automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۵٬۸۱۶
ویرایش
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳: | خط ۳: | ||
خطر بدعت در جامعه اسلامی از دیدگاه قرآن را بنویسید؟ | خطر بدعت در جامعه اسلامی از دیدگاه قرآن را بنویسید؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}}لفظ «بدعت» صریحاً در قرآن نیامده جز یک بار و مشتقات آن چهار بار آمده، امّا الفاظی که معنای بدعت را میرساند در آیات متعددی مطرح شده است و خطرات آن برای جامعه بسیار است. زیانبار چون ایجاد فتنه و فساد، از بین رفتن سنتها ضلالت و گمراهی را در پی دارد و سکوت در مقابل آنان خطرش از خود بدعت کمتر نیست. | ||
<span></span> | |||
== بدعت در لغت و اصطلاح == | == بدعت در لغت و اصطلاح == | ||
«بدعت» در لغت چیز نو و جدید را گویند، و هر گاه به خداوند نسبت داده شود «بدیع السموات، ایجادکننده آسمانها» به معنای ایجاد و خلقت چیزی بدون وسیله و ماده و بدون زمان و مکان است. | «بدعت» در لغت چیز نو و جدید را گویند، و هر گاه به خداوند نسبت داده شود «بدیع السموات، ایجادکننده آسمانها» به معنای ایجاد و خلقت چیزی بدون وسیله و ماده و بدون زمان و مکان است. | ||
خط ۱۲: | خط ۱۳: | ||
در قرآن، واژه «بدعت» به همین صورت نیامده است، بلکه مشتقات آن (که در قرآن چهار نوبت آمده) گاهی به صورت «بدیع»<ref>بقره/۱۱۷، انعام/۱۰۱.</ref> یا «بدْعاً»<ref>احقاف/۹.</ref> آمده که معنای لغوی دارد، یعنی چیز تازه، و به معنای اصطلاحی یک بار به صورت «اِبْتَدعَ» آمده است، ولی معنای بدعت با الفاظ دیگر که همان معنی را میرساند، در قرآن آمده، که در این بخش به برخی از آنها اشاره میشود: | در قرآن، واژه «بدعت» به همین صورت نیامده است، بلکه مشتقات آن (که در قرآن چهار نوبت آمده) گاهی به صورت «بدیع»<ref>بقره/۱۱۷، انعام/۱۰۱.</ref> یا «بدْعاً»<ref>احقاف/۹.</ref> آمده که معنای لغوی دارد، یعنی چیز تازه، و به معنای اصطلاحی یک بار به صورت «اِبْتَدعَ» آمده است، ولی معنای بدعت با الفاظ دیگر که همان معنی را میرساند، در قرآن آمده، که در این بخش به برخی از آنها اشاره میشود: | ||
== بدعت در قرآن و | == بدعت در قرآن و روایات == | ||
۱. {{قرآن|فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ یَکْتُبُونَ الْکِتابَ بِأَیْدِیهِمْ ثُمَّ یَقُولُونَ هذا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ|ترجمه=وای بر آنها (یهودیها) که کتاب (تورات) را با دست خود مینوشتند و سپس میگفتند این کتاب از جانب خدا است.|سوره=بقره|آیه=۷۹}} در این آیه، «یکتبون» همان معنای تحریف و بدعت را دارد. | ۱. {{قرآن|فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ یَکْتُبُونَ الْکِتابَ بِأَیْدِیهِمْ ثُمَّ یَقُولُونَ هذا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ|ترجمه=وای بر آنها (یهودیها) که کتاب (تورات) را با دست خود مینوشتند و سپس میگفتند این کتاب از جانب خدا است.|سوره=بقره|آیه=۷۹}} در این آیه، «یکتبون» همان معنای تحریف و بدعت را دارد. | ||
خط ۳۲: | خط ۳۳: | ||
در روایات فراوانی، بدعتگذاران به عنوان بدترین و منفورترین چهره معرفی شدهاند، به دو روایت زیر توجه شود: | در روایات فراوانی، بدعتگذاران به عنوان بدترین و منفورترین چهره معرفی شدهاند، به دو روایت زیر توجه شود: | ||
۱. | ۱. پیامبر(ص) فرمود: «اولئک شرار اُمّتی؛ بدعتگذاران بدترین افراد امت من میباشند.» | ||
۲. | ۲. امام علی(ع) فرموده است: «منفورترین آفریدهها نزد خدا دو شخصند، مردی (و شخصی) که خدا او را به حال خود گذاشته و از راه راست دور افتاده است؛ دل او شیفته بدعت است و مردم را گمراه کرده به فتنهانگیزی میکشاند و راه رستگاری گذشتگان را گم کرده و طرفداران خود و آیندگان را گمراه ساخته است، بار گناه دیگران را بر دوش کشیده و گرفتار زشتیهای خود نیز میباشد؛ و مردی که مجهولاتی به هم بافته و در میان انسانهای نادانِ امت، جایگاهی پیدا کرده و در تاریکیهای فتنه فرورفته است.»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۷.</ref> | ||
و در جای دیگر فرمود: «و بدترین مردم نزد خدا رهبر ستمگری است که خود گمراه و مایه گمراهی دیگران است که سنّت پذیرفته را بمیراند و بدعت ترک شده را زنده گرداند».<ref>همان، خطبه ۱۶۴.</ref> | و در جای دیگر فرمود: «و بدترین مردم نزد خدا رهبر ستمگری است که خود گمراه و مایه گمراهی دیگران است که سنّت پذیرفته را بمیراند و بدعت ترک شده را زنده گرداند».<ref>همان، خطبه ۱۶۴.</ref> | ||
== آثار، خطرات، و مفاسد بدعت == | == آثار، خطرات، و مفاسد بدعت == | ||
«بدعت» آثار و خطرات بسیار ناگواری برای جامعه اسلامی داشته و | «بدعت» آثار و خطرات بسیار ناگواری برای جامعه اسلامی داشته و دارد؛ فتنهها و آشوبها به پا میکند، فرهنگ اصیل اسلام را که بر اساس مصالح مردم پایهگذاری شده است دگرگون میسازد؛ مانعی است برای پیشرفتهای مذهبی و اجتماعی، باعث گمراهی و انحراف انسانها میگردد، زیانهای فکری و روحی غیرقابل جبرانی به خانوادهها میرساند و ممکن است نسلهای بشر را برای همیشه گرفتار و بدبخت نماید. اینک به نمونههایی از مفاسد و خطرات آن اشاره میشود: | ||
۱. ایجاد فتنه و فساد: پیامبر اکرم(ص) فرمود: | ۱. ایجاد فتنه و فساد: پیامبر اکرم(ص) فرمود: امت من به هفتاد و سه گروه تقسیم میگردند، که فتنهانگیزترین آنان در میان امت اسلام (بدعت گذاران است یعنی) آن فرقهای است که براساس قیاس عمل نموده و حرام را حلال، و حلال را حرام میکنند<ref>کنز العمال، همان، ج۱، ص۲۱، شماره ۱۰۵۸.</ref>» و علی(ع) میفرماید: «ریشه فسادها و فتنهها در میان مردم، تبعیت از خواستههای نفس و بدعتهایی است که بر خلاف قرآن و احکام الهی صادر میگردد»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۵۰.</ref> در این دو روایت آثار بدعت را فتنهها و فساد دانسته است؛ و فتنه هم از دیدگاه قرآن از قتل و کشتار هم خطرناکتر است<ref>بقره/۱۹۱ و ۲۱۷.</ref> و تمام مسائل را زیر و رو میکند، و جامعه را از هم میپاشد.<ref>توبه/۴۸.</ref> | ||
۲. از بین رفتن سنتهای نیکو: علی(ع) میفرماید: | ۲. از بین رفتن سنتهای نیکو: علی(ع) میفرماید: «هیچ بدعتی در دین ایجاد نمیشود مگر آن که سنتی (نیکو) ترک گردد، پس از بدعتها بپرهیزید و با راه راست حق باشید؛ نیکوترین کارها سنتی است که سالیان بر آن گذشته و درستی آن ثابت شده باشد و بدترین کارها (بدعت و) آنچه که تازه پیدا شده و آینده آن روشن نیست».<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۴۵.</ref> | ||
۳. هلاکت و گمراهی: رسول اکرم فرمود: «ایّاکُمْ و ابتدع فانّ کُلَّ بدْعَه ضلالَه؛ از بدعت گذاری دوری کنید که باعث گمراهی و ضلالت میشود.<ref>کنز العمال، همان، ج۱، ص۲۲۱، حدیث ۱۱۱۳.</ref> و علی(ع) در این زمینه میفرماید: «همانا خداوند پیامبری راهنما را با کتابی گویا، و دستوری استوار | ۳. هلاکت و گمراهی: رسول اکرم فرمود: «ایّاکُمْ و ابتدع فانّ کُلَّ بدْعَه ضلالَه؛ از بدعت گذاری دوری کنید که باعث گمراهی و ضلالت میشود.<ref>کنز العمال، همان، ج۱، ص۲۲۱، حدیث ۱۱۱۳.</ref> و علی(ع) در این زمینه میفرماید: «همانا خداوند پیامبری راهنما را با کتابی گویا، و دستوری استوار برانگیخت؛ هلاک نشود جز کسی که تبهکار است و بدانید که بدعتها به رنگ حق درآمده و هلاک کنندهاند، مگر خداوند ما را از آنها حفظ فرماید»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۶۹.</ref> و در جای دیگر فرمود: «بدترین مردم نزد خدا رهبر ستمگری است که خود گمراه و مایه گمراهی دیگران است، که سنت پذیرفته را بمیراند و بدعت ترک شده را زنده گرداند<ref>همان، خطبه ۱۶۴.</ref>» در روایات فوق به روشنی به آثار خطرناک بدعت که گمراهی و هلاکت باشد، اشاره شده است. | ||
== ریشه بدعتها == | == ریشه بدعتها == | ||
۱. مال و منال دنیوی و | ۱. مال و منال دنیوی و ثروتاندوزی: قرآن میفرماید: {{قرآن|ترجمه=وای بر کسانی که مطالبی را با دست خود مینویسند، و آن را سپس به خدا نسبت میدهند و میگویند این از جانب خدا است (عامل و انگیزه این بدعت این است) تا بدین وسیله آن را به بهای کمتری بفروشند|سوره=بقره|آیه=۷۹}} و در آیهٔ دیگر فرمود: {{قرآن|ترجمه=آنان که آیین خود را به بازی و سرگرمی گرفتند (و در آن بدعت ایجاد کردند) و گرفتار دنیا و فریفته زندگی دنیا شدند.|سوره=انعام|آیه=۷۰}} | ||
۲. هواهای نفسانی: قرآن میفرماید: {{قرآن| | ۲. هواهای نفسانی: قرآن میفرماید: {{قرآن|ترجمه=آیا دیدی آن کسی را که هوای خویش را خدای خود قرار داد؟|سوره=جاثیه|آیه=۲۳}} و علی(ع) فرمود: «ریشه فسادها و فتنهها در میان مردم، تبعیت از خواستههای نفس و بدعتها است.<ref>نهج البلاغه، خطبه ۵۰.</ref> | ||
۳. ریاست و | ۳. ریاست و مقامخواهی: امام رضا(ع)در مناظره با سران یهود و نصارا، آنها را مجاب و محکوم نمود، «راسُ الجالوت» رئیس یهودیها گفت: به خدا سوگند ای پسر پیامبر! اگر مسئله ریاست و سرپرستی تمام یهودیها مانع نبود من به رسول خدا ایمان آورده تابع او میشدم.<ref>بحار الانوار، همان، ج۴۹، ص۷۷–۷۸.</ref> | ||
۴. حاجت و نیازمندی به مردم: گاهی عامل بدعتها نیازمندی است علی(ع) «او یَسْتَنْجِحُ حاجَه الی النّاسِ باظهار بدْعه فی دینِهِ؛ (یکی از صفات زشت این است که) به خاطر حاجتی که به مردم دارد بدعتی در دین خدا بگذارد»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۵۳.</ref> و قرآن برای تقویت انسانها میفرماید: {{قرآن|أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَی اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ | ۴. حاجت و نیازمندی به مردم: گاهی عامل بدعتها نیازمندی است علی(ع) «او یَسْتَنْجِحُ حاجَه الی النّاسِ باظهار بدْعه فی دینِهِ؛ (یکی از صفات زشت این است که) به خاطر حاجتی که به مردم دارد بدعتی در دین خدا بگذارد»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۵۳.</ref> و قرآن برای تقویت انسانها میفرماید: {{قرآن|أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَی اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ|ترجمه=ای مردم! شما (همگی) نیازمند به خدایید، تنها خداوند است که بینیاز و شایسته هرگونه ستایش است.|سوره=فاطر|آیه=۱۵}} | ||
== وظیفه مسلمانان و آگاهان جامعه در برابر بدعتها == | == وظیفه مسلمانان و آگاهان جامعه در برابر بدعتها == | ||
بر تمام مسلمانان بویژه عالمان و آگاهان جامعه لازم است که در برابر | بر تمام مسلمانان بویژه عالمان و آگاهان جامعه لازم است که در برابر هرگونه انحراف فکری و کجاندیشیها مقاومت و مبارزه و مقابله نماید، و یکی از مصداقهای مهم «امر به معروف و نهی از منکر» مبارزه با بدعتها است. پیامبر اکرم(ص) فرمود:<ref>کنز العمال، همان، ج۱۰، ص۲۱۶، شماره ۲۹۱۴۰.</ref> هرگاه بدعتها ظاهر شد باید آگاهان جامعه (برای مقابله با آنها) علم خود را نشر دهد، (و جواب بدعتگذاران را بدهد) و اگر کسی علم خود را کتمان و پنهان کند، مثل این است که تمامی آنچه را که بر محمد(ص) نازل گشته (یعنی قرآن را) کتمان و انکار نموده است.»<ref>فیض کاشانی، محسن، محجه البیضاء، مؤسسه الاعلمی، ج۱، ص۱۲۵.</ref> در حدیث فوق سکوت در برابر بدعت و بدعتگذاران گناه بسیار بزرگ در حد انکار قرآن شمرده شده است. پیامبر اکرم(ص) فرمود: «هر کس با بدعتگذار کنار آمده و او را مورد احترام قرار دهد (در واقع) به نابودی اسلام کمک (و کمر) بسته است.»<ref>همان.</ref><span></span> | ||
<span></span> | |||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||