پیدایش تشیع در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

ابرابزار
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
خط ۴: خط ۴:
  |شاخه فرعی۱ = شیعه امامیه
  |شاخه فرعی۱ = شیعه امامیه
  |شاخه فرعی۲ = تاریخ شیعه
  |شاخه فرعی۲ = تاریخ شیعه
  |شاخه فرعی۳ =  
  |شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{سوال}}
{{سوال}}
خط ۱۰: خط ۱۰:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
شروع آشنایی مردم ایران با اسلام و تشیع از طریق قبایل عربی بود که به ایران مهاجرت کردند. با مهاجرت قبیله اشعری به قم این شهر اولین شهری شد که به تشیع گرایید. در قرن های بعدی در مناطق دیگر ایران نیز به تدریج تشیع رواج یافت.
شروع آشنایی مردم ایران با اسلام و تشیع از طریق قبایل عربی بود که به ایران مهاجرت کردند. با مهاجرت قبیله اشعری به قم این شهر اولین شهری شد که به تشیع گرایید. در قرن‌های بعدی در مناطق دیگر ایران نیز به تدریج تشیع رواج یافت.


==ورود اسلام و تشیع به ایران==
== ورود اسلام و تشیع به ایران ==
پس از فتح ایران به دست مسلمانان، قبایل عرب زیادی از جزیره العرب و عراق راهی مناطق مختلف ایران شدند، در طول قرن اول و دوم، شمار مهاجران عرب به ایران بسیار زیاد بود. این مهاجرت‌ها به طور معمول، شکل قبیله ای داشته و در هر منطقه، قبایل مختلفی سکونت می‌کردند.
پس از فتح ایران به دست مسلمانان، قبایل عرب زیادی از جزیره العرب و عراق راهی مناطق مختلف ایران شدند، در طول قرن اول و دوم، شمار مهاجران عرب به ایران بسیار زیاد بود. این مهاجرت‌ها به‌طور معمول، شکل قبیله ای داشته و در هر منطقه، قبایل مختلفی سکونت می‌کردند.


برخی مورخان نقل کرده‌اند که در تمام شهرهای خراسان، اقوام عربی از قبایل ربیعه و مضر و نیز قبایل یمنی، حضور داشتند. اهالی شهر شیروان از عرب و عجم هستند، شهرهای مشابه دیگر عبارتند از حلوان، حمیر، دینور، قزوین، نهاوند عرب و عجم هستند، غالب مردم قم عرب‌های اشعری هستند.<ref>بلاذی، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، ۱/۲۹۲ ـ ۲۳۷، قاهره، مکتبه النهضه المصریه.</ref>
برخی مورخان نقل کرده‌اند که در تمام شهرهای خراسان، اقوام عربی از قبایل ربیعه و مضر و نیز قبایل یمنی، حضور داشتند. اهالی شهر شیروان از عرب و عجم هستند، شهرهای مشابه دیگر عبارتند از حلوان، حمیر، دینور، قزوین، نهاوند عرب و عجم هستند، غالب مردم قم عرب‌های اشعری هستند.<ref>بلاذی، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، ۱/۲۹۲–۲۳۷، قاهره، مکتبه النهضه المصریه.</ref>


گرایش های مذهبی اعم از تشیع، اهل‌حدیث، اعتزال و دیگران، همه از طریق همین عرب‌های مهاجر در ایران بسط و گسترش یافت. با حضور قبایل همدان و یا بنی‌عبدالقیس و اشعری‌ها که از قبایل شیعه بودند در بعضی از مناطق ایران گرایش شیعی در این مناطق رواج یافت.<ref>یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی ۲/۳۲۶، بیروت، دار صادر.</ref>
گرایش‌های مذهبی اعم از تشیع، اهل‌حدیث، اعتزال و دیگران، همه از طریق همین عرب‌های مهاجر در ایران بسط و گسترش یافت. با حضور قبایل همدان یا بنی‌عبدالقیس و اشعری‌ها که از قبایل شیعه بودند در بعضی از مناطق ایران گرایش شیعی در این مناطق رواج یافت.<ref>یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی ۲/۳۲۶، بیروت، دار صادر.</ref>


===نخستین شهر شیعه===
=== نخستین شهر شیعه ===
شهر قم را نخستین شهری است که در ایران به تشیع گرایید. پیشینه تشیّع قم به ربع آخر قرن اول قمری باز می گردد، نام کاشان در منابع تاریخی در کنار نام قم ذکر شده است و تشیّع آن با تشیّع قم پیوند دارد.<ref>جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران، ص۲۱۰، پیشین.</ref>
شهر قم را نخستین شهری است که در ایران به تشیع گرایید. پیشینه تشیّع قم به ربع آخر قرن اول قمری بازمی‌گردد، نام کاشان در منابع تاریخی در کنار نام قم ذکر شده است و تشیّع آن با تشیّع قم پیوند دارد.<ref>جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران، ص۲۱۰، پیشین.</ref>


==قیام های شیعی==
== قیام‌های شیعی ==
زید بن علی بن الحسین پیش از قیام خود در سال ۱۲۲ق بر ضد امویان، دو نفر را به منظور فراهم آوردن نیرو به خراسان فرستاد، این نشان می‌دهد که برخی مناطق ایران آمادگی برای پذیرش دعوت شیعی داشته‌اند. بعد از شهادت زید در میان شیعیان خراسان حرکتی پدید آمد، آن‌ها عقیده خود را آشکار کردند و ظلم اموی‌ها را در حق آل‌رسول(ص) برای مردم بیان می‌کردند، در آن میان شهری نبود مگر آن که این خبر فضای آن را آکنده کرده بود.<ref>یعقوبی، احمد بن یعقوب، تاریخ یعقوبی ۲/۳۲۶، پیشین.</ref>
زید بن علی بن الحسین پیش از قیام خود در سال ۱۲۲ق بر ضد امویان، دو نفر را به منظور فراهم آوردن نیرو به خراسان فرستاد، این نشان می‌دهد که برخی مناطق ایران آمادگی برای پذیرش دعوت شیعی داشته‌اند. بعد از شهادت زید در میان شیعیان خراسان حرکتی پدید آمد، آن‌ها عقیده خود را آشکار کردند و ظلم اموی‌ها را در حق آل‌رسول(ص) برای مردم بیان می‌کردند، در آن میان‌شهری نبود مگر آن که این خبر فضای آن را آکنده کرده بود.<ref>یعقوبی، احمد بن یعقوب، تاریخ یعقوبی ۲/۳۲۶، پیشین.</ref>


پس از کشته شدن زید فرزندش یحیی از کوفه به ری آمد و بعد از مدتی توقف، به خراسان رفت. یحیی مدتی در خراسان به امید استفاده از نیروهایي که در آن نواحی گرایش شیعی داشتند، از این شهر به آن شهر می رفت.<ref>جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران، قم، انتشارات انصاریان، ۱۳۸۵ش، ص۱۶۴.</ref>
پس از کشته شدن زید فرزندش یحیی از کوفه به ری آمد و بعد از مدتی توقف، به خراسان رفت. یحیی مدتی در خراسان به امید استفاده از نیروهایی که در آن نواحی گرایش شیعی داشتند، از این شهر به آن شهر می‌رفت.<ref>جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران، قم، انتشارات انصاریان، ۱۳۸۵ش، ص۱۶۴.</ref>


در سال ۱۲۷ در فاصله میان قیام یحیی بن زید و روی کار آمدن بنی عباس، عبد الله بن معاویه خروج کرد و پس از مدتی بر شهر های فارس، حلوان، فومن، اصفهان، ری، همدان، قم و اصطخر مسلط گردید، اما اندکی بعد حرکت او به شکست گرایید، حرکت وی تا حدّ زیادی به نشر افکار شیعی در ایران کمک کرد.<ref>جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران، ص۲۱۰.</ref>
در سال ۱۲۷ در فاصله میان قیام یحیی بن زید و روی کار آمدن بنی عباس، عبد الله بن معاویه خروج کرد و پس از مدتی بر شهرهای فارس، حلوان، فومن، اصفهان، ری، همدان، قم و اصطخر مسلط گردید، اما اندکی بعد حرکت او به شکست گرایید، حرکت وی تا حدّ زیادی به نشر افکار شیعی در ایران کمک کرد.<ref>جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران، ص۲۱۰.</ref>


==مراحل گرایش به تشیع==
== مراحل گرایش به تشیع ==
گرایش به اهل‌بیت به دو صورت بوده است:
گرایش به اهل‌بیت به دو صورت بوده است:
* گرایش کلی به سمت اهل بیت (ع): این گرایش از طریق داعیان عباسی اتفاق افتاد، همچنین توسط افرادی که شیعه نبودند اما در عراق پرورش یافته بودند و احادیثی در ستایش اهل بیت روایت می کردند. داعیان عباسی برای پیشبرد اهداف خود به اجبار عنوان کلی اهل بیت(ع) را تبلیغ کردند و از این راه، اولین بذر تشیع را در میان ایرانیان پاشیدند.
* گرایش کلی به سمت اهل بیت(ع): این گرایش از طریق داعیان عباسی اتفاق افتاد، همچنین توسط افرادی که شیعه نبودند اما در عراق پرورش یافته بودند و احادیثی در ستایش اهل بیت روایت می‌کردند. داعیان عباسی برای پیشبرد اهداف خود به اجبار عنوان کلی اهل بیت(ع) را تبلیغ کردند و از این راه، اولین بذر تشیع را در میان ایرانیان پاشیدند.
* اعتقاد به امامت اهل بیت(ع): از طریق قبایل عرب به خصوص اشعری ها که به قم آمدند و از آن جا تشیّع اعتقادی، امامتی را به نقاط دیگر بسط دادند. از دیگر قبایل شیعه ای که به ایران آمدند بنی عبد القیس و خزاعه را می توان نام برد.<ref>اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبین، قم، موسسه دار الکتاب للطباعه و النشر، ص۱۱۵.</ref>
* اعتقاد به امامت اهل بیت(ع): از طریق قبایل عرب به خصوص اشعری‌ها که به قم آمدند و از آن جا تشیّع اعتقادی، امامتی را به نقاط دیگر بسط دادند. از دیگر قبایل شیعه ای که به ایران آمدند بنی عبد القیس و خزاعه را می‌توان نام برد.<ref>اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبین، قم، مؤسسه دار الکتاب للطباعه و النشر، ص۱۱۵.</ref>
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==مطالعه بیشتر==
 
== مطالعه بیشتر ==
* تاریخ تشیع در ایران، رسول جعفریان.
* تاریخ تشیع در ایران، رسول جعفریان.
* معجم البلدان، ج۴، یاقوت بن عبد الله حموی.
* معجم البلدان، ج۴، یاقوت بن عبد الله حموی.
* تاریخ یعقوبی، ج۲، احمد بن ابی یعقوب.
* تاریخ یعقوبی، ج۲، احمد بن ابی یعقوب.


==منابع==
== منابع ==
<references />
{{پانویس|۲}}


{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
خط ۴۶: خط ۴۷:
  | تیترها = شد
  | تیترها = شد
  | ویرایش = شد
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت = ب
  | اولویت = ب
  | کیفیت = ج
  | کیفیت = ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۱۱٬۸۷۷

ویرایش