|
|
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{شروع متن}} | | {{شروع متن}} |
| {{سوال}} | | {{سوال}} |
| ديندار کيست؟ و آيا اين سخن صحيح است که «ديندار کسي است که خود را در برابر هيچ کس و هيچ سختي و هيچ عقيده¬اي قرباني نمي¬کند»؟
| | براساس آموزههای اسلامی چه تعریفی از دیندار میتوان ارائه داد؟{{پایان سوال}} |
| {{پایان سوال}} | | {{پاسخ}}{{نیازمند گسترش}} |
| {{پاسخ}} | |
| «... ديندار يعني جستجوگر; كسي که خود را به پاي هيچ كس و هيچ سختي و عقيده اي قرباني نمي كند;...»}}<ref>روزنامه اخبار اقتصادي، ۱۲/۱۰/۷۹، ص۳.</ref>
| |
|
| |
|
| {{قرآن|إنَّ الدِّينَ عِندَاللّهِ الاِسْلامُ<ref>آل عمران/۱۹.</ref> همانا دين نزد خداوند اسلام است.
| | حقیقت دین را تسلیم در برابر خدا و دیندار را دارای خصوصیت تسلیم و بندگی در مقابل خداوند که جهتدهی به امیال و خواستههای خود در راستای اراده و خواست خدا قرار میدهد. |
|
| |
|
| اين آيه صريحاً دين الهي و مورد نظر خداوند را «اسلام» معرفي مي كند. يعني حقيقت دينِ مورد نظر خداوند، همان چيزي است كه از آن در اين آيه و برخي آيات<ref>آل عمران/۸۵؛ بقره/۱۳۱ـ۱۳۳؛ و ر.ك: طباطبائي، محمدحسين، الميزان، بيروت، موسسه الاعلمي للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۳۸ تا ۱۴۲.</ref> ديگر، به «اسلام» تعبير شده است. به طور طبيعي اولين سوالي كه پيش مي آيد اين است كه معناي «اسلام» در اين آيه چيست؟
| | بر اساس آموزههای اسلام، انسانها باید در برابر خداوند مطیع باشند و در مرتبه بعد و به تبع تسلیم در برابر خدا، باید تابع رسول خدا(ص) و پیام آور دین الهی باشند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به: سوره حشر، آیه ۷، سوره آلعمران، آیه۳۱–۳۲ و ۱۳۲، سوره نساء آیه ۵۹.</ref> |
|
| |
|
| به دلالت روايات<ref>محمدي ري شهري، محمد، ميزان الحكمه، قم، دفتر تبليغات اسلامي، چاپ چهارم، ۱۳۷۲، ص۵۲۷ـ۵۲۸.</ref> فراوان و به شهادت مفسرين قرآن،<ref>الميزان، همان، ج۳، ص۱۳۸ـ۱۳۹.</ref> منظور از «اسلام» در اين آيه «تسليم» است. يعني حقيقت دين الهي تسليم در برابر خدا است، يعني سپردن اختيار خود به خدا! جهت دهي به اميال و خواسته هاي خود در راستاي اراده و خواست خدا! قرباني كردن همه هستي خود در برابر خدا!
| | دانشمندان مسلمان و غربی، تعریفهای فراوانی از دین ارائه دادهاند. دین در شکلهای گوناگون، از ابتداییترین صورت تا صورت متعالی و جامع، ظهور یافته است. بنابراین ارائه تعریفی از دین که تمام ادیان را دربر گیرد، مشکل است. با این حال دین را «به معنای اعتقاد به آفرینندهای برای جهان و انسان و دستورهای عملی متناسب با این عقاید دانستهاند». از این رو کسانی که معتقد به آفرینندهای نیستند و پیدایش پدیدههای جهان را تصادفی یا صرفاً معلول فعل و انفعالهای مادی و طبیعی میدانند، بیدین نامیده میشوند. بر این اساس هر دینی از دو بخش اساسی تشکیل شده است: |
|
| |
|
| همچنين با استفاده از اين تفسير براي آيه، مي توان معنا و ويژگي «ديندار» را چنين بيان كرد: ديندار كسي است كه داراي خصوصيت «تسليم» و بندگي است. به عبارت ديگر ديندار كسي است كه تسليم محض و عبد كس ديگري (خدا) است!
| | *عقاید و گزارههای حقیقی که ریشه دینداری به شمار میرود. |
| | *دستورات عملی که بر پایه آموزههای اعتقادی استوار شدهاند. |
|
| |
|
| از بديهي ترين بديهيات و قطعي ترين قطعيات قرآن كريم و سنت معصومين(ع) اين است كه همه انسانها در درجه اول بايد در برابر حق مطلق، خالق و رَبّ همه موجودات، مطيع محض; تسليم و عبد به تمام معني باشند و خودشان را در مقابل اراده او قرباني كنند; و در مرتبه بعد و به تبع تسليم در برابر خدا، بايد تابع رسول خدا(ص)<ref>حشر/۷؛ آل عمران/۳۱ـ۳۲ و ۱۳۲؛ نساء/۵۹؛ مائده/۹۲؛ انفال/۱ و ۲۰ و ۴۶؛ نور/۵۴ و ۵۶؛ محمد/۳۳؛ مجادله/۱۳؛ تغابن/۱۲؛ آل عمران/۵۰؛ شعراء/۱۰۸ و ۱۱۰ و ۱۲۶ و ۱۳۱؛ زخرف/۶۳ و صدها آيه ديگر.</ref> و پيام آور دين الهي باشند، و از فرامين ايشان تخلف نكنند. | | براساس این تعریف از دین، دیندار فردی است که به این سه بخش اعتقاد داشته باشد: |
|
| |
|
| مجموعه آيات و رواياتي كه به شكل ها و عبارت هاي مختلف، انسان ها را به اطاعت، عبادت، تبعيت و تسيلم در برابر خدا و رسولش(صلي الله عليه وآله) امر مي كند، از مرز هزاران مي گذرد.<ref>بقره/۲۱؛ نساء/۳۶؛ مائده/۷۲ و ۱۱۷؛ اعراف/۵۹ و ۶۵ و ۷۳ و ۸۵؛ نحل/۳۶؛ حج/۷۷؛ مؤمنون/۲۳ـ۳۲؛ نمل/۴۵؛ عنكبوت/۱۶ و ۳۶؛ نجم/۶۲؛ نوح/۳؛ انبياء/۲۵ و ۹۲ و صدها آيه ديگر.</ref> بنا بر اين حق اين است كه انسان ديندار كسي است كه عبد و تسليم بي چون و چرا در مقابل خداوند است و حقيقت انسانيت او به اين است كه خود را در مقابل خداوند و اراده او قرباني كند. با توجه به مطالب ياد شده، اين سخن كه ديندار كسي است كه خود را به پاي هيچ كس و هيچ سختي و عقيده اي قرباني نمي كند!» سخني كاملا نادرست است، و در قضاء كامل با معارف قرآن و اهلبيت(ع) است.
| | #در بخش عقاید و معارف به وحدانیت خداوند ایمان بیاورد و نیز به رسولان الهی که برای هدایت انسانها آمدند و هم چنین به روز رستاخیز. |
| | #عمل به ارزشهای اصیل اخلاقی و اصلاح و تهذیب نفس که نقش مهمی در سعادت انسان دارند. |
| | #عمل به دستورات و احکام الهی به ویژه انجام واجبات و ترک محرمات که برای وصول به مقام بندگی و لقای الهی ضروری است. |
|
| |
|
| نكته قابل بحث ديگر اين است كه منظور از جستجوگر بودن فرد ديندار، چيست؟ اگر منظور اين است كه فرد ديندار نبايد به هيچ عقيده اي دل ببندد و نبايد در برابر هيچ حقيقتي سر فرود آورد ـ چنان كه از ذيل سخن مورد نظر برمي آيد ـ اين برداشت در تضاد كامل با معناي «ديندار» و «دينداري» است، چه، همان طور كه بيان شد حقيقت دين همانا تسليم در برابر حضرت حق جل جلاله است و ديندار كسي است كه دل در گرو اراده و خواست خداوند متعال دارد و تسليم محض او است. حال اگر صاحب اين سخن از دين و ديندار تعريف ديگري داشته باشد، اگر ايشان دين را همان، تفسيرها و تعبيرهاي سيال بشري از تجارب ديني شخصي بداند و آن را در حد يك تجربه روان شناختي تنزل داده و فاقد هرگونه محتواي معرفتي بداند، در اين صورت تعريف ايشان از شخص ديندار نيز معقول و منطقي مي نمايد، زيرا بر اساس اين تعريف از دين، ديندار كسي است كه همواره تجربه ديني جديدي دارد; و هيچ ملاكي براي ترجيح تجربه كسي بر تجربه ديگري وجود ندارد، بنا بر اين ديندار كسي است كه همواره در حال جستجو است و خود را در برابر سخن و عقيده هيچ كس نبايد قرباني كند. لكن اين گونه تعريف از دين اساساً نادرست است و براهين عقلي و ادله نقلي متعددي بر بطلان چنين تعريف و تصويري از دين، وجود دارد.
| |
|
| |
| امّا اگر مقصود از جستجوگر بودن ديندار، حقيقت جو بودن اوست به اين معني كه اولاً: او قائل به وجود حقيقي است و ثانياً رسيدن به آن حقيقت را ممكن مي داند، و ثالثاً تا وقتي كه آن حقيقت را در آغوش نكشد نبايد از جستجو و تكاپو دست بردارد، اگر مقصود از جستجوگر بودن اين باشد البته اين كلامي است بسيار متين و استوار. لكن پرواضح است كه معناي اين تفسير از جستجوگر، اين نيست كه فرد حقيقت جو پس از آن كه به آن رسيد همواره بايد روي آن پا بگذارد و با سرپيچي از آن دوباره به جستجوي خود ادامه دهد چرا كه بعد از حق چيزي نيست مگر گمراهي و ضلالت.<ref>يونس/۳۲.</ref>
| |
| {{پایان پاسخ}} | | {{پایان پاسخ}} |
| {{مطالعه بیشتر}}
| |
| ==مطالعه بيشتر==
| |
|
| |
| ۱ـ پترسون، مايکل و جمعي از نويسندگان، عقل و اعتقاد ديني، ترجمه سلطاني و نراقي، تهران، انتشارات طرح نو، چاپ سوم، ۱۳۷۹.
| |
|
| |
| ۲ـ صادقي، هادي، درآمدي بر کلام جديد، قم، دفتر نشر طه، ۱۳۸۱.
| |
| {{پایان مطالعه بیشتر}}
| |
|
| |
|
| ==منابع== | | ==منابع== |
| <references />
| | {{پانویس|۲}} |
| {{شاخه | | {{شاخه |
| | شاخه اصلی = دینپژوهی | | | شاخه اصلی = دینپژوهی |
| |شاخه فرعی۱ = کلام جدید | | |شاخه فرعی۱ = کلام جدید |
| |شاخه فرعی۲ = چیستی دین | | |شاخه فرعی۲ = چیستی دین |
| |شاخه فرعی۳ = | | |شاخه فرعی۳ = |
| }} | | }} |
| {{تکمیل مقاله | | {{تکمیل مقاله |
| | شناسه = | | | شناسه =- |
| | تیترها = | | | تیترها =- |
| | ویرایش = | | | ویرایش =شد |
| | لینکدهی = | | | لینکدهی = |
| | ناوبری = | | | ناوبری = |
| | نمایه = | | | نمایه = |
| | تغییر مسیر = | | | تغییر مسیر = |
| | ارجاعات = | | | ارجاعات = |
| | بازبینی = | | | بازبینی = |
| | تکمیل = | | | تکمیل = |
| | اولویت = | | | اولویت =ج |
| | کیفیت = | | | کیفیت =ج |
| }} | | }} |
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |