نقش علامه حلی در گسترش تشیع: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>')
خط ۱۱: خط ۱۱:
حسن بن سدید الدین یوسف بن زین العابدین علی بن مطهر حلی، کنیه اش ابومنصور و ابن مطهر و لقبش آیه الله و جمال الدین و فاضل و معروف به علامه و علامه الدهر از علمای شیعه امامی، فقیه و اصولی، محدّث، رجالی، ادیب، ریاضی‌دان، حکیم، متکلم و مفسّر بود.<ref>میرزا عبدا… افندی، ریاض العلما، ج۱، قم، مطبعه خیام، چاپ اول، ۱۴۰۱ هـ، ص۳۵۹.</ref>
حسن بن سدید الدین یوسف بن زین العابدین علی بن مطهر حلی، کنیه اش ابومنصور و ابن مطهر و لقبش آیه الله و جمال الدین و فاضل و معروف به علامه و علامه الدهر از علمای شیعه امامی، فقیه و اصولی، محدّث، رجالی، ادیب، ریاضی‌دان، حکیم، متکلم و مفسّر بود.<ref>میرزا عبدا… افندی، ریاض العلما، ج۱، قم، مطبعه خیام، چاپ اول، ۱۴۰۱ هـ، ص۳۵۹.</ref>


علامه حلی در ۲۹ رمضان سال ۶۴۸ هـِ در شهر حلّه، بین نجف اشرف و کربلا، در خانواده علم و فضل متولد شد. و در ۱۱ یا ۲۱ محرم سال ۷۲۶ هـِ در سال ۷۸ سالگی رحلت کرد. <ref>محمدباقر موسوی خوانساری، روضات الجنات، ج۲، بیروت، دارالاسلامیه، چاپ اول، ۱۴۱۱ هـ، ص۲۶۷.</ref>
علامه حلی در ۲۹ رمضان سال ۶۴۸ هـِ در شهر حلّه، بین نجف اشرف و کربلا، در خانواده علم و فضل متولد شد. و در ۱۱ یا ۲۱ محرم سال ۷۲۶ هـِ در سال ۷۸ سالگی رحلت کرد.<ref>محمدباقر موسوی خوانساری، روضات الجنات، ج۲، بیروت، دارالاسلامیه، چاپ اول، ۱۴۱۱ هـ، ص۲۶۷.</ref>


وی که از کودکی به هوش و فراست مشهور بود با راهنمائی پدر و اقوام به فراگیری علوم مختلف مشغول شد. حکمت و علوم معقول را نزد خواجه نصیرالدین طوسی و کاتبی قزوینی و حکیم منطقی شافعی فرا گرفت و کلام و فقه و اصول و ریاضی و ادبیات و علوم عربی و دیگر علوم متداول را نزد پدر و دائی خود و همچنین نزد سید بن طاووس و عده ای دیگر از علمای عصر تلمّذ نمود.<ref>دوانی، علی، مفاخر اسلام، ج۴، تهران، چاپخانه سپهر، چاپ اول، ۱۳۶۴، ص۲۵۰ و افندی، «پیشین»، ص۳۵۹.</ref>
وی که از کودکی به هوش و فراست مشهور بود با راهنمائی پدر و اقوام به فراگیری علوم مختلف مشغول شد. حکمت و علوم معقول را نزد خواجه نصیرالدین طوسی و کاتبی قزوینی و حکیم منطقی شافعی فرا گرفت و کلام و فقه و اصول و ریاضی و ادبیات و علوم عربی و دیگر علوم متداول را نزد پدر و دائی خود و همچنین نزد سید بن طاووس و عده ای دیگر از علمای عصر تلمّذ نمود.<ref>دوانی، علی، مفاخر اسلام، ج۴، تهران، چاپخانه سپهر، چاپ اول، ۱۳۶۴، ص۲۵۰ و افندی، «پیشین»، ص۳۵۹.</ref>
خط ۲۲: خط ۲۲:
یکی از زمینه‌هایی که نقش علامه را در گسترش فرهنگ تشیع برجسته می‌کند اهتمام آن مرد بزرگ به تألیف کتب و رسالات مختلف است که از همان ابتدای جوانی با توجه به نبوغی ذاتی خویش از خود به یادگار گذاشته و در تمام تألیفاتش به مذهب شیعه امامی و اشاعه آن توجه خاصی داشته است
یکی از زمینه‌هایی که نقش علامه را در گسترش فرهنگ تشیع برجسته می‌کند اهتمام آن مرد بزرگ به تألیف کتب و رسالات مختلف است که از همان ابتدای جوانی با توجه به نبوغی ذاتی خویش از خود به یادگار گذاشته و در تمام تألیفاتش به مذهب شیعه امامی و اشاعه آن توجه خاصی داشته است


از علامه تألیفات زیادی به جا مانده که علمای بعدی در شمارش آنها اختلاف دارند ولی مؤلف ریحانه الادب ۱۲۰ عنوان کتاب از علامه نام برده است. <ref>مدرس تبریزی، محمد علی، ریحانه الادب، ج۴، تهران، کتابفروشی خیام، چاپ سوم۷ ۱۳۶۹، ص۱۷۸.</ref>
از علامه تألیفات زیادی به جا مانده که علمای بعدی در شمارش آنها اختلاف دارند ولی مؤلف ریحانه الادب ۱۲۰ عنوان کتاب از علامه نام برده است.<ref>مدرس تبریزی، محمد علی، ریحانه الادب، ج۴، تهران، کتابفروشی خیام، چاپ سوم۷ ۱۳۶۹، ص۱۷۸.</ref>


دو کتاب نهج الحق و کشف الصدِ و کتاب نهج الکرامه را علامه درباره امامت نوشته است. <ref>عبد ا… افندی، «پیشین»، ص۳۷۵.</ref>
دو کتاب نهج الحق و کشف الصدِ و کتاب نهج الکرامه را علامه درباره امامت نوشته است.<ref>عبد ا… افندی، «پیشین»، ص۳۷۵.</ref>


== تربیت شاگرد و تدریس ==
== تربیت شاگرد و تدریس ==
علامه به جهت حفظ کیان تشیع و با توجه به بینش آینده نگارانه توجه زیادی به تربیت عالمان دینی به ویژه در حله و دیگر شهرهای عراق داشت و به گونه ای که بسیاری از کسانی که از محضر این سر چشمه علم و فضیلت بهره‌مند گشتند. <ref>شوشتری، نورالله، مجالس المؤمنین، ج۱، تهران، کتابفروشی اسلامی، چاپ اول، ۱۳۵۴، ص۵۷۱.</ref> خود از شخصیت‌های بزرگ علمی و چهره‌های درخشانی بوده و منشأ خدمات بزرگی به اسلام و تشیع شده‌اند و همه اینها به خاطر اشتهار علامه به داشتن دانشی وسیع بود.<ref>اشمتیکر، زابینه، اندیشه‌های کلامی علامه حلی، مشهد، انتشارات آستان قدس، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص۴۴.</ref> گفته شده در مجلس علامه پانصد مجتهد تربیت شد. <ref>صدر، سید حسن، تأسیس الشیعه، تهران، منشورات اعلمی، چاپ اول، بی تا، ص۲۷۰.</ref>
علامه به جهت حفظ کیان تشیع و با توجه به بینش آینده نگارانه توجه زیادی به تربیت عالمان دینی به ویژه در حله و دیگر شهرهای عراق داشت و به گونه ای که بسیاری از کسانی که از محضر این سر چشمه علم و فضیلت بهره‌مند گشتند.<ref>شوشتری، نورالله، مجالس المؤمنین، ج۱، تهران، کتابفروشی اسلامی، چاپ اول، ۱۳۵۴، ص۵۷۱.</ref> خود از شخصیت‌های بزرگ علمی و چهره‌های درخشانی بوده و منشأ خدمات بزرگی به اسلام و تشیع شده‌اند و همه اینها به خاطر اشتهار علامه به داشتن دانشی وسیع بود.<ref>اشمتیکر، زابینه، اندیشه‌های کلامی علامه حلی، مشهد، انتشارات آستان قدس، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص۴۴.</ref> گفته شده در مجلس علامه پانصد مجتهد تربیت شد.<ref>صدر، سید حسن، تأسیس الشیعه، تهران، منشورات اعلمی، چاپ اول، بی تا، ص۲۷۰.</ref>


برجسته‌ترین شاگرد علامه حلی فرزندش فخرالمحققین است که در علوم عقلی و نقلی محققی دقیق و در علوم فهم و فطرت محققی بی نظیر بود.<ref>شوشتری، «پیشین»، ص۵۷۶.</ref>
برجسته‌ترین شاگرد علامه حلی فرزندش فخرالمحققین است که در علوم عقلی و نقلی محققی دقیق و در علوم فهم و فطرت محققی بی نظیر بود.<ref>شوشتری، «پیشین»، ص۵۷۶.</ref>
خط ۳۶: خط ۳۶:
علامه نیز با الگو قرار دادن ایشان از این روش تبلیغی استفاده شایانی برد. وی با بهره‌گیری از علم و نبوغ خود و همچنین با توجه به موقعیت‌شناسی، درباره اثبات حقانیت شیعه و خلافت بلافصل علی (ع) بعد از رحلت پیامبر (صلی الله علیه وآله) و فرزندانش جلسات و مناظراتی با علمای مخالف برگزار می‌کرد یکی از مشهورترین این مناظرات در ایران و به دعوت سلطان محمد خدابنده روی داد و در جریان آن علامه به تیزهوشی و بهره‌گیری از علم و استدلالی ظریف حقانیت شیعه را در مواجهه با دیگر مذاهب نمایان کرد.<ref>موسوی خوانساری، «پیشین»، ص۲۷۳.</ref>
علامه نیز با الگو قرار دادن ایشان از این روش تبلیغی استفاده شایانی برد. وی با بهره‌گیری از علم و نبوغ خود و همچنین با توجه به موقعیت‌شناسی، درباره اثبات حقانیت شیعه و خلافت بلافصل علی (ع) بعد از رحلت پیامبر (صلی الله علیه وآله) و فرزندانش جلسات و مناظراتی با علمای مخالف برگزار می‌کرد یکی از مشهورترین این مناظرات در ایران و به دعوت سلطان محمد خدابنده روی داد و در جریان آن علامه به تیزهوشی و بهره‌گیری از علم و استدلالی ظریف حقانیت شیعه را در مواجهه با دیگر مذاهب نمایان کرد.<ref>موسوی خوانساری، «پیشین»، ص۲۷۳.</ref>


مناظرات انجام شده توسط علامه و قاضی القضات نظام الدین مراغه ای در دربار  بسیار شیوا و عالمانه انجام می‌شد<ref>نعمه، شیخ عبدالله، تاریخ فلسفه، ترجمه غضبان، سید جعفر، تهران، انتشارات آموزش، چاپ اول، ۱۳۴۷، ص۳۸۳.</ref> و از لجاجت و جدلهای غیر علمی به دور بود.<ref>دوانی، پیشین، ص۲۷۶.</ref> با پیروزی‌های پی در پی علامه سلطان محمد خدابنده به مذهب شیعه گرایش پیدا کرد و اقدامات بسیاری در جهت اعتلای شعائر شیعی انجام داد. <ref>مدرس تبریزی، پیشین، ص۱۷۱.</ref>
مناظرات انجام شده توسط علامه و قاضی القضات نظام الدین مراغه ای در دربار  بسیار شیوا و عالمانه انجام می‌شد<ref>نعمه، شیخ عبدالله، تاریخ فلسفه، ترجمه غضبان، سید جعفر، تهران، انتشارات آموزش، چاپ اول، ۱۳۴۷، ص۳۸۳.</ref> و از لجاجت و جدلهای غیر علمی به دور بود.<ref>دوانی، پیشین، ص۲۷۶.</ref> با پیروزی‌های پی در پی علامه سلطان محمد خدابنده به مذهب شیعه گرایش پیدا کرد و اقدامات بسیاری در جهت اعتلای شعائر شیعی انجام داد.<ref>مدرس تبریزی، پیشین، ص۱۷۱.</ref>


وی فرمان داد که نام مقدس ائمه را در مساجد و مشاهد ثبت نمایند. <ref>موسوی خوانساری، پیشین، ص۲۷۸.</ref> و فرمان علنی شدن و رسمیت یافتن مذهب تشیع را صادر کرد. <ref>ابن بطوطه، سفرنامه، ترجمه موحد، محمدعلی، ج۱، تهران، بنگاه ترجمه و نشر، چاپ دوم، ۱۳۵۹، ص۲۱۹.</ref> شعار حی علی خیر العمل بار دیگر به فرمان وی در اذان گفته شد.
وی فرمان داد که نام مقدس ائمه را در مساجد و مشاهد ثبت نمایند.<ref>موسوی خوانساری، پیشین، ص۲۷۸.</ref> و فرمان علنی شدن و رسمیت یافتن مذهب تشیع را صادر کرد.<ref>ابن بطوطه، سفرنامه، ترجمه موحد، محمدعلی، ج۱، تهران، بنگاه ترجمه و نشر، چاپ دوم، ۱۳۵۹، ص۲۱۹.</ref> شعار حی علی خیر العمل بار دیگر به فرمان وی در اذان گفته شد.


فعالیتهای علامه باعث ایجاد انگیزه در سایر علمای شیعی شد و به همین جهت کتابهای بسیاری در اثبات حقانیت تشیع و رد بر شبهات و مخالفین به رشته تحریر درآمد .<ref>دوانی، پیشین، ص۲۷۶.</ref> این موفقیت علامه سبب شد که منطقه نفوذ تشیع توسعه یابد و به مناسبت همین پیشرفت‌ها علامه در تألیفات خود اصول مذهب شیعه را تقریر و از آن دفاع کرد و تشیع را بر پایه ای صحیح و منطقی استوار داشت. <ref>نعمه، عبدالله، پیشین، ص۳۸۳.</ref>
فعالیتهای علامه باعث ایجاد انگیزه در سایر علمای شیعی شد و به همین جهت کتابهای بسیاری در اثبات حقانیت تشیع و رد بر شبهات و مخالفین به رشته تحریر درآمد .<ref>دوانی، پیشین، ص۲۷۶.</ref> این موفقیت علامه سبب شد که منطقه نفوذ تشیع توسعه یابد و به مناسبت همین پیشرفت‌ها علامه در تألیفات خود اصول مذهب شیعه را تقریر و از آن دفاع کرد و تشیع را بر پایه ای صحیح و منطقی استوار داشت.<ref>نعمه، عبدالله، پیشین، ص۳۸۳.</ref>


== تأسیس مراکز و مدارس دینی برای تربیت شاگرد ==
== تأسیس مراکز و مدارس دینی برای تربیت شاگرد ==