روایت خرید آرد باعث فقر می‌شود: تفاوت میان نسخه‌ها

نقل شده که: «خرید آرد باعث فقر می‌گردد.» آیا این روایت صحیح است و فلسفه آن چیست؟

شیخ کلینی در اصول کافی در ضمن بابی با عنوان «باب فضل شراء الحنطه و الطعام»، فضیلت خریدن گندم و طعام، سه حدیث از امام صادق(ع) نقل می‌کند که در آنها به خریدن گندم توصیه شده و از خریدن آرد و نان نهی شده است.

۱. عده ای از اصحاب از احمد بن محمد، از ابن محبوب، از نصر بن اسحاق کوفی، از عباد بن حبیب گفت: از امام صادق(ع) شنیدم می‌گفت: «خریدن گندم فقر را از بین می‌برد و خریدن آرد موجب فقر می‌شود؛ و خریدن نان از بین بردن مال است. می‌گوید عرض کردم: خداوند حافظ شما باشد پس کسی که قدرت بر خریدن گندم ندارد چه کار کند، فرمود: این حکم (ممانعت، نهی) برای کسی است که قدرت بر خرید گندم دارد ولی این کار را نمی‌کند.»<ref>شیخ کلینی، الکافی، تحقیق غفاری، علی اکبر، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۷ش، ج۵، ص۱۶۷.</ref>

در روایت دیگر از امام صادق(ع) نقل می‌کند که حضرت فرمود: «زمانی که پولی و درهمی به دست آوردی با آن گندم بخر و اگر آرد بخری پول تو از دست رفته است.»<ref>همان، و شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش، ج۷، ص۱۶۲.</ref>

در روایت دیگر ابو صباح کنانی از امام صادق(ع) نقل می‌کند که حضرت فرمود: «خریدن آرد مایه ذلت است و خریدن گندم مایه عزت و خریدن نان مایه فقر، پس پناه می‌برم به خداوند از فقر و ناچیزی.»<ref>کلینی، همان، ج۵، ص۱۶۷، و طوسی همان.</ref>

از آنجا که گندم به عنوان یک کالای واسطه است لذا خرید و فروش آن و مدت نگهداری آن و خطرات از بین رفتن آن نسبت به آرد و نان بیشتر است و آرد و نان به عنوان کالای نهائی و مصرفی است لذا به خریدن آن یا به تعبیر دیگر به تجارت آن توصیه نمی‌شود. از آنجائیکه این روایات در باب تجارت وارد شده‌اند لذا می‌توان گفت ریسک تجاری درباره خرید آرد ونان خطرناک است و در سطح وسیع می‌توان به این امر اشاره کرد که حضرت می‌فرماید اگر می‌خواهی تجارت کنی و کالا به کشور وارد کنی آرد و نان وارد نکن و وابستگی کشور اسلامی را به بازارهای بیرون بیشتر نکن و کالایی که نهایی است خریداری نکن و اگر می‌خواهی کالا وارد کنی کالای واسطه ای وارد کن تا علاوه بر کم کردن وابستگی، اشتغال و تولید فزونی یافته و به تدریج کشور اسلامی به خودکفایی برسد.<ref>هادوی کاشانی، اصغر، موفقیت اقتصادی از دو نگاه، ماهنامه پاسدار اسلام، شماره‌های ۲۴۳–۲۴۴.</ref> و امروزه اگر به این امر توجه شود مخصوصاً در سطح کلان اگر آرد و نان خریداری و وارد کشور شود، چون این دو کالا، کالای نهایی و مصرفی هستند و هر چه سریعتر باید مصرف شوند لذا کشور تبدیل به یک کشور مصرفی و وابسته می‌شود اما اگر توجه به خرید گندم که استفاده چند جانبه دارد و حتی می‌توان با همان گندم اشتغال ایجاد کرد و دوباره آن را کاشت و برداشت کرد و به خودکفایی رسید لذا امام چنین سفارشی را به مسلمانان کرده‌اند.

تا جامعه مسلمان با عدم وابستگی به دیگر جوامع، احساس عزت و شخصیت و کرامت کنند. این توجیه را می‌توان در میان جامعه و به افراد هم توسعه داد مخصوصاً در جامعه ای که خودش اکثر ملزومات و مایحتاج خود را تولید می‌کند لذا سفارش می‌شود که سراغ کالای مصرفی و نهایی مخصوصاً کالائی که در همه حال مورد نیاز بشر است نرود و سعی کند کالائی خریداری کند که دوام ماندگاری، قابل ایجاد ارزش افزوده در آن کالا بوده باشد؛ لذا حضرت می‌فرماید: اگر گندم بخری انگار پولت را در راه منفعت آور و سودآور هزینه کرده‌ای ولی اگر آرد و نان بخری بدین معنی است که پولت را از دست داده‌ای چون کالائی که خریده‌ای مصرفی و نهائی است.