۶٬۸۱۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
== تألیف کتاب جهت حفظ و اشاعهٔ فرهنگ مذهبی شیعه == | == تألیف کتاب جهت حفظ و اشاعهٔ فرهنگ مذهبی شیعه == | ||
یکی از زمینه‌هایی که نقش علامه را در گسترش فرهنگ تشیع برجسته می‌کند اهتمام او به تألیف کتاب‌ها و رسالات مختلف است. او از همان ابتدای جوانی به تألیفات علمی مشغول شد و در تمام تألیفاتش به مذهب شیعه امامی و اشاعه آن توجه خاصی داشت.<ref>اشمتیکر، زابینه، اندیشه‌های کلامی علامه حلی، مشهد، به‌نشر (وابسته به آستان قدس رضوی)، ۱۳۷۸ش، ص۴۴.</ref> از علامه حلی تألیفات زیادی به‌جا مانده که در تعداد آن اختلاف وجود دارد؛ برخی کتاب‌ها و رسالات علامه حلی را از ۱۰۰ تا ۱۲۰ عنوان کتاب و رساله برشمرده‌اند.<ref>مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیة او اللقب یا كنی و القاب، تهران، کتابفروشی خیام، چاپ سوم۷ ۱۳۶۹ش، ج۴، ص۱۷۸؛ نیز: الامین، السیدمحسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۴۰۲.</ref> | یکی از زمینه‌هایی که نقش علامه را در گسترش فرهنگ تشیع برجسته می‌کند اهتمام او به تألیف کتاب‌ها و رسالات مختلف است.<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۷۰۲.</ref> او از همان ابتدای جوانی به تألیفات علمی مشغول شد و در تمام تألیفاتش به مذهب شیعه امامی و اشاعه آن توجه خاصی داشت.<ref>اشمتیکر، زابینه، اندیشه‌های کلامی علامه حلی، مشهد، به‌نشر (وابسته به آستان قدس رضوی)، ۱۳۷۸ش، ص۴۴.</ref> از علامه حلی تألیفات زیادی به‌جا مانده که در تعداد آن اختلاف وجود دارد؛ برخی کتاب‌ها و رسالات علامه حلی را از ۱۰۰ تا ۱۲۰ عنوان کتاب و رساله برشمرده‌اند.<ref>مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیة او اللقب یا كنی و القاب، تهران، کتابفروشی خیام، چاپ سوم۷ ۱۳۶۹ش، ج۴، ص۱۷۸؛ نیز: الامین، السیدمحسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۴۰۲.</ref> | ||
علاوه بر کتاب‌های فقهی علامه حلی که همگی بر اساس فقه جعفری و در جهت تنقیح و ترویج آن نوشته شده‌اند، او تعداد قابل توجهی کتاب و رساله در دانش کلام دارد که برخی از آنها از مهم‌ترین کتاب‌های کلامی شیعه به‌شمار می‌روند. از جملهٔ این آثار می‌توان به مورد زیر اشاره کرد: | علاوه بر کتاب‌های فقهی علامه حلی که همگی بر اساس فقه جعفری و در جهت تنقیح و ترویج آن نوشته شده‌اند، او تعداد قابل توجهی کتاب و رساله در دانش کلام دارد که برخی از آنها از مهم‌ترین کتاب‌های کلامی شیعه به‌شمار می‌روند. از جملهٔ این آثار می‌توان به مورد زیر اشاره کرد: | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
* '''منهاج الکرامة فی معرفة الامامة''': کتابی کلامی دربارهٔ امامت است که علامهٔ حلی آن را برای سلطان محمد خدابنده اولجایتو (حکومت ۷۰۳-۷۱۶ق) نوشته است. علامهٔ حلی در این کتاب به اثبات حقانیت مذهب شیعه و اقامهٔ دلیل بر امامت امام علی(ع) و ائمهٔ شیعه(ع) می‌پردازد.<ref>الطهرانی، الذریعة، ج۲۳، ص۱۷۲.</ref> | * '''منهاج الکرامة فی معرفة الامامة''': کتابی کلامی دربارهٔ امامت است که علامهٔ حلی آن را برای سلطان محمد خدابنده اولجایتو (حکومت ۷۰۳-۷۱۶ق) نوشته است. علامهٔ حلی در این کتاب به اثبات حقانیت مذهب شیعه و اقامهٔ دلیل بر امامت امام علی(ع) و ائمهٔ شیعه(ع) می‌پردازد.<ref>الطهرانی، الذریعة، ج۲۳، ص۱۷۲.</ref> | ||
* '''مناهج الیقین فی اصول الدین''': کتابی که با محوریت اصول عقاید شیعه نگاشته شده و علامهٔ حلی طی آن به مباحثی چون اثبات واجب الوجود و بیان صفات آن، نبوت، امامت، معاد، وعد و وعید الهی و امر به معروف و نهی از منکر.<ref>الطهرانی، الذریعة، ج۲۲، ص۳۵۲.</ref> | * '''مناهج الیقین فی اصول الدین''': کتابی که با محوریت اصول عقاید شیعه نگاشته شده و علامهٔ حلی طی آن به مباحثی چون اثبات واجب الوجود و بیان صفات آن، نبوت، امامت، معاد، وعد و وعید الهی و امر به معروف و نهی از منکر.<ref>الطهرانی، الذریعة، ج۲۲، ص۳۵۲.</ref> | ||
== تربیت شاگرد و تدریس == | == تربیت شاگرد و تدریس == | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۶: | ||
* سید ضیاء‌الدین عبدالله حسینی اعرجی حلی (خواهرزادهٔ علامهٔ حلی)؛ | * سید ضیاء‌الدین عبدالله حسینی اعرجی حلی (خواهرزادهٔ علامهٔ حلی)؛ | ||
* تقی‌الدین ابراهیم بن حسین آملی؛ | * تقی‌الدین ابراهیم بن حسین آملی؛ | ||
* ابوالفتوح احمد بن بلکو بن علی آوی؛ | |||
* تاج‌الدین حسن بن حسین بن حسن سرابشنوی کاشانی؛ | |||
* حسین بن ابراهیم بن یحیی استرآبادی؛ | |||
* سید محمد بن قاسم حسنی مشهور به ابن‌معیه؛ | * سید محمد بن قاسم حسنی مشهور به ابن‌معیه؛ | ||
* رضی‌الدین ابوالحسن علی بن احمد حلی؛ | * رضی‌الدین ابوالحسن علی بن احمد حلی؛ | ||
* عزالدین محمد آملی؛ | * عزالدین محمد آملی؛ | ||
* علی بن محمد بن رشید آوی؛ | |||
* صدرالدین ابوابراهیم محمد بن اسحاق دشتکی؛ | |||
* بدرالدین محمود بن محمد طبری؛ | |||
* حسن بن محمد بن علی طوسی؛ | |||
* سید نجم‌الدین مهنا بن سنان مدنی؛ | * سید نجم‌الدین مهنا بن سنان مدنی؛ | ||
* تاج‌الدین محمود بن مولا؛ | * تاج‌الدین محمود بن مولا؛ | ||
* جمال‌الدین بن حسام عاملی؛ | * جمال‌الدین بن حسام عاملی؛ | ||
* محمد بن علی جرجانی.<ref> | * محمد بن علی جرجانی.<ref>الطهرانی، طبقات اعلام الشیعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۳۰ق، ج۵، ص۵۳؛ نیز: جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ص۷۲۳-۷۲۵.</ref> | ||
== مناظرات علامه حلی با دانشمندان اهل‌سنت == | == مناظرات علامه حلی با دانشمندان اهل‌سنت == | ||
یکی از | سلطان محمد خدابنده الجایتو اولین سلطان ایلخانی است که به تشیع گرایش پیدا کرد.<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ص۶۹۴.</ref> یکی از مهم‌ترین عوامل گرایش او به تشیع تلاش‌های علامهٔ حلی عنوان شده است.<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ص۷۰۲.</ref> دغدغه‌های مذهبی الجایتو موجب شد که میان عالمان مذاهب مختلف مناظراتی برگزار کند. این موضوع موجب شد تا الجایتو از علامهٔ حلی برای شرکت در این مناظرات دعوت کند. دعوت از علامهٔ حلی موجب حضور او در ایران شد.<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ص۷۲۲.</ref> | ||
با بهره‌گیری از علم و نبوغ خود و همچنین با توجه به موقعیت‌شناسی، درباره اثبات حقانیت شیعه و خلافت بلافصل علی (ع) بعد از رحلت پیامبر (صلی الله علیه وآله) و فرزندانش جلسات و مناظراتی با علمای مخالف برگزار می‌کرد یکی از مشهورترین این مناظرات در ایران و به دعوت سلطان محمد خدابنده روی داد و در جریان آن علامه به تیزهوشی و بهره‌گیری از علم و استدلالی ظریف حقانیت شیعه را در مواجهه با دیگر مذاهب نمایان کرد.<ref>موسوی خوانساری، «پیشین»، ص۲۷۳.</ref> | |||
مناظرات انجام شده توسط علامه و قاضی القضات نظام الدین مراغه ای در دربار بسیار شیوا و عالمانه انجام می‌شد<ref>نعمه، شیخ عبدالله، تاریخ فلسفه، ترجمه غضبان، سید جعفر، تهران، انتشارات آموزش، چاپ اول، ۱۳۴۷، ص۳۸۳.</ref> و از لجاجت و جدلهای غیر علمی به دور بود.<ref>دوانی، پیشین، ص۲۷۶.</ref> با پیروزی‌های پی در پی علامه سلطان محمد خدابنده به مذهب شیعه گرایش پیدا کرد و اقدامات بسیاری در جهت اعتلای شعائر شیعی انجام داد.<ref>مدرس تبریزی، پیشین، ص۱۷۱.</ref> | مناظرات انجام شده توسط علامه و قاضی القضات نظام الدین مراغه ای در دربار بسیار شیوا و عالمانه انجام می‌شد<ref>نعمه، شیخ عبدالله، تاریخ فلسفه، ترجمه غضبان، سید جعفر، تهران، انتشارات آموزش، چاپ اول، ۱۳۴۷، ص۳۸۳.</ref> و از لجاجت و جدلهای غیر علمی به دور بود.<ref>دوانی، پیشین، ص۲۷۶.</ref> با پیروزی‌های پی در پی علامه سلطان محمد خدابنده به مذهب شیعه گرایش پیدا کرد و اقدامات بسیاری در جهت اعتلای شعائر شیعی انجام داد.<ref>مدرس تبریزی، پیشین، ص۱۷۱.</ref> | ||