هفتاد و سه فرقه امت پیامبر(ص): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>')
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
حدیثی از پیامبر(ص) راجع به هفتاد و سه فرقه شدن امت آمده، آیا این عدد حقیقی است یا خیر؟ و اگر حقیقی است چرا تعداد فرق یهودی و مسیحی را به ترتیب ۷۱ و ۷۲ بیان کرده‌اند؟
حدیثی از پیامبر(ص) راجع به هفتاد و سه فرقه شدن امتش آمده، آیا این عدد حقیقی است یا خیر؟ و اگر حقیقی است چرا تعداد فرق یهودی و مسیحی را به ترتیب ۷۱ و ۷۲ بیان کرده‌اند؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
'''انشعاب امت پیامبر به هفتاد و سه فرقه''' در برخی از [[منابع روایی شیعه]] و [[اهل سنت]] بیان شده است. اما در منابع اصلی اهل سنت مانند صحیح مسلم و بخاری و نیز در کتب اربعه شیعه نیامده است. این روایت دارای موافقان و مخالفانی است و هر کدام بر نظر خود دلایلی بیان نموده‌اند. در برسی محتوایی و دلالتی این روایت نیز به چند گروه تقسیم شده که برخی آن را نشان دهنده زیادی تعداد فرقه‌ها بیان نموده که با وجود تقسیم‌بندی فرقه‌های یهودی و مسیحی با عدد خاص قابل پذیرش نیست و گروه دیگری این تقسیم‌بندی را مربوط به طول دوران وجود [[امت اسلامی]] بیان کرده‌اند و گفته‌اند که برخی از فرقه‌ها هنوز به وجود نیامده‌اند.
'''انشعاب امت پیامبر به هفتاد و سه فرقه''' در برخی از [[منابع روایی شیعه]] و [[اهل‌سنت]] بیان شده است. اما در منابع اصلی اهل‌سنت مانند صحیح مسلم و بخاری و نیز در کتب اربعه شیعه نیامده است. این روایت دارای موافقان و مخالفانی است و هر کدام بر نظر خود دلایلی بیان نموده‌اند. در بررسی محتوایی و دلالتی این روایت نیز به چند گروه تقسیم شده که برخی آن را نشان‌دهنده زیادی تعداد فرقه‌ها بیان نموده که با وجود تقسیم‌بندی فرقه‌های یهودی و مسیحی با عدد خاص قابل پذیرش نیست و گروه دیگری این تقسیم‌بندی را مربوط به طول دوران وجود [[امت اسلامی]] بیان کرده‌اند و گفته‌اند که برخی از فرقه‌ها هنوز به وجود نیامده‌اند.


==منبع روایت==
==منبع روایت==
حدیث اختلاف امت بعد از [[پیامبر(ص)]] و افتراق آنان به هفتاد و سه فرقه در برخی از منابع روایی شیعه و اهل سنت با اندک اختلاف در عبارت آمده است، هر چند این روایت در [[صحیح مسلم]] و [[صحیح بخاری]] و هم‌چنین [[کتب اربعه شیعه]] نیامده و تنها در [[روضه کافی]] بیان شده است.
حدیث اختلاف امت بعد از [[پیامبر(ص)]] و افتراق آنان به هفتاد و سه فرقه در برخی از منابع روایی شیعه و اهل‌سنت با اندک اختلافی در عبارت آمده است، هر چند این روایت در [[صحیح مسلم]] و [[صحیح بخاری]] و همچنین [[کتب اربعه شیعه]] نیامده و تنها در [[روضه کافی]] بیان شده است. از جمله کتاب‌های که این حدیث در آن آمده عبارت‌اند از [[مسند احمد حنبل]]،<ref>احمد حنبل، مسند، ج۳، ص۱۴ و ج۵، ص۱۸۲</ref> [[مستدرک حاکم نیشابوری]]،<ref>حاکم نیشابوری، مستدرک، ج۱، ص۲۱۸</ref> از کتاب‌های اهل‌سنت و کتاب [[خصال شیخ صدوق]]،<ref>صدوق، محمد بن علی، الخصال، ج۲، ص۵۸۵</ref> [[بحارالأنوار]] [[علامه مجلسی]]، از کتاب‌های شیعه، و در دیگر کتاب‌ها نیز از این حدیث نام برده شده است. از این‌رو محققان و حدیث‌پژوهان از قدیم بر صحت و اعتبار حدیث از نظر سند و محتوای آن اختلاف دارند اما از نظر سند برخی نظیر [[ابن حزم اندلسی]] در کتاب [[ملل و نحل]] خود،<ref>اندلسی، ابن حزم، ملل و نحل، ج۱، ص۲۴۸.</ref> و نیز [[فخر رازی]] در [[تفسیر کبیر]]،<ref>رازی، فخرالدین، التفسیر الکبیر او مفاتیح الغیب، ج۲۲، ص۱۸۴</ref> ذیل آیه ۹۳ [[سوره انبیاء]] این حدیث را معتبر ندانسته و در صحت سند آن خدشه کرده است.
 
از جمله کتاب‌های که این حدیث در آن آمده عبارت‌اند از [[مسند احمد حنبل]]،<ref>احمد حنبل، مسند، ج۳، ص۱۴ و ج۵، ص۱۸۲</ref> [[مستدرک حاکم نیشابوری]]،<ref>حاکم نیشابوری، مستدرک، ج۱، ص۲۱۸</ref> از کتاب‌های اهل سنت و کتاب [[خصال شیخ صدوق]]،<ref>صدوق، محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی، الخصال، ج۲، ص۵۸۵</ref>، [[بحارالأنوار]] [[علامه مجلسی]]، از کتاب‌های شیعه، و در دیگر کتاب‌ها نیز از این حدیث نام برده شده است. از این‌رو محققان و حدیث‌پژوهان از قدیم بر صحت و اعتبار حدیث از نظر سند و محتوای آن اختلاف دارند اما از نظر سند برخی نظیر [[ابن حزم اندلسی]] در کتاب [[ملل و نحل]] خود،<ref>اندلسی، ابن حزم، ملل و نحل، ج۱، ص۲۴۸</ref> و نیز [[فخر رازی]] در [[تفسیر کبیر]]،<ref>رازی، فخرالدین، التفسیر الکبیر او مفاتیح الغیب، ج۲۲، ص۱۸۴</ref> ذیل آیه ۹۳ [[سوره انبیاء]] این حدیث را معتبر ندانسته و در صحت سند آن خدشه کرده است.


==مخالفان اصل روایت==
==مخالفان اصل روایت==
خط ۱۵: خط ۱۳:


==موافقان روایت==
==موافقان روایت==
برخی دیگر از محققان و صاحب نظران می‌گویند صدور روایت از پیامبر(ص) مسلم و قطعی است، [[عبدالقاهر بغدادی]] در کتاب [[الفرق بین الفرق]]، <ref>بغدادی، عبدالقاهر، الفرق بین الفرق، چاپ محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره، بی تا، ص۸-۹</ref> و [[شهرستانی]] در کتاب [[الملل و النحل]]، <ref>شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، چاپ محمدبن فتح‌الله بدران، قاهره، افست قم ۱۳۶۷ش، ج۱، ص۱۵</ref> و [[میر سید شریف جرجانی]] در کتاب [[شرح مواقف]] بر صحت و اعتبار این حدیث تاکید نموده و بر اساس اصرار دارد فرقه‌های اسلامی را به رقم هفتاد و سه برساند.
برخی دیگر از محققان و صاحب نظران می‌گویند صدور روایت از پیامبر(ص) مسلم و قطعی است، [[عبدالقاهر بغدادی]] در کتاب [[الفرق بین الفرق]]،<ref>بغدادی، عبدالقاهر، الفرق بین الفرق، چاپ محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره، بی تا، ص۸-۹</ref> و [[شهرستانی]] در کتاب [[الملل و النحل]]،<ref>شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، چاپ محمدبن فتح‌الله بدران، قاهره، افست قم ۱۳۶۷ش، ج۱، ص۱۵</ref> و [[میر سید شریف جرجانی]] در کتاب [[شرح مواقف]] بر صحت و اعتبار این حدیث تاکید نموده و بر اساس اصرار دارد فرقه‌های اسلامی را به رقم هفتاد و سه برساند.


[[آیت الله جعفر سبحانی]] از [[علمای معاصر شیعه]] با اذعان به ضعف سند روایت مورد بحث که با عبارات متفاوت و سندهای متعدد نقل شده است می‌گوید: «شاید بتوان گفت که کثرت نقل و استفاضه حدیث در کتب شیعه و سنی جبران کننده ضعف سند و دلیل بر درستی حدیث از این نظر است.»<ref>سبحانی، جعفر، ملل و نحل، جامعه مدرسین، چاپ چهارم، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۵؛ استادی، رضا، مقدمه بر ملل و نحل، ص۵۰؛ مکارم شیرازی، ناصر، الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، ج۲. ص ۶۳۷، ص۱۴.</ref> بعضی دیگر حدیث را بالاتر از مستفیض دانسته آن را متواتر (معنوی) می‌دانند<ref>جزایری، سید نعمت الله، الانوار النعمانیه، بیروت، الاعلمی، بی تا، ج۲. ص ۲۱۳.</ref> که بررسی رجال سند نیز لازم نخواهد بود.
[[آیت الله جعفر سبحانی]] از [[علمای معاصر شیعه]] با اذعان به ضعف سند روایت مورد بحث که با عبارات متفاوت و سندهای متعدد نقل شده است می‌گوید: «شاید بتوان گفت که کثرت نقل و استفاضه حدیث در کتب شیعه و سنی جبران کننده ضعف سند و دلیل بر درستی حدیث از این نظر است.»<ref>سبحانی، جعفر، ملل و نحل، جامعه مدرسین، چاپ چهارم، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۵؛ استادی، رضا، مقدمه بر ملل و نحل، ص۵۰؛ مکارم شیرازی، ناصر، الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، ج۲. ص ۶۳۷، ص۱۴.</ref> بعضی دیگر حدیث را بالاتر از مستفیض دانسته آن را متواتر (معنوی) می‌دانند<ref>جزایری، سید نعمت الله، الانوار النعمانیه، بیروت، الاعلمی، بی تا، ج۲. ص ۲۱۳.</ref> که بررسی رجال سند نیز لازم نخواهد بود.
خط ۳۵: خط ۳۳:
البته در روایات دیگر غیر از روایت مورد سوال نیز فرقه فرقه شدن یهود و نصارا و گروه نجات یافته از میان آنان بیان شده است.
البته در روایات دیگر غیر از روایت مورد سوال نیز فرقه فرقه شدن یهود و نصارا و گروه نجات یافته از میان آنان بیان شده است.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}


== معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر ==
== مطالعه بیشتر ==
* صافی گلپایگانی، لطف الله، حدیث افتراق المسلمین علی …، بی نا، بی تا، تمام رساله؛
* صافی گلپایگانی، لطف الله، حدیث افتراق المسلمین علی …، بی نا، بی تا، تمام رساله؛
* ربانی گلپایگانی، علی، فرق و مذاهب کلامی، جامعه مدرسین، تمام کتاب؛
* الفرق بین الفرق بغداد، ترجمه محمد جواد مشکور، کتابفروشی حقیقت، ۱۳۳۳ش، ص۲.
{{پایان مطالعه بیشتر}}


== منابع ==
== منابع ==