هروله

سؤال

مقصود از هروله چیست؟ که به دروغ این را به امام حسین(ع) در روز عاشورا نسبت می‌دهند؟

معنای هروله

معنای لغوی: به معنی حالتی بین دویدن و راه رفتن عادی است؛ یعنی دویدن آرام.

هرول الرجل: راه رفتن مرد بین دویدن و آهسته رفتن.

معنای اصطلاحی: هروله به راه رفتن در بخشی از مسعی (محل سعی بین صفا و مروه) که حاجیان وعمره گذاران در مکه انجام می‌دهند؛ یعنی سعی بین صفا و مروه که از ارکان حج و عمره است. در قسمتی از این محل مستحب است که حاجی و عمره گذار مرد، هروله کند، یعنی به راه رفتن خود کمی سرعت دهد. به طوری که نه راه رفتن عادی باشد و نه دویدن با سرعت. به این عمل هروله می‌گویند.

فقها و عرفا می‌گویند: مستحب است که مردان به صورت آرام، در بخشی از مسیر بین صفا و مروه بدوند و هروله کنند این به معنای فرار از هوای نفس و زیر پا گذاشتن غرور و قدرت آدمی است.

امام صادق(ع) در حدیثی فرمودند: «وَ هَرْوِلْ هَرْوَلَةً مِنْ هَواكَ وَ تَبرِّياً مِنْ جَميعِ حَوْلِكَ وَ قُوَّتِكَ؛ و هَرْوَله كن امّا هروله‌ای كه در معنا، گريختن از هوای نفس و بيزاری جستن از تمام حول و قوّه‌ات باشد.»

همان‌طور که اشاره شد هروله عمل مستحبی است که مخصوص مردان است. ولی برای زنان جایز نیست که هروله کنند و شاید حکمت این مطلب آن باشد که با توجه به مخلوط بودن زنان و مردان در حال سعی دویدن (آرام) بانوان گاهی موجب تحریک مردان می‌شود و تأثیر منفی بر فضای معنوی مسعی می‌گذارد. چنان‌که پیامبر اسلام(ص) فرمودند:

یا علی لیس علی النساء هروله بین الصفا و المروه: ای علی برای زنان بین صفا و مروه هروله جایز نیست.

و هم چنین مستحب است که حاجی در وادی محسّر که مکانی بین مشعر و منی است و محل نابودی اصحاب فیل است، به صورت هروله رد شود و توقف نکند.

در فلسفه استحباب هروله درمسعی آمده که شیطان خود را به ابراهیم(ع) نمایاند و ابراهیم از دست او گریخت تا با وی هم سخن نشود یا اینکه ابراهیم به دستور جبرئیل بر شیطان حمله‌ور شد و شیطان گریخت.

از این رو دویدن (هروله) و به تعبیر دیگر راه رفتن سریع، در بین صفا و مروه مرسوم شد. پس می‌بینیم که این گونه راه رفتن که یک نوع عمل استحبابی است برای مردان در اعمال حج و عمره از زمان حضرت ابراهیم باقی مانده است.

درباره امام حسین(ع) شاید منظورشان این باشد که امام رفتن و برگشتن اش، به سوی قتلگاه و خیمگاه به صورت، راه رفتن هروله ای بوده است، شاید این مطلب اشکالی نداشته باشد، ولی اگر کسی بخواهد بگوید استحباب هروله در حج به خاطر امام حسین(ع) می‌باشد، یا این که مستحب است در روز عاشورا یا در مجالس روضه، هروله کرد، چنین چیزی در اخبار و احادیث وارد نشده است.

و البته امروزه در برخی مناطق کشور، مثل کرمانشاه، در ایام عزاداری امام حسین(ع) خیمه بر پا می‌کنند قتلگاه درست می‌کنند و به صورت تعزیه و عزاداری، بین این دو محل، به روش هروله رفت و آمد می‌کنند. این رفتارها اگر صرفاً به عنوان تعزیه و مراسم عزاداری باشد اشکالی ندارد، ولی نبایستی این اموری را که مستند تاریخی ندارد به تاریخ عاشورا نسبت داد.

مطالعه بیشتر

• درکربلا چه گذشت؛ شیخ عباس قمی.
• مقتل مقرم، عبد ارزاق مقرم