تجسم اعمال در آخرت: تفاوت میان نسخه‌ها

'''تجسم اعمال'''، اصطلاحی در علم کلام و فلسفه اسلامی و به معناي مجسم شدن اعمال در برابر افراد در [[روز قيامت]] است. اين اصطلاح را گاه به صورت‌هاي '''تجسيم اعمال''' يا '''تصور اعمال''' يا '''تمثلِ عقايد''' هم به کار برده‌اند.<ref>ر.ک: شيخ بهائي، محمدبن حسين، الاربعون حديثاً، قم ۱۴۱۵ه ق، ص۴۰۲؛ صدرالدين شيرازي، محمدبن ابراهيم، تفسيرالقرآن الکريم، چاپ محمد خواجوي، قم ۱۳۶۱ش، ج۴، ص۲۸۵، ج۵، ص۴۵۸؛ کتاب العرشيه، ترجمه آهنی، غلامحسين، اصفهان ۱۳۴۱ش،ص۶۶؛ فيض کاشاني، علم الیقین فی اصول الدین، ج۲، ص۸۷۹؛ مجلسي، بحار الانوار،‌بیروت، دار الوفاء،‌ ۱۴۰۳ق، ج۷، ص۲۲۸.</ref>  

گروهي آيات مغاير با تجسم اعمال را مبنا قرار داده و آيات ناظر بر تجسم را طوري تفسير کرده‌اند که با آيات مغاير با آن تعارضي نداشته باشد؛ مثلا در آيه {{قرآن|لِيرَوْا اعمالَهُم}} مفسران، این آیه را به معناي ديدن جزاي اعمال يا نامه اعمال دانسته اند.<ref>رجوع کنيد به طبري: زمخشري؛ الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، طبرسي؛ مجمع البیان، فخررازي؛ مفاتیح الغیب، بيضاوي، انوار التنزیل و اسرار التأویل، ذيل آيه.</ref>. گروهي از اين مفسران، از جمله فخررازي و طبرسي، در دفاع از اين [[تفسير]] گفته‌اند که اعمال، اَعراض اند و عرض هم باقي نمي‌ماند و اعاده آن امکان پذير نيست، لذا اينکه بگوييم خود اعمال در قيامت مجسم مي شوند، نادرست است.

گروهي دیگر آيات ناظر بر تجسم اعمال را بدون تأويل و به همان صورت ظاهر پذيرفته اند. از جمله [[شيخ بهائي]] که در تفسير آيه ۶ سوره زلزال، در تقدير گرفتن جزا براي اعمال را درست نمي‌داند و معتقد است که ديدن به خود اعمال برمي گردد.<ref>رجوع کنيد به: ص۴۰۲.</ref> ایشان به آيات مذکور و احاديث مختلفی استناد مي‌کند. وي مي‌گويد مارها و عقرب‌هاي که در دوزخ وعده داده شده، خود اعمال و عقايد و اخلاق مذموم و ناپسند است که به اين صورت ظاهر مي شود، چنانکه پاداش نیز، همان اخلاق و اعمال و اعتقادات درست و صالح است. اين تفاوت صورت‌ها به سبب اختلاف مراتب است.<ref>همان، ص۴۹۳ـ۴۹۵.</ref>