پالایش حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

پالایش‌های حدیثی

نتیجه منع از تدوین حدیث و رواج اسرائیلیات و احادیث جعلی این شد که چهره حدیث مخدوش گشته و دست‌یابی به احادیث صحیح دشوار گردید و عده‌ای نیز احادیث صحیح را هم به بهانه جهل‌زدایی کنار گذاشتند و نحله‌های کلامی و فقهی مختلفی شکل گرفت.<ref>رک: درسنامه وضع حدیث، همان، ص۲۶۹–۲۷۵.</ref> و این نتایج بسیار تلخ بود و لازم بود چاره اندیشی شود به همین منظور اقداماتی برای پالایش حدیث خصوصاً در بین شیعه صورت گرفت از جمله:

۱. معرفی راویان دروغ گو و سازندگان حدیث: پیشگامان این پهنه، ائمه اطهار(ع) بودند و افرادی چون ابوالخطاب محمد بن ابی زینب کوفی، مغیره بن سعید و بنان بیان و … را به عنوان دروغ گو معرفی کرده و آنان را طرد و لعن کردند.<ref>معالم المدرستین، همان، ج۳، ص۳۲۲.</ref> و بعدها در کتب رجالی این رویه پی‌گیری شد.

۲. وضع قواعد و معیارهای شناخت حدیث درست و سالم از حدیث ناسالم: ائمه اطهار(ع) برای این منظور ملاک‌های زیرا بیان فرموده‌اند:

الف. عرضه بر قرآن: بر پایه احادیثی که از امامان شیعه(ع) نقل شده است هر حدیثی که با قرآن موافق است سالم و هر حدیثی که مخالف قرآن است ناسالم است.<ref>رک: معالم المدرستین، همان، ج۳، ص۳۲۲–۳۲۳؛ درسنامه وضع حدیث، همان، ص۲۱۶–۲۲۶.</ref>

ب. عرضه بر سنت قطعی و غیر اختلافی پیامبر(ص): طبق این ملاک هر حدیثی که با سنت قطعی مخالف باشد مردود است.<ref>درسنامه وضع حدیث، همان، ص۲۲۶–۲۳۲.</ref>

ج. معیار دیگری که برای این منظور در بعضی از روایات مطرح شده این است که اگر روایتی موافق با نظر اهل سنت بود آن را رها کنید و اگر مخالف نظر آنان بود آن را مورد استفاده قرار دهید چرا که آنان سعی می‌کردند با علی(ع) مخالفت کنند و اگر نظر آن حضرت را در چیزی نمی‌دانستند می‌پرسیدند و بعد مخالفش را انتخاب می‌کردند.<ref>معالم المدرستین، همان، ص۲۲۳–۲۲۴.</ref>

ملاک‌های دیگری هم توسط بعضی از پژوهشگران با استفاده از متون دینی ذکر شده است<ref>رک: درسنامه، وضع حدیث، همان، ص۲۳۲–۲۵۹.</ref> که به جهت رعایت اختصار آورده نمی‌شود.

۳. پیدایش علوم حدیثی (علومی که به گونه‌ای با حدیث مرتبطند): الف. علم رجال الحدیث: به منظور شناسایی رجالی که در اسناد روایات آمده است شکل گرفت و کتب فراوانی در این زمینه نوشته شد.<ref>رک: سید حسین، صدر، نهایه الدرایه، تحقیق ماجدالغرباوی، بی جا، مشعر، بی تا، ص۲۵–۲۷.</ref> مانند: رجال نجاشی، رجال شیخ طوسی، معجم الرجال آیت الله خویی و … لازم به یادآوری است که روش همه کتب رجالی یکسان نیست بعضی از آنها تنها به نام‌ها و احوال راویان پرداخته‌اند مانند کتاب عیاشی، بعضی هم به طبقات آنها پرداخته‌اند مثل طبقات الرجال برقی، گروهی هم به مدح یا ذم راویان پرداخته‌اند، مانند کتاب‌های الممدوحین و الضعفاء ابن غصنائری، برخی دیگر هم درباره راویانی که اثر مکتوب دارند، نوشته شده‌اند، مانند: فهرست نجاشی و فهرست شیخ طوسی.<ref>علم حدیث و نقش آن در شناخت و تهذیب حدیث، همان، ص۸۷–۸۸.</ref> و بعضی هم به صورت جامع بحث کرده‌اند مانند: معجم الرجال آیت الله خویی و …

 

 

د. علم علل الحدیث: در این علم از اسباب پنهان و مشکلی که باعث ایجاد مشکل در حجیت حدیث شده است بحث می‌شود؛ و در این خصوص هم کتب متعددی نوشته شده است.<ref>رک: همان، ص۲۹.</ref>

 

  | شاخه اصلی =

| شاخه فرعی۱ =

  | شناسه =

  | تیترها =

  | ویرایش =

  | لینک‌دهی =

  | تغییر مسیر =

  | بازبینی نویسنده =  

  | اولویت =

  | کیفیت =