پاسخ بدی با خوبی در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

خداوند در قرآن آورده است که نیکی با بدی یکسان نیست{{قرآن|وَلَا تَسْتَوِی الْحَسَنَةُ وَلَا السَّیِّئَةُ ۚ|ترجمه=و نیکی با بدی یکسان نیست.|سوره=فصلت|آیه=۳۴}} و بدی را با خوبی دفع کن: {{قرآن|ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَکَ وَبَیْنَهُ عَدَاوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ|ترجمه=بدی را با نیکی دفع کن؛ آنگاه کسی که میان تو و میان او دشمنی است، گویی دوستی یکدل می‌گردد.|سوره=فصلت|آیه=۳۴}} «معنای آن این است که: بدی را با خصلتی که مقابل آن است دفع نما، مثلاً باطل آنان را با حقی که نزد تو است دفع کن، نه به باطلی دیگر، و جهل آنان را با حلم و بدی‌هایشان را با عفو، و همچنین هر بدی دیگرشان را با خوبی مناسب آن دفع کند.»<ref>ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۱۷، ص۵۹۴</ref> درباره شأن نزول این آیه آمده است: «مقاتل بن حیان گفت: این آیت در شأن ابوسفیان بن حرب فروآمد که اوّل دشمن بود و در دل عداوت داشت با رسول خدا و با مؤمنان و بآخر دوست گشت به آن مصاهره<ref>مصاهرت: دامادی، خویشی، فرهنگ معین</ref> که میان وی و میان رسول خدا رفت و ببرکت حلم رسول و رفق وی مسلمان گشت‏.»<ref>تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، میبدی، ج۸، ص۵۲۷</ref>

در اینکه معنای حسنه چیست اقوال مختلفی وجود دارد. بعضی آن را هر حسنه‌ای دانسته‌اند. [[طبرسی]] در [[تفسیر جوامع الجامع]] آورده است: «برخی از بدی‌ها را که دشمنانت نسبت به تو انجام داده‌اند تو با نیکی پاسخ گو و دفع کن. نیکی در این مورد این است که او را عفو کنی و ببخشی و نیکوتر از آن این است که در برابر بدی او تو نیکی کنی یا مثلاً اگر او بدی تو را گفت تو او را ستایش کنی. هر گاه تو چنین کنی دشمن سرسخت تو دوست صمیمی و با صفا و یک رنگ تو می‌شود.»<ref>ترجمه تفسیر جوامع الجامع، طبرسی، ج۵، ص۴۶۴</ref>

در جاهای دیگر آمده است که سیئات را با حسنات از بین ببر:<ref>{{قرآن|وَیَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ|ترجمه=بدی را با نیکی دفع می‌نمایند|سوره=قصص|آیه=۵۴}}</ref> {{قرآن|إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ|ترجمه=زیرا خوبیها بدیها را از میان می‌برد.|سوره=هود|آیه=۱۱۴}} و {{قرآن|وَیَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ|ترجمه=و بدی را به نیکی دفع می‌کنند.|سوره=رعد|آیه=۲۲}} که در اینجا به دو معنا بکار رفته است. یک اینکه سیئات خود انسان از بین برود. و دیگر اینکه بدی‌های دیگران را با حسنات دفع کن و از بین ببر.

{{قرآن|ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ السَّیِّئَةَ|ترجمه=بدی را به شیوه‌ای نیکو دفع کن|سوره=مومنون|آیه=۹۶}} «منظور نادیده گرفتن بدی و احسان در عوض آن می‌باشد.»<ref>تفسیر جوامع الجامع، طبرسی، ج۴، ص۲۷۵</ref> علامه طباطبایی در تفسیر این آیه می‌فرماید: «یعنی آنچه بدی از ایشان می‌بینی با نیکی تلافی کن و تازه از بین خوبی‌ها خوبتر آنها را انتخاب کن، مثل اینکه اگر بدی آنان به صورت آزار و اذیت است، تو، به ایشان احسان کن و منتها درجه طاقت خود را در احسان به ایشان مبذول بدار، و اگر این مقدار نتوانستی هر چه را که توانستی، و اگر آنهم مقدور نبود حداقل از ایشان اعراض کن‏.»<ref>ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۱۵، ص۹۲</ref>

در [[سوره فصلت]] آیه ۳۴ گفته شده که با دفع بدی با خوبی، دشمنی تبدیل به دوستی می‌شود. از این جهت کسانی که دنبال صلح و آشتی در میان انسان‌ها هستند، یکی از بهترین رفتارهایی که می‌توانند داشته باشند این است که در مقابل بدی، بدی نکنند و با رفتار خوب و با گذشت خود، نیکی و خوبی را گسترش دهند. «اینجا است که کینه‌ها و عداوتها با طوفانی از درون جان برخاسته و جای آن را محبت و صمیمیت می‌گیرد.»<ref>تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی، ج۲۰، ص۲۸۱</ref> [[علامه طباطبایی]] ذیل این آیه می‌فرماید: مراد این است که وقتی تو همه بدیها و باطل‌ها را به بهترین وجه دفع کردی، ناگهان خواهی دید همان دشمنت آن چنان دوست می‌شود که گویی علاوه بر دوستی شفقت هم دارد.»<ref>ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۱۷، ص۵۹۳</ref>