نقش زمینه‌های فکری در تفسیر قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=Rezapour}}
{{نیازمند گسترش}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
خط ۵: خط ۵:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
نظریّه و رأی صواب و مستقیم آن است که وجود دو نوع اوّل در تفسیر قرآن لازم و ضروری هستند امّا وجود نوع سوم نه تنتها ضرورتی ندارد بلکه از آن در روایات به شدت نهی شده‌است. ما در این نوشتار کوتاه تلاش می‌کنیم از میان سخنان صاحب نظران در این فن مدّعای مذکور را تبیین کنیم.
وجود دو نوع اول در تفسیر قرآن لازم و ضروری هستند اما وجود نوع سوم ضرورتی ندارد بلکه از آن در روایات به شدت نهی شده است.


فهم و تفسیر معارف قرآن به مانند علوم دیگر، نیازمند اصول، قواعد و روش‌های ویژه‌ای است.
فهم و تفسیر معارف قرآن به مانند علوم دیگر، نیازمند اصول، قواعد و روش‌های ویژه‌ای است.
خط ۱۵: خط ۱۵:


==قواعد و اصول عقلایی برای فهم قرآن==
==قواعد و اصول عقلایی برای فهم قرآن==
روش فهم و تفسیر قرآن یکی بیش نیست و آن همان روش عقلایی فهم است که عقلا در فهم گفتار و نوشتار دیگران آن را به کار می‌برند. این روش مراحلی دارد که در فرایند یک تفسیر روشمند، باید مراعات شود:<ref>مجله معرفت، ش۲۴، ص۱۰.</ref>
روش فهم و تفسیر قرآن، روش عقلایی فهم است که عقلا در فهم گفتار و نوشتار دیگران آن را به کار می‌برند. این روش مراحلی دارد که در فرایند یک تفسیر روشمند، باید مراعات شود:<ref>مجله معرفت، ش۲۴، ص۱۰.</ref>


* با توجه به عربی بودن قرآن، اولین قدم فهم صحیح آن، آشنایی با علم لغت، صرف، نحو، معانی، بیان، و … است. همچنین باید زبان عربی عصر نزول قرآن اطلاع داشت.
*با توجه به عربی بودن قرآن، اولین قدم فهم صحیح آن، آشنایی با علم لغت، صرف، نحو، معانی، بیان، و … است. همچنین باید زبان عربی عصر نزول قرآن اطلاع داشت.
* برای رسیدن به فهمی صحیح از آیات قرآن باید به قرینه‌های متصل و منفصل در کلام و متن آیات توجه کرد. همچنین توجه به قرینه‌های تاریخی و قرینه‌های فضای مخاطب در زمان نزول آیات در فهم و تفسیر درست ضروری است.
*برای رسیدن به فهمی صحیح از آیات قرآن باید به قرینه‌های متصل و منفصل در کلام و متن آیات توجه کرد. همچنین توجه به قرینه‌های تاریخی و قرینه‌های فضای مخاطب در زمان نزول آیات در فهم و تفسیر درست ضروری است.
* توجه به شأن نزول، محیط و خصوصیات زمان نزول و سبب نزول نیز لازم و ضروری است.
*توجه به شأن نزول، شناخت متشابهات و محکمات قرآن و ارجاع متشابهات به محکمات، شناخت ناسخ و منسوخ، عام و خاص، مطلق و مقید و … .
*توجه به بدیهیات و برهان‌های عقلی. اگر برداشتی از آیه‌ای خلاف برهان قطعی عقلی یا یک اصل بدیهی عقلی باشد، آن برهان یا اصل بدیهی دلیلی خواهد بود بر نادرستی آن برداشت.
*رجوع به روایات تفسیری که از پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصوم(ع).<ref>مجله قبسات، ش۱۸، ص۳۴–۳۰؛ و نیز مجله معرفت، ش۲۴، ص۸، ۱۰، ۱۳، ۱۷، ۱۹.</ref>


۷ـ همچنین شناخت متشابهات و محکمات قرآن و ارجاع متشابهات به محکمات، شناخت ناسخ و منسوخ، عام و خاص، مطلق و مقید و … در آیات قرآن کریم از ضروریات یک فهم صحیح است.
==ذهنیات و علوم بشری==
 
۸ـ توجّه به براهین قطعی عقلی و بدیهیات عقلی: اگر برداشتی از آیه‌ای خلاف برهان قطعی عقلی یا یک اصل بدیهی عقلی باشد، آن برهان یا اصل بدیهی دلیلی خواهد بود بر نادرستی آن برداشت؛ مثلاً در آیات متشابهی که ظاهر آن‌ها جسمانی بودن خداوند را ثابت می‌کند، برهان قطعی عقلی بر جسمانی نبودن خداوند، دلیلی بر نادرست بودن این برداشت ظاهری است.
 
۹ـ رجوع به روایات تفسیری که از ناحیه پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) به ما رسیده‌است پناه‌گاه و ملجأی است برای یک مفسّر. دست‌کم رجوع به این روایت در تفصیل مجملات، فهم بطون قرآن، فهم آیات متشابه و … لازم و ضروری است.<ref>مجله قبسات، ش۱۸، ص۳۴–۳۰؛ و نیز مجله معرفت، ش۲۴، ص۸، ۱۰، ۱۳، ۱۷، ۱۹.</ref>
 
==ج) ذهنیات و علوم بشری==
که دخالت دادن آن‌ها در فرایند تفسیر از نظر روایات و علمای اسلامی به شدت مورد نکوهش و نهی قرار گرفته‌است. هر چند که در طول تاریخ مکاتب مختلف فلسفی، کلامی، عرفانی و… این اشتباه بزرگ را مرتکب شده‌اند لکن این عمل همان تفسیر به رأی مذمومی است که یک مفسّر واقعی باید از این امر اجتناب کند.
که دخالت دادن آن‌ها در فرایند تفسیر از نظر روایات و علمای اسلامی به شدت مورد نکوهش و نهی قرار گرفته‌است. هر چند که در طول تاریخ مکاتب مختلف فلسفی، کلامی، عرفانی و… این اشتباه بزرگ را مرتکب شده‌اند لکن این عمل همان تفسیر به رأی مذمومی است که یک مفسّر واقعی باید از این امر اجتناب کند.


خط ۵۵: خط ۵۱:
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =د
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۱۱٬۸۷۷

ویرایش