۱۱٬۹۱۳
ویرایش
ابرابزار
بدون خلاصۀ ویرایش |
(ابرابزار) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}}«بسم الله» جزء | {{سوال}} «بسم الله» جزء همهٔ سوره‌هاست یا فقط جزء سورهٔ حمد بوده و یک بار نازل شده است؟{{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}}عالمان مسلمان در جزء بودن «بسم الله» سه | {{پاسخ}}عالمان مسلمان در جزء بودن «بسم الله» سه نظریه وجود دارد: | ||
شیعیان و بسیاری از علمای اهل تسنن مانند: جلال الدین سیوطی، ابن مبارک، محمد بن عمر فخر رازی<ref>ر. ک. جلال الدین سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۳۳۱.</ref> و… معتقدند که «بسم الله…» در تمامی سوره‌ها به استثنای سورهٔ توبه، جزء سوره است. | |||
بر | بر این که «بسم الله…» جزء تمام سوره‌هاست دلایل فراوانی ارائه شده است؛ از جمله: | ||
الف) | الف) احادیث اهل بیت؛ که صحیحه و در حد تواترند. | ||
امام باقر در مورد | امام باقر در مورد کسانی که آیهٔ بسم الله… را جزء سوره نمی‌شمارند و در نماز نمی‌خوانند، می‌فرماید: | ||
بهترین آیهٔ قرآن را به سرقت بردند. | |||
در | در حدیثی دیگر آمده است: | ||
عن | عن یحیی بن ابی عمران الهمدانی قال: کتبت الی ابی جعفر جعلت فداک ما تقول فی رجل ابتدأ بسم الله الرحمن الرحیم فی صلاته وحده فی ام الکتاب فلما صار الی غیر ام الکتاب من السوره ترکها؟ فقال العباسی: لیس کذلک بأس، فکتب بخطه: یعیدها ـ مرتین ـ علی‌رغم انفه یعنی العباسی؛<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۳۱۳.</ref> یحیی بن ابی عمران همدانی می‌گوید: به امام باقر نوشتم فدایت شوم، دربارهٔ مردی که نمازش را با بسم الله… شروع کرده و آن را فقط به سورهٔ حمد محدود کرده و وقتی به سوره‌ای غیر از سورهٔ حمد می‌رسد، بسم الله را ترک می‌کند، چه می‌فرمایی؟ خلیفهٔ عباسی گفت: اشکالی ندارد، امام با خط خودش نوشت: باید بسم الله الرحمن الرحیم را تکرار کند (یعنی برای هر سوره جداگانه بسم الله را بخواند) برخلاف میل او، یعنی عباسی! | ||
نویسندهٔ تفسیر المنار نیز می‌گوید: | |||
مسلمانان اجماع دارند | مسلمانان اجماع دارند که «بسم الله…» در تمام سوره‌ها آیه‌ای از قرآن است، زیرا در آغاز هر سوره ـ به جز توبه ـ آمده است، در حالی که صحابه توصیه می‌کردند که قرآن را از آنچه جزء قرآن نیست دور نگه دارند و وارد قرآن ننمایند؛ به همین دلیل «آمین» را در آخر سورهٔ فاتحه ذکر نکرده‌اند. | ||
هم‌چنین می‌گوید: | |||
علمای مکه ـ اعم از فقها و قاریان قرآن ـ از جمله ابن‌کثیر، و اهل کوفه از جمله عاصم و کسایی از قراء، و بعضی صحابه و تابعین از اهل مدینه و نیز شافعی و پیروان او (در یکی از دو قولش) معتقدند که «بسم الله…» جزء سوره است؛ هم چنین علمای امامیه و از صحابه، حضرت علی، ابن‌عباس، عبدالله بن عمر و… و از تابعین، سعید بن جبیر، عطا، زهری و ابن المبارک این عقیده را برگزیده‌اند.<ref>شیخ محمد عبده، المنار، ج۱، ص۳۹.</ref> | |||
محمد بن عمر فخر | محمد بن عمر فخر رازی، صاحب تفسیر کبیر نیز می‌گوید: | ||
به حد تواتر | به حد تواتر رسیده است که «بسم الله…» کلام خداست که بر پیامبر نازل شد و در قرآن ثابت است.<ref>محمد بن عمر فخر رازی، تفسیر کبیر، ج۱، ص۱۷۳–۱۷۴.</ref> | ||
قرطبی در تفسیرش از امام صادق نقل می‌کند که: | |||
بسم الله الرحمن | بسم الله الرحمن الرحیم تاج سوره‌هاست، تنها در سورهٔ توبه بسم الله… نیامده….<ref>عبدالله محمد بن احمد انصاری قرطبی، تفسیر قرطبی، ج۱، ص۱۰۸.</ref> | ||
ب) | ب) سیرهٔ مسلمانان؛ خواندن «بسم الله» در ابتدای سوره‌ها ـ به جز سورهٔ توبه ـ مرسوم بوده و به تواتر ثابت شده است که پیامبر اکرم نیز در ابتدای سوره‌ها آن را قرائت می‌کردند. اگر «بسم الله…» جزء قرآن نبود باید پیامبر اکرم، که در مقام بیان بود، به آن تصریح می‌فرمود، تا اغراء به جهل لازم نیاید. | ||
ج) | ج) مصحف‌های تابعین و صحابه؛ قبل و بعد از عثمان ـ مشتمل بر «بسم الله» بوده است؛ اگر بسم الله جزء قرآن نبود، نباید آن را در مصاحف می‌نوشتند. | ||
بنابراین، وجود «بسم الله» در قرآن‌ها دلیل بر این است که این آیه، مثل آیات دیگری که در قرآن تکرار شده‌اند جزء قرآن است.<ref>سید ابوالقاسم خویی، البیان فی علوم القرآن، ص۴۳۸.</ref> | |||
برخی از پیروان مسلک شافعی و حمزه قائل به تفصیل شده‌اند و می‌گویند: فقط جزء سورهٔ حمد است. | |||
برخی از اهل تسنن قایل‌اند که بسم الله الرحمن الرحیم جزء هیچ سوره‌ای نیست و به جهت تبرک در اول هر سوره‌ای آمده است. | |||
==منابع== | |||
== منابع == | |||
{{پانویس|۲}} | |||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن | | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن | ||
| شاخه فرعی۱ = آیات و سوره‌ها | | شاخه فرعی۱ = آیات و سوره‌ها | ||
|شاخه فرعی۲ = | |شاخه فرعی۲ = | ||
|شاخه فرعی۳ = | |شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه = | ||
| تیترها = | | تیترها = | ||
| ویرایش = | | ویرایش = | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی = | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت = | ||
| کیفیت = | | کیفیت = | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||