حوزه و بایسته‌ها (کتاب)
کتاب «حوزه و بایسته‌ها» اثر چه کسی است و به چه موضوعاتی می‌پردازد؟
حوزه و بایسته‌ها مجموعه سخنرانی‌ها، مقالات و نامه‌های آیت‌الله سید محمدباقر صدر (درگذشته ۱۳۵۹ش) درباره حوزه، روحانیت و مرجعیت که به‌صورت کتاب چاپ گردیده است.
| حوزه و بایسته‌ها | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده | محمدباقر صدر |
| موضوع | حوزه، روحانیت و مرجعیت |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | دارالصدر |
| ترجمه فارسی | |
| مترجم | سید امید مؤذنی |
این اثر در سه فصل «گفتارها»، «مقاله‌ها» و «نامه‌ها» تدوین شده است. فرایند اصلاح حوزه از موضوعات این کتاب است. وی معتقد بود تحولاتی در حوزه کتب درسی حوزه باید اتفاق بیفتد تا طلبه‌ها سریعتر و در عین حال با عمق بیشتری وارد عرصه انجام وظیفه‌هایشان بشوند.
مسئولیت‌های حوزه در امت، حوزه و ابتلائات اجتماعی و ملاحظات اظهار فتوا از دیگر موضوعات این کتاب است. این کتاب از سوی انتشارات دارالصدر و با ترجمه سید امید مؤذنی منتشر شده است.
معرفی
«حوزه و بایسته‌ها» مجموعه سخنرانی‌ها، مقالات و نامه‌های آیت‌الله سید محمدباقر صدر درباره حوزه، روحانیت و مرجعیت است.[۱]
بخش عمده کتاب از کتاب «بارقه‌ها» است که پیش از این در قالب مجموعه آثار شهید صدر به زبان فارسی به چاپ رسیده بود. افزون بر این، ترجمه مقدمه کتاب حلقات با عنوان «چرایی و چگونگی تغییر کتاب‌های درسی» درباره تحول کتاب‌های درسی، در این مجموعه آمده است. همچنین برخی از نامه‌های شهید صدر که در آنها مطالبی مفید درباره حوزه و روحانیت وجود داشت، به این مجموعه افزوده شده است.[۲]
منبع بیشتر گفتارهای شهید صدر صوت‌ها یا متنِ سخنرانی‌های وی است که در آرشیو پژوهشگاه تخصصی شهید صدر نگهداری می‌شود. این کتاب با ترجمه سید امید مؤذنی در ۲۷۶ صفحه از سوی انتشارات دارالصدر چاپ و منتشر شده است.[۳]
در این کتاب به آسیب‌شناسی کتاب‌های حوزوی نیز پرداخته شده است. یکی از وجوهاتی که شهید صدر تبیین می‌کند بحث دروس حوزه و نقش حوزه در میان امت است. وی معتقد بود تحولاتی در حوزه کتب درسی حوزه باید اتفاق بیفتد تا طلبه‌ها سریعتر و در عین حال با عمق و گستره علمی بیشتری وارد عرصه انجام وظیفه‌هایشان بشوند و بتوانند مسئولیت‌هائی که بر عهده‌شان است را انجام بدهند.[۴]
نویسنده
محمدباقر صدر در سال ۱۳۵۳ق| ۱۳۱۳ش، در شهر کاظمین متولد شد. پدرش سید حیدر از مراجع عظام تقلید بود. سلسله تبار این خاندان به امام کاظم(ع) متصل است. از ویژگی‌های افراد این خانواده آن است که همگی در زمره مجتهدان و عالمان زمان خود بوده‌اند و این ویژگی کم‌تر در افراد یک خاندان دیده می‌شود.[۵]
وی در سال ۱۳۶۵ق در محضر دو نفر از بزرگ‌ترین شخصیت‌های علمی حوزه نجف اشرف، یعنی شیخ محمدرضا آل یاسین و سید ابوالقاسم خویی شاگردی نمود. او از سال ۱۳۷۸ق تدریس خارج اصول را آغاز کرد و این دوره درسی تا سال ۱۳۹۱ق ادامه یافت. همچنین شهید صدر تدریس خارج فقه را به روش عروة الوثقی در سال ۱۳۸۱ق آغاز کرد که مدت‌ها ادامه داشت. ویژگی‌های علمی شهید صدر تنها به دانش فقه و اصول محدود نمی‌شود، بلکه دیدگاه‌های فکری او در عرصه‌های منطق، فلسفه، اقتصاد، اخلاق، تفسیر و تاریخ نیز قابل ملاحظه است و او در هر یک از این موضوعات تألیفات ارزشمندی دارد.[۶] غایه الفکر فی علم الاصول، فدک فی التاریخ، فلسفتنا، اقتصادنا از آثار اوست.[۷]
او پیش از رسیدن به چهل سالگی از مراجع محسوب می‌شد. محمدباقر صدر در سال ۱۳۵۹ش، توسط رژیم بعث عراق به شهادت رسیدند.[۸]
محتوا
حوزه و بایسته‌ها در سه فصل «گفتارها»، «مقاله‌ها» و «نامه‌ها» تدوین شده است:
- در فصل اول، «دنیا و مسئولیت دینی»، «علم و مسئولیت دینی»، «فرایند اصلاح حوزه»، «مسئولیت‌های حوزه در امت»، «حوزه و ابتلائات اجتماعی»، «پیشینه ابتلائات حوزه»، «زمینه‌های پیدایش ابتلائات»، «علم‌آموزی، وسیله نه هدف» و… مورد بحث قرار گرفته است.
- در فصل دوم «مقاله‌ها»، موضوعاتی چون: «چرایی و چگونگی تغییر کتاب‌های درسی»، «جهت‌گیری‌های آینده حرکت اجتهاد»، «فهم اجتماعیِ نص»، «ویژگی‌های فقه شیعی در عرصه قانونگذاری» و «طرح مرجعیت صالح» مورد توجه قرار گرفته است.
- در فصل سوم «نامه‌ها»، «ضرورت اجتهاد پویا برای تحقق حکومت اسلامی»، «درباره ملاحظات اظهار فتوا»، «برخورداری از دنیا در حد لازم برای مسئولیت‌های دینی»، «تلگرام تبریک به امام خمینی (ره)»، «وظیفه طالب در برابر انقلاب اسلامی ایران» و «نقش مرجعیت در پیروزی‌های ملت مسلمان ایران»، در نظر قرار گرفته است.[۹]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «حوزه و بایسته‌ها»، سایت پژوهشگاه شهید آیت‌الله محمدباقر صدر، تاریخ بازدید: ۴ مهر ۱۴۰۲.
- ↑ «حوزه و بایسته‌ها»، سایت پژوهشگاه شهید آیت‌الله محمدباقر صدر، تاریخ بازدید: ۴ مهر ۱۴۰۲.
- ↑ «حوزه و بایسته‌ها»، سایت پژوهشگاه شهید آیت‌الله محمدباقر صدر، تاریخ بازدید: ۴ مهر ۱۴۰۲.
- ↑ «مترجم کتاب حوزه و بایسته‌ها شهید صدر (ره): اصلاح حوزه ابزار است نه هدف»، سایت شورای علمی حوزه علمیه خراسان، تاریخ درج مطلب: ۲۷ آذر ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۵ مهر ۱۴۰۲ش.
- ↑ ابوالحسینی، رحیم، «پیشگامان تقریب: شهید سید محمد باقر صدر»، اندیشه تقریب، شماره ۶، ۱۳۸۵ش، ص۱۰۲ تا ۱۰۵.
- ↑ ابوالحسینی، رحیم، «پیشگامان تقریب: شهید سید محمد باقر صدر»، اندیشه تقریب، شماره ۶، ۱۳۸۵ش، ص۱۰۲ تا ۱۰۵.
- ↑ «زندگی‌نامه»، سایت پژوهشگاه شهید آیت‌الله محمدباقر صدر، تاریخ بازدید: ۴ مهر ۱۴۰۲.
- ↑ «زندگی‌نامه آیت الله سیدمحمدباقر صدر»، مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، تاریخ بازدید: ۴ مهر ۱۴۰۲ش.
- ↑ «حوزه و بایسته‌ها»، سایت پژوهشگاه شهید آیت‌الله محمدباقر صدر، تاریخ بازدید: ۴ مهر ۱۴۰۲.