انگیزه‌های جعل حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

* '''دشمنی با اسلام و انتقام جویی از آن؛''' با وجود پیشرفت‌های اسلام و مسلمانان در ابتدای دوران اسلامی و عدم توان دشمنان در مقابله مستقیم با آن، دشمنان به فکر چاره افتاده و برای انتقام عده‌ای از متفکران مانند کعب الاحبار و وهب بن منبه یهودی، ابن جریح و تمیم‌ داری مسیحی، سیف بن عمر و ابن ابی العوجا مانوی، به ظاهر مسلمان شدند و با ساختن احادیث دروغین باعث ورود موجی از احادیث ساختگی در میان روایات اسلامی شدند.<ref>زین العابدین، قربانی، علم حدیث و نقش آن در شناخت و تهذیب حدیث، قم، انصاریان، چاپ سوم، ۱۳۷۸، ص۶۶.</ref> برای نمونه «ابن ابی العوجا» به هنگام اعدامش گفت: «مرا از کشته شدن چه باک، درحالی‌که چهار هزار حدیث که حرام را حلال و حلال را حرام می‌کرد ساختم و وارد دین شما کردم.» و حماد بن زید نیز گفته است: «زنادقه چهارده هزار حدیث ساخته و به پیامبر و اولیاء الهی نسبت داده‌اند.»<ref>محمود، ابورية، اضواء علي السنة المحمدية، بي جا، دارالكتاب الاسلامي، بي تا، ج۵، ص۱۴۴.</ref>

* '''انگیزه سیاسی؛''' مشروعیت بخشی به قدرت‌هایی که خود را خلیفه رسول الله نامیده بودند نیازمند روایاتی بود تا این مسئله را تامین نماید. چون هیچ سخنی از پیامبر(ص) در تأیید این منصب در دست نداشتند، بلکه سخنان فراوانی علیه این مدعا و به نفع اهل بیت(ع) از پیامبر(ص) وجود داشت، شروع به وضع و جعل حدیث برای این منظور نمودند برای مثال روایتی به پیامبر(ص) نسبت داده شده: «ما پیامبران چیزی به ارث نمی‌گذاریم و هر آنچه از ما باقی بماند صدقه است»<ref>مسلم نیشابوری، صحیح مسلم، بیروت، دارالفکر، بی تا، ج۵، ص۱۵۲.</ref> که این مطلب به جهت مخالفت با قرآن<ref>نمل / ۱۶.</ref> جعلی بودنش واضح است. معاویه نیز روند احادیث ساختگی را به اوج رساند و در عرصه‌های مختلف به جعل حدیث پرداخت.<ref>ناصر، رفیعی محمدی، درسنامه وضع حدیث، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۴، ص۶۰–۷۲.</ref> همچنین در زمان سایر امویان این وضع ادامه داشت و راویان دین فروش در زمان عبدالملک بن مروان در فضائل امویان و سوابق آنها و طعنه به علی(ع) روایات زیادی ساختند.<ref>رک: ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بی جا، داراحیاء الکتب العربیه، بی تا، ج۱۱، ص۴۶.</ref> عباسیان نیز از قافله عقب نماندند و برای مشروعیت بخشیدن به حکومت خود احادیثی را جعل کردند.<ref>رک: درسنامه وضع حدیث، همان، ص۷۲–۷۳.</ref>

۳. انگیزه‌های فرهنگی: اقوام مختلفی به اسلام گرویدند و بعد از پیامبر(ص) مذاهب مختلفی پدید آمد و بعضی از این اقوام و مذاهب برای اثبات برتری خود و بی‌اعتبار کردن رقبای خود به جعل حدیث دست زدند برای نمونه حنفی‌ها، مالکی‌ها و شافعی‌ها هر کدام در فضایل رهبران و امامان فقهی خود روایاتی را جعل کردند.<ref>رک: امینی، عبدالحسین، الغدیر، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۳۷۹، ج۵، ص۲۷۷–۲۸۷.</ref>

۴. انگیزه‌های خیرخواهانه: برخی از دین داران نادان به گمان خدمت به دین، احادیثی را ساخته و به معصومان(ع) نسبت دادند که بیش‌تر روایات مجعول اینها درباره فضائل سوره‌ها و آیات قرآن و ذکر پاداش اعمال خیر و … است که به منظور ترغیب مردم به قرائت قرآن و انجام کارهای خیر و ترک محرمات بوده است.<ref>رک: علم حدیث و نقش آن در شناخت و تهذیب حدیث، همان، ص۷۲–۷۳؛ درسنامه وضع حدیث، همان، ص۱۵۱–۱۵۷؛ اضواء علی السنه المحمدیه، همان، ص۱۳۸.</ref>

  | شاخه اصلی =

|شاخه فرعی۱ =

  | شناسه =

  | تیترها =

  | ویرایش =

  | لینک‌دهی =

  | اولویت =

  | کیفیت =