دلیل قصاص نشدن پدر برای قتل فرزند: تفاوت میان نسخه‌ها

{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}

==بیان عام قرآن درباره قصاص==

آیاتی از قرآن که حکم قصاص را بیان فرموده‌ است به تشریع حکم قصاص پرداخته و می‌فرماید: {{قرآن|یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کتِبَ عَلَیْکمُ الْقِصَاصُ فِی الْقَتْلَی الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالأُنثَی بِالأُنثَی…|ترجمه=ای کسانی که ایمان آورده‌اید قانون قصاص در مورد کشتگان بر شما چنین مقررّ گردیده‌است، آزاد در برابر آزاد و برده در برابر برده و زن در برابر زن.|سوره=بقره|آیه=۱۷۸}}

باید توجه داشت که این آیات، تنها بیانگر حکم کلی و عام قصاص و تشریع آن در شریعت اسلام است بدون اینکه از جزئیات و فروعات این حکم سخن به میان آورده باشد. بحث از جزئیات، فروعات و شرایط این حکم را به معصومین (ع) که مفسر و مبین آیات و احکام الهی هستند واگذار نموده‌ است و اطاعت و تبعیّت از دستورات ایشان را بر مؤمنان واجب شمرده‌ است تا در سایه آن احکام و دستورات الهی اجرا گردد و فرموده‌است: {{قرآن|یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِی الأَمْرِ مِنکمْ…|ترجمه=ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولوالامر را|سوره=نساء|آیه=۵۹}}.<ref>بر اساس روایات بسیاری منظور ازاولوالامر ائمه معصومین (ع) هستند ر.ک. طباطبائی، محمد حسین، تفسیر المیزان، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۸۲ش، ج۴، ص۴۰۸ به بعد و تفسیر مجمع البیان، طبرسی، بیروت، دارالمعرفه، ج۳، ص۱۰۰.</ref>

نکته دوم: این مسئله اختصاص به حکم قصاص نداشته و بسیاری از احکامی که در قرآن مجید از آنها سخن به میان آمده‌ است به صورت کلی و عام بیان شده‌ است حتی نماز به عنوان یکی از مهم‌ترین عبادات نیز در قرآن به صورت کلی بیان شده و به جزئیات و فروعات آن پرداخته نشده‌ است و بیان این جزئیات و شرایط آن به ائمه اطهار (ع) واگذار شده‌ است و به‌طور کلی سنت خداوند در قرآن در بیان احکام بر اکتفاء بر کلیات احکام بسنده نمودن به آن است و اساساً قرآن یک کتاب تربیتی است که نمی‌تواند به جزئیات این مسائل بپردازد از این رو بیان و تشریع جزئیات و فروعات احکام به پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) به عنوان مفسر و مبین احکام و دستورات الهی واگذار شده‌ است.

نکته سوم: آنچه در قانون مجازات اسلامی آمده‌است یکی از شرایط اجرای قصاص می‌باشد که در روایات بدان اشاره شده‌ است بر این اساس این حکم، مطابق روایات بوده و برگرفته از آنها می‌باشد.

==روایات مستند این حکم==

حضرت علی(ع) فرموده‌ است:

«لا یقتل یقتل والد بولده إذا قتله …»<ref>'''الحرّ العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشيعه، ج 29، ص 79 ، باب 32 از ابواب قصاص نفس، حديث 8.''' </ref> هر گاه پدر فرزند خودش را به قتل برساند، بابت قتل فرزند کشته نمی‌شود.

 

مجازات تعزیری پدر برای قتل فرزند در مادة ۶۱۲ قانون مجازات اسلامی نیز پیش‌بینی شده‌ است که می‌گوید: «هر کس مرتکب قتل عمد شود… و به هر علت قصاص نشود… دادگاه مرتکب را به حبس از ۳ تا ده سال محکوم می‌نماید».طبق این مادة مجازات تعزیری پدر در صورت کشتن فرزند در این دنیا، زندان به مدت ۳ تا ۱۰ سال است.

مجازات بعدی که برای پدر مشخص شده‌است. این است که لازم است دیة فرزند را به ورثه او پرداخت کند؛ البته هر چند خود پدر از ورّاث فرزند مقتول خویش است، لکن از دیه‌ای که پرداخت می‌کند ارث نمی‌برد و نه تنها چنین است، بلکه اگر فرزندش اموالی نیز داشته باشد، از آن اموال نیز ارث نخواهد برد. در قانون مدنی ما نیز در مادة ۸۸۰ تصریح شده‌ است که «قتل از موانع ارث است» و قاتل از مقتول ارث نمی‌برد.

هم چنین بر پدری که قاتل است، واجب است که بابت کشتن فرزند خودش کفّاره دهد که کفارة این عمل او کفّاره جمع است (یعنی ۶۰ مسکین را طعام دهد، یک بنده آزاد کند و ۶۰ روز روزه بگیرد)<ref>'''علامه حلّی، تحرير الأحكام، ج 2،‌ ص 248؛ آيت ا.... نجفي، محمد حسن ، جواهر الكلام،‌ج 42 ، ص 169'''</ref>

==منابع==