واقفیه
واقفیه چه كساني هستند و داراي چه عقايدي مي باشند؟
واقفيه نام فرقه اي است كه در امامت حضرت امام موسي بن جعفر توقف كرده اند، بدين معني كه معتقدند امام موسی بن جعفر(ع) آخرین امام است و آن حضرت را خاتم الائمه و امام حي، غايب، و مهدي منتظر مي دانند. بعضي از ايشان معتقدند آن حضرت مرده و لكن در آخر الزمان مبعوث خواهد شد. آنان پنج امام بعد از امام هفتم را به دلیل ادعای امامت گمراه می دانند. بعضي از آنان معتقدند امامان بعدی اصلا دعوي امامت نكرده اند و همه خلفاي حضرت امام موسي كاظم(ع) بوده اند. جمعي از ايشان حبس آن حضرت را نيز اساساً منكرند.[۱]
در كتاب الملل و النحل آيه الله سبحاني مي فرمايد: طائفه اي كه در امامت امام موسي كاظم(ع) توقف كرده و به امامت فرزندش امام رضا قائل نيستند، اين گروه را واقفيه گويند.[۲]
علامه سبحاني مي فرمايند: «علت اساسي فكر توقف بين عده اي از شيعه اين بود، چون تحت سلطه حكومت اموي و عباسي بودند، اگر تقيه نمي كردند از بين رفته بوند و در پناه تقيه محفوظ ماندند، حتي در برهه اي از زمان زنديق و ملحد بودن خطرش كمتر از تشيع بود، اينها باعث شد كه شيعه به گروههاي مختلف منشعب شود در صورتي كه با هم اختلافي در اصول و فروع نداشتند مگر در مصداق امامت.»[۳]
شهرستاني در الملل و النحل نوشته است، بعد از شهادت امام موسي بن جعفر(ع) در بغداد شيعه اختلاف كردند عده اي در وفات امام تردید كردند، به اينها ممطوره مي گويند و عده اي بطور جزم به موت امام يقين كردند به اينها قطعيه مي گويند. و گروه سوم گفتند نه مرده بلكه غايب شده بعد از غيبت ظهور مي نمايد به اين گروه واقفيه اطلاق شده است[۴]
مطالعه بيشتر
- ريحانه الادب، تأليف استاد ميرزا محمد علي مدرس، ج۵ و ۶، از انتشارات خيام.
- لغت نامه دهخدا، علي اكبر دهخدا، ج۲۶، تهران ۱۳۴۱.
- ترجمه الملل و النحل شهرستاني ج۱، ص۱۷ ـ ۱۸، چاپ سوم، سال ۱۳۶۲، ناشر اقبال.
- ابو منصور عبدالقاهر البغدادي، ترجمه للفرق بين للفرق، مترجم دكتر مشكور، ص۳۳.