|
|
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{شروع متن}} | | {{شروع متن}} |
| {{سوال}}مراد از این حدیث «کاسب حبیب خداست» چیست؟ و در اصل کاسب با چه خصوصیاتی مشمول این حدیث میگردد؟{{پایان سوال}} | | {{سوال}}آیا ضربالمثل کاسب حبیب خدا است، روایت است؟ کاسب باید چه خصوصیاتی داشته باشد تا شامل این روایت شود؟{{پایان سوال}} |
|
| |
|
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
| «کاسب حبیب خداست» کلام معصوم نیست ولی هممعنی آن را میتوان در احادیث یافت و و طبق احادیث معتبر، خداوند حقیقتاً افرادی را که به خاطر کسب روزی حلال کسب کار و تلاش میکنند، دوست دارد و چنین کاسبهایی در دیدگاه اسلامی باید راستگو، وفا کننده به وعده و با انصاف باشند و نباید خیانتکار، دروغگو، کمفروش یا گرانفروش و سخت گیر در مطالبه باشند و رباخوار و محتکر نیز نباشند که در این صورت محبوب خداوند خواهند شد.
| | [[پرونده:ضرب المثل الکاسب حبیب الله.jpg|بندانگشتی|قطعه خوشنویسی از ضربالمثل «الکاسب حبیب الله» اثر نجمالدین.]] |
|
| |
|
| پاسخ تفصیلی:
| | '''کاسب حبیب خدا است''' ضربالمثلی در زبان فارسی، که به برخی روایات، شباهت دارد. براساس روایات، خدا افرادی که برای کسب روزی حلال تلاش میکنند، دوست دارد و در این بین، فرقی بین شغلهای مختلف نیست. در روایات از پیامبر اسلام نقل شده: «اَلْکاسِبُ بِیَدِهِ حَبیبُ الله؛ هر کسی با دست خود کسب مال کند، دوست خدا است». |
|
| |
|
| ما در منابع روائی شیعه، به حدیث «الکاسب حبیب الله» دست نیافتیم اما احادیث دیگری وجود دارد که هم معنای همان کلام است: پیامبر اکرم میفرماید:
| | مراد از کاسب را نه تاجر، بلکه هر کسی که دنبال کسب مال است، دانستهاند. در احادیث، ویژگیهایی برای کسب روزی حلال مانند [[راستگویی]]، رعایت [[انصاف]]، [[امانتداری]] و پرهیز از [[قسم خوردن]] بیان شده است. |
|
| |
|
| الکاسب من یده خلیل اللَّه.
| | == احادیث مشابه == |
| | احادیثی در منابع روایی آمده که از نظر محتوایی با ضربالمثل کاسب حبیب خدا است، شباهت دارد: |
|
| |
|
| کسی که بدست خویش کسب کند دوست خداست.<ref>پاینده، ابو القاسم، نهج الفصاحه، دنیای دانش، تهران، چاپ: چهارم، ۱۳۸۲ش، ص۶۱۸.</ref> | | * [[پیامبر(ص)]] «اَلْکاسِبُ بِیَدِهِ حَبیبُ الله؛ هر کسی با دست خود کسب مال کند، دوست خدا است».<ref>پاینده، ابو القاسم، نهج الفصاحه، دنیای دانش، تهران، چاپ: چهارم، ۱۳۸۲ش، ص۶۱۸.</ref> |
| | * در روایتی دیگر، هر صاحب حرفهای که امانتدار باشد، دوست خدا معرفی شده است.<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، قم، انتشارات اسلامی، قم، چاپ: دوم، ۱۴۱۳ ق،؛ ج۳، ص۱۵۸.</ref> |
| | * [[حضرت داوود(ع)]]: خدا کسی را که کار میکند و از مزد کارش روزی میخورد، دوست دارد.<ref>ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی، مجموعه ورّام، قم، مکتبه فقیه، قم، چاپ: اول، ۱۴۱۰ ق، ج۱؛ ص۴۲.</ref> |
|
| |
|
| قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ(ع): إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یُحِبُّ الْمُحْتَرِفَ الْأَمِینَ.<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، قم، انتشارات اسلامی، قم، چاپ: دوم، ۱۴۱۳ ق،؛ ج۳، ص۱۵۸.</ref>
| | مراد از کلمه کاسب را تاجر ندانستهاند، بلکه معتقدند این کلمه شامل هر کسی که دنبال کسب مال باشد، میشود؛ چه از راه تجارت باشد و چه از راهی غیر آن.<ref>ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، ذیل واژه کسب، ج۴، ص۲۱.</ref> |
|
| |
|
| امیر المؤمنین علی علیه السّلام فرمود: خداوند متعال هر صاحب حرفه دارای امانت را دوست میدارد.
| | == ویژگیهای کسب محبوب خدا == |
| | کسب مال را هنگامی که از راه [[حلال]] باشد، مورد رضایت و محبت خداوند دانستهاند. براین اساس، کسانی که از راهِ شغلهای حرام مانند [[شراب|شرابسازی]]، ساخت ابزار قمار و [[ربا|رباخواری]] کسب مال میکنند محبوب خدا نیستند. در روایات، ویژگیهایی برای محبوب خدا شدن به وسیله کسب مال گفته شده است: |
| | {{ستون۳}} |
|
| |
|
| مَرَّ دَاوُدُ(ع) بِإِسْکَافٍ فَقَالَ یَا هَذَا اعْمَلْ وَ کُلْ فَإِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ مَنْ یَعْمَلُ وَ یَأْکُلُ وَ لَا یُحِبُّ مَنْ یَأْکُلُ وَ لَا یَعْمَل<ref>ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی، مجموعه ورّام، قم، مکتبه فقیه، قم، چاپ: اول، ۱۴۱۰ ق، ج۱؛ ص۴۲.</ref>
| | * [[راستگویی]] در شغل<ref>بروجردی، آقا حسین، جامع أحادیث الشیعه، تهران، فرهنگ سبز، تهران، چاپ: اول، ۱۳۸۶ ش، ج۲۳، ص۲۲۸.</ref> |
| | * مبالغه نکردن در ستایش از کالای خود هنگام فروش<ref name=":0">پاینده، ابو القاسم، نهج الفصاحه، پیشین، دنیای دانش، تهران، چاپ: چهارم، ۱۳۸۲ش. ص ۲۷۳.</ref> |
| | * بد نگفتن از کالای دیگران هنگام خرید<ref name=":0" /> |
| | * صمیمی بودن با خریداران<ref name=":1">کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۵، ص۱۵۱.</ref> |
| | * پرهیز از [[قسم خوردن]]<ref name=":1" /> |
| | * انصاف با مظلومان<ref name=":1" /> |
| | * پرهیز از ظلم کردن<ref name=":1" /> |
| | * رعایت انصاف<ref name=":1" /> |
| | * پرهیز از [[احتکار]]<ref>مستغفری، جعفر بن محمد، طبّ النبیّ (صلّی الله علیه و آله و سلّم)، نجف، مکتبه الحیدریه، نجف، چاپ: اول، ۱۳۸۵ ق، ص ۲۲.</ref> |
| | * امانتداری<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، پیشین، انتشارات اسلامی، قم، چاپ: دوم، ۱۴۱۳ ق. ج۳؛ ص۱۵۸.</ref> |
| | * عمل کردن به وعده<ref name=":0" /> |
| | * سختگیری نکردن در مطالبه قرض<ref name=":0" /> |
|
| |
|
| حضرت داود(ع) به کفشدوزی برخورد، گفت: ای مرد کار کن و از مزد کارت بخور، زیرا خداوند دوست میدارد کسی را که کار کند و از مزد کارش بخورد، و دوست ندارد آن کسی را که میخورد و کاری انجام نمیدهد.
| | {{پایان}} |
| | |
| کلمه «کاسب» اسم فاعل از کلمه «کسب» است که در لغت «چیزی است که انسان میخواهد و دنبال میکند تا در آن، جلب منفعت و تحصیل بهرهای نماید مثل کسب مال.»<ref>ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، ذیل واژه کسب، ج۴، ص۲۱.</ref> و کسب شامل تمام کارها و مشاغل میشود چه کشاورزی، چه صنعتی، چه خدماتی و …
| |
| | |
| شغلهایی وجود دارند که از نظر شرعی حرامند مثل شغل شراب سازی و ابزار قمارسازی و رباخواری و… و برخی شغلها نیز مکروه هستند مثل برده فروشی بنابراین اگر بخواهیم با توجه به آیات و روایات، ویژگیهای خوب کاسب محبوب خدا را برشماریم، در واقع باید به ویژگیهای تمامی اصناف و مشاغلی اشاره کنیم که از نظر شرعی حرام یا مکروه نباشند.
| |
| | |
| از سوی دیگر، برخی احادیث به ویژگیهای برخی از مشاغل اشاره کردهاند و اگر از چنین مشاغلی الغاء خصوصیت کنیم و صفت و ویژگی آن را شامل تمام مشاغل نماییم میتوان به برخی از این ویژگیها و صفات صاحبان این مشاغل اشاره کرد که احادیث به آن پرداختهاند و آن احادیث عبارتند از:
| |
| | |
| امام صادق(ع) میفرماید: ثلاثه یدخلهم اللَّه الجنّه بغیر حساب: إمام عادل، و تاجر صدوق، و شیخ أفنی عمره فی طاعه اللَّه.<ref>بروجردی، آقا حسین، جامع أحادیث الشیعه، تهران، فرهنگ سبز، تهران، چاپ: اول، ۱۳۸۶ ش، ج۲۳، ص۲۲۸.</ref>
| |
| | |
| سه کس را خدا بیحساب وارد بهشت میکند: پیشوای عادل، کاسب و تاجر راستگو، و پیرمردی که عمر خود را در طاعت خدا گذرانده باشد.
| |
| | |
| قالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ(ع): إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یُحِبُّ الْمُحْتَرِفَ الْأَمِینَ.<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، پیشین، انتشارات اسلامی، قم، چاپ: دوم، ۱۴۱۳ ق. ج۳؛ ص۱۵۸.</ref>
| |
| | |
| امیرالمؤمنین علی(ع) فرمود: خداوند متعال هر صاحب حرفه دارای امانت را دوست میدارد.
| |
| | |
| اما در احادیث، صفات و خصوصیات سلبی و منهی شده ذکر شده در مورد کاسبها، بیش از صفات و خصوصیات اثبات شده برای آنهاست؛ به عنوان نمونه:
| |
| | |
| پیامبر(ص) میفرمایند:
| |
| | |
| إنّ أطیب الکسب کسب التّجّار الّذین إذا حدّثوا لم یکذبوا و إذا ائتمنوا لم یخونوا و إذا وعدوا لم یخلفوا و إذا کان علیهم دین لم یمطلوا و إذا کان لهم لم یعسروا و إذا باعوا لم یطروا و إذا اشتروا لم یذمّوا.<ref>پاینده، ابو القاسم، نهج الفصاحه، پیشین، دنیای دانش، تهران، چاپ: چهارم، ۱۳۸۲ش. ص ۲۷۳.</ref>
| |
| | |
| بهترین کسبها کسب تجاری است که بهنگام سخن دروغ نگویند و در امانت خیانت نکنند و به وعده وفا کنند و در پرداخت قرض خود تعلل نکنند و در مطالبه سختگیری نکنند و به هنگام فروش در ستایش جنس خود مبالغه نکنند و به هنگام خرید از جنس دیگران بد نگویند.
| |
| | |
| الإمام الباقر «ع»: کان أمیر المؤمنین «ع» بالکوفه … فیطوف فی أسواق الکوفه، سوقا سوقا، و معه الدّرّه علی عاتقه … فینادی: یا معشر التّجّار، اتّقوا اللَّه … قدّموا الاستخاره، و تبرّکوا بالسّهوله، و اقتربوا من المبتاعین، و تزیّنوا بالحلم، و تناهوا عن الیمین، و جانبوا الکذب، و تجافوا عن الظّلم، و أنصفوا المظلومین، و لا تقربوا الرّبا، «أَوْفُوا الْمِکْیالَ وَ الْمِیزانَ بِالْقِسْطِ وَ لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءَهُمْ (اعراف/ ۸۵) وَ لا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدِینَ (بقره/۶۰)... »<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۵، ص۱۵۱.</ref>
| |
| | |
| امام باقر «ع»: امیر المؤمنین «ع» در کوفه … در بازارها- یکی پس از دیگری- با تازیانهای بر دوش گردش میکرد … و ندا میداد که: ای صنف تاجر و کاسب! از خدا بترسید … از او طلب خیر کنید، و از آسانگیری برکت خواهید، و با خریداران صمیمی باشید، و با بردباری خود را بیارایید، و یک دیگر را از سوگند یاد کردن بازدارید، و از دروغگویی دوری جویید، و خود را از ظلم دور دارید، و با مظلومان (و مغبونشدگان) با انصاف رفتار کنید، و به ربا نزدیک مشوید، و «پیمانه و ترازو را تمام بپیمایید و وزن کنید، و از حق مردم چیزی مکاهید، و در زمین به فسادگری مپردازید» ….
| |
| | |
| خداوند در قرآن در مورد رباخواران میفرمایند:
| |
| | |
| الَّذِینَ یَأْکُلُونَ الرِّبا لا یَقُومُونَ إِلَّا کَما یَقُومُ الَّذِی یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطانُ مِنَ الْمَسِ(بقره/۱۶۷): کسانی که ربا میخورند: از جای خود (یا از قبر) برنمیخیزند مگر مانند کسی که شیطان او را مس کرده و دیوانه شده است.
| |
| | |
| و پیامبر(ص) میفرماید: الْمُحْتَکِرُ مَلْعُونٌ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَه.<ref>مستغفری، جعفر بن محمد، طبّ النبیّ (صلّی الله علیه و آله و سلّم)، نجف، مکتبه الحیدریه، نجف، چاپ: اول، ۱۳۸۵ ق، ص ۲۲.</ref>
| |
| | |
| محتکر در دنیا و آخرت ملعون است.
| |
| | |
| کسی که خصوصیات و صفات خوب و معروف کاسبها را دارا باشد و از صفات و خصوصیات زشت و منهی دوری کند یقیناً محبوب خداوند خواهد بود.
| |
|
| |
|
| {{پایان پاسخ}} | | {{پایان پاسخ}} |
خط ۶۲: |
خط ۴۲: |
| {{پانویس|۲}} | | {{پانویس|۲}} |
| {{شاخه | | {{شاخه |
| | شاخه اصلی = | | | شاخه اصلی =حدیث |
| | شاخه فرعی۱ = | | | شاخه فرعی۱ =منبعشناسی |
| | شاخه فرعی۲ = | | | شاخه فرعی۲ = |
| | شاخه فرعی۳ = | | | شاخه فرعی۳ = |
| }} | | }} |
| {{تکمیل مقاله | | {{تکمیل مقاله |
| | شناسه = | | | شناسه =شد |
| | تیترها = | | | تیترها =شد |
| | ویرایش = | | | ویرایش =شد |
| | لینکدهی = | | | لینکدهی =شد |
| | ناوبری = | | | ناوبری = |
| | نمایه = | | | نمایه = |
| | تغییر مسیر = | | | تغییر مسیر =شد |
| | ارجاعات = | | | ارجاعات = |
| | بازبینی = | | | بازبینی =شد |
| | تکمیل = | | | تکمیل = |
| | اولویت = | | | اولویت =ج |
| | کیفیت = | | | کیفیت =ب |
| }} | | }} |
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |
| | |
| | [[رده:فقه الحدیث]] |