداد سوره‌هایی که تنظیم بعضی از آیات آنها به اجتهاد و رأی صحابه صورت گرفته، کم نیست، و وقوع برخی از آیات که به صورت متفرق نازل شده، در جایی که فعلاً قرار دارند، خالی از مداخلهٔ اجتهادی صحابه نبوده است و این مسئله از ظاهر روایات جمع در زمان خلیفهٔ اول به خوبی به دست می‌آید.<ref>ر. ک. المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۲، ص۱۲۷؛ الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۱۴.</ref>


==ترتیب سوره‌های قرآن==
== ترتیب سوره‌های قرآن ==
بسیاری از [[تفسیر|مفسران]] و دانشمندان [[علوم قرآنی]] معتقدند، ترتیب سوره‌های قرآن به[[اجتهاد]] و نظر [[صحابه]] بوده است.
بسیاری از [[تفسیر|مفسران]] و دانشمندان [[علوم قرآنی]] معتقدند، ترتیب سوره‌های قرآن به[[اجتهاد]] و نظر [[صحابه]] بوده است.


۱۱٬۹۱۳

ویرایش