دیه سقط جنین

سؤال

در سقط جنین، دیه در مراحل مختلف چقدر است؟ دیه را چه کسی باید بدهد و به چه کسی؟

هرکس که سقط جنین به وسیله او انجام شود باید دیه را پرداخت کند. چه پزشک یا پرستار چه مادر. سقط جنین حرام و از گناهان بزرگ است. اگر مادر مباشر باشد، دیه به پدر تعلق می‌گیرد و اگر هر دو راضی از سقط باشند، بنابر احتیاط واجب به طبقات بعدی می‌رسد.

پرداخت دیه سقط جنین به وسیله مباشر

دیه سقط جنین بر عهده کسی است که مستقیماً در سقط مباشرت داشته است. اگر سقط جنین به وسیله پزشک، یا به وسیله تزریق آمپول به وسیله پرستار باشد، مباشر سقط جنین، موظف به پرداخت دیه است. اگر پزشک یا پرستار، مادر یا پدر یا شخص دیگری را راهنمایی به مصرف دارو کنند، کسی که مباشرتا دارو را تزریق یا استعمال کرده است، مباشر سقط جنین خواهد بود و موظف است دیه را نیز پرداخت کند؛ بنابراین بسته به کیفیت سقط جنین، مسئول پرداخت کننده دیه مشخص می‌شود. اگر خود مادر مباشرتا، دارویی را با اراده خود استفاده یا استعمال کند، مسئول پرداخت دیه خود او خواهد بود.

تعلق دیه به ورثه

دیه سقط جنین به ورثه جنین بر اساس طبقات ارث، باید پرداخت شود؛ یعنی پدر و مادر، کسانی هستند که دیه بایستی به آن‌ها پرداخت شود. اگر خود مادر مباشر سقط جنین باشد، مادر مسئول پرداخت به پدر جنین است و خود مادر از دیه ارث نمی‌برد.

اگر پدر و مادر به سقط جنین راضی باشند هر چند مباشر در سقط نباشند، بنابر نظر برخی مراجع تقلید مثل آیت‌الله وحید خراسانی، احتیاط واجب این است که دیه به طبقه بعد داده شود و پدر و مادر دیه را نگیرند. به هر حال اگر وراث، دیه را عفو کنند، ساقط می‌شود و از جهت گناه، استغفار و توبه کنند.

مقدار دیه

ماده ۴۸۷ قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد، دیه سقط جنین به ترتیب زیر است: ۱. دیه نطفه که در رحم مستقر شده بیست دینار. ۲. دیه علقه که خون بسته است چهل دینار. ۳. دیه مضغه که به صورت گوشت درآمده است شصت دینار ۴. دیه جنین در مرحله‌ای که به صورت استخوان درآمده و هنوز گوشت نروییده است هشتاد دینار. ۵. دیه جنین که گوشت و استخوان‌بندی آن تمام شده و هنوز روح در آن پیدا نشده یکصد دینار.

در مراحل فوق هیچ فرقی بین دختر و پسر نمی‌باشد.

تبصره: دینار سکه طلا است که معادل یک مثقال شرعی است و وزن مثقال شرعی دینار ۶/۳ گرم می‌باشد.

مطالعه بیشتر

• رساله اجوبه استفتائات آیت الله خامنه‌ای (مد ظله العالی) سؤال ۱۲۶۸ به بعد
• تحریر الوسیله ج۲ کتاب الدیات اللواحق الاول فی الجنین.