حقوق جزا
سؤال
حقوق جزا و جرم شناسی چیست؟
حقوق جزا، به مجموعه ای از قوانین و مقررات تحت عنوان حقوق کیفری مربوط می‌شود که تعیین مجازات ها و پیش بینی عواقب قانونی برای افرادی است که جرم یا خلافی انجام داده اند. حقوق جزا معمولاً به منظور حفظ نظم اجتماعی، تعزیرات متناسب با جرم، تربیت و بازداری از انجام جرم ها تدوین می‌شوند.[۱]
دو بند از اصول حقوق جزا عبارتند از:
- اصل قاضی‌نشینی؛[۲] این اصل بیان می‌کند که هیچ فرد نباید قاضی در پرونده ی خود باشد. به عبارت دیگر، هر کسی که از مرتکبی الهام گرفته است نباید قاضی در پرونده ی خود باشد و باید از داوری در پرونده ی مرتبط با خود، خودداری کند.
- قاعده ترافیک حقوقی؛[۳] این قاعده ی اصلی حقوق جزا است که بر اساس آن، قانون باید واضح و محدود و قابل اجرا باشد تا افراد بتوانند حقوق و تعهدات خود را درک کرده و بر آن عمل کنند.
کتاب قانون مجازات اسلامی، نوشته ی جهانگیر منصور، در سال ۱۳۹۲ با آخرین ویرایش ها، در ۷۲۸ ماده تصویب شد. البته کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۵ که به قانون تعزیرات نیز معروف است به قوت خود باقی ماند و موادی از قانون جرایم رایانه ای به عنوان مواد ۷۲۹ الی ۷۵۵ به آن الحاق گردید. قانون مجازات اسلامی جزء قوانین اصلی جزایی است.