پرداخت زکات و قبولی نماز

سؤال

در حدیثی بیان شده: «هرکس زکات ندهد نماز او قبول نمی‌شود» کسی که نماز می‌خواند ولی زکات نمی‌دهد مطابق این روایت چه حکمی دارد؟

زکات و نماز در قرآن

بیش از ۳۰ آیه از آیات قرآن اشاره به زکات دارند که بیشتر آنها همراه با نماز ذکر شده‌اند[۱] که این اهمیت و جایگاه زکات را در اسلام مشخص می‌کند. البته آیاتی که به نحوی با مسئله زکات مرتبط هستند بسیار بوده و روایات بسیاری نیز در این زمینه وارد شده است؛ اما برای تبیین بحث تنها چند روایت در موضوع شخصی که نماز بخواند و زکات ندهد بیان خواهد شد؛

زکات و نماز در روایات

روایاتی از معصومین درباره اهمیت زکات و رابطه ان با قبولی نماز بیان شده است؛ شیخ صدوق در کتاب الخصال روایتی را از پیامبر(ص) نقل می‌کند که آن حضرت می‌فرمایند: «از هشت نفر نماز قبول نمی‌شود؛ یکی از آن هشت نفر کسی است که زکات نمی‌دهد.»[۲] پیامبر(ص) در روایت دیگری فرمودند: «نماز کامل نمی‌شود مگر با دادن زکات … کسی که زکات ندهد، نمازش نیز قبول نیست.»[۳]

همچنین از امام علی(ع) روایت شده که فرمود: «کسی که از زکات دادن امتناع کند خداوند نمازش را قبول نمی‌کند.»[۴] در روایتی امام رضا(ع) می‌فرمایند: «همانا خداوند عزوجل به سه چیز همراه با سه چیز دیگر امر کرده‌ است: خداوند به نماز و زکات در کنار هم امر نمود پس هرکس نماز بخواند و زکات ندهد از چنین شخصی نماز قبول نمی‌شود و … »[۵]

با وجود چنین روایاتی آیا می‌توان به کسی که نماز می‌خواند ولی زکات نمی‌دهد، نمازگزار گفت؟ این‌گونه نمازها، تکلیف را ساقط می‌کند و در دنیا نمازی در ذمه باقی نمی‌گذارد، اما درباره ثواب نماز و قبولی آن امام علی(ع) فرمودند: «خدا را خدا را در رابطه با زکات، چرا که دادن زکات غضب الهی را برطرف می‌کند.»[۶] از امام باقر(ع) در رابطه با آیه ۱۸۰ سوره آل عمران می‌پرسند، آن حضرت می‌فرمایند: «کسی نیست که از زکات مال خود شیئی را نپردازد مگر اینکه خداوند متعال آن شیئ را به طوق‌هائی از آتش مبدل می‌کند، سپس به او گفته می‌شود همان‌طور که در دنیا به هیچ قیمت، این اموال را از خود دور نمی‌کردی، اکنون آنها را بردار و بگردن خود بیفکن.»[۷]


منابع

  1. برای مثال آیات ۴۳ و ۸۳ و ۱۰۰ و ۱۷۷ و ۲۷۷ سوره بقره.
  2. شیخ صدوق، کتاب الخصال، منشورات جامعه المدرسین فی الحوزه العلمیه قم مقدسه، ۱۴۰۳ هـ ق (۱۳۶۲ هـ ش) باب الثمانیه، ص۴۰۷.
  3. بحارالانوار، ج۹۳، ص۲۹.
  4. بحارالانوار، ج۹۳، ص۲۹.
  5. علامه مجلسی، بحارالانوار، داراحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۰۳ هـ ق. ج۹۳، ص۱۲.
  6. بحارالانوار، ج۹۳، ص۲۰.
  7. آیت ا… مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۰، هـ ش، ج۳، ص۱۹۰ و ۱۹۱، محمدی ری شهری، میزان الحکمه، مکتب الاعلام الاسلامی، ۱۴۰۳ هـ، ج۴، ص۲۲۲ و نیز بحارالانوار، ج۹۳، ص۲۰.