نقش امام سجاد(ع) در حماسه عاشورا و حفظ آثار آن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۹: خط ۱۹:
امام(ع) برای روشنگری مردم و تبیین معارف حقه و پرده‌برداری از چهره منفور بنی‌امیه خطبه‌هایی ایراد فرمودند که اهمّ آنها از این قرار است:
امام(ع) برای روشنگری مردم و تبیین معارف حقه و پرده‌برداری از چهره منفور بنی‌امیه خطبه‌هایی ایراد فرمودند که اهمّ آنها از این قرار است:


====خطبه کوفه ====
====خطبه کوفه====
امام(ع) به جمعیتی که برای تماشای اسیران آمده بودند اشاره کرد که ساکت شوند، همه سکوت کردند، آنگاه پس از ستایش خدای متعال خود را معرّفی فرمود و با سخنان کوتاه و جانگداز در آن محیط اختناق و ارعاب، طوفانی به پا ساخت. خطبه امام(ع) چنان در عمق روح و جان مردم نفوذ کرد که ناگهان از هر سو صدای شیون و ندای ندامت بلند شد و مردم همگی از آن حضرت اعلام حمایت نمودند و از دشمنان آنان برائت جستند.<ref>جلالی، سید محمّدرضا، جهاد الامام السجاد(ع)، دار الحدیث، چاپ اول، ۱۴۱۸ هـ ق، ص۴۸.</ref>
امام(ع) به جمعیتی که برای تماشای اسیران آمده بودند اشاره کرد که ساکت شوند، همه سکوت کردند، آنگاه پس از ستایش خدای متعال خود را معرّفی فرمود و با سخنان کوتاه و جانگداز در آن محیط اختناق و ارعاب، طوفانی به پا ساخت. خطبه امام(ع) چنان در عمق روح و جان مردم نفوذ کرد که ناگهان از هر سو صدای شیون و ندای ندامت بلند شد و مردم همگی از آن حضرت اعلام حمایت نمودند و از دشمنان آنان برائت جستند.<ref>جلالی، سید محمّدرضا، جهاد الامام السجاد(ع)، دار الحدیث، چاپ اول، ۱۴۱۸ هـ ق، ص۴۸.</ref>


== ب) خطبه شام ==مردم شام در اثر تبلیغات چهل ساله معاویه شناخت صحیحی از اسلام و خاندان نبوّت(ع) نداشتند. امام سجاد(ع) با کلام خود در مجلس یزید و در مقرّ حکومت اموی غوغایی ایجاد کرد و در میان قشرها مختلف مردم چنان تحوّلی به وجود آورد که یزید ترسید شورش شود و به مؤذن دستور داد اذان بگوید امّا با ادامه سخنان امام(ع) فشار افکار عمومی بر یزید اوج گرفت و او مجبور شد بر خلاف مواضع قاطع قبلی، خود را تبرئه کند و مسئولیت فاجعه کربلا را به گردن ابن زیاد اندازد.<ref>مجلسی، پیشین، ج۴۵، ص۱۳۷.</ref>
====خطبه شام====
مردم شام در اثر تبلیغات چهل ساله معاویه شناخت صحیحی از اسلام و خاندان نبوّت(ع) نداشتند. امام سجاد(ع) با کلام خود در مجلس یزید و در مقرّ حکومت اموی غوغایی ایجاد کرد و در میان قشرها مختلف مردم چنان تحوّلی به وجود آورد که یزید ترسید شورش شود و به مؤذن دستور داد اذان بگوید امّا با ادامه سخنان امام(ع) فشار افکار عمومی بر یزید اوج گرفت و او مجبور شد بر خلاف مواضع قاطع قبلی، خود را تبرئه کند و مسئولیت فاجعه کربلا را به گردن ابن زیاد اندازد.<ref>مجلسی، پیشین، ج۴۵، ص۱۳۷.</ref>


== ج) خطبه مدینه ==هنگامی که کاروان امام(ع) به نزدیکی مدینه رسید مردم مطّلع شده و به استقبال آنها آمدند، امام(ع) در میان آنها خطبه شورانگیزی ایراد فرمودند و در ضمن آن صحنه جانگداز عاشورا و جنایات بنی امیه را بازگو کردند و با بیانات روشنگرانه خود پرده از حکومت جائر یزید برداشتند.<ref>قندوزی حنفی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع الموده، دار الاسوه، چاپ اول، ۱۴۱۶ هـ ق، ج۷، ص۹۳.</ref> و اذهان مردم مدینه را نسبت به بنی‌امیه آگاه کردند و این زمینه‌ای شد که بسیاری از قیام‌ها بر علیه امویان در مدینه شکل بگیرد.
====خطبه مدینه====
هنگامی که کاروان امام(ع) به نزدیکی مدینه رسید مردم مطّلع شده و به استقبال آنها آمدند، امام(ع) در میان آنها خطبه شورانگیزی ایراد فرمودند و در ضمن آن صحنه جانگداز عاشورا و جنایات بنی امیه را بازگو کردند و با بیانات روشنگرانه خود پرده از حکومت جائر یزید برداشتند.<ref>قندوزی حنفی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع الموده، دار الاسوه، چاپ اول، ۱۴۱۶ هـ ق، ج۷، ص۹۳.</ref> و اذهان مردم مدینه را نسبت به بنی‌امیه آگاه کردند و این زمینه‌ای شد که بسیاری از قیام‌ها بر علیه امویان در مدینه شکل بگیرد.


۲. تبیین معارف حقه و مبارزه در قالب دعا: امام زین العابدین(ع) در محیطی که ارعاب و اختناق حاکم بود مباحث سیاسی و اصول اعتقادی را در قالب دعا بیان می‌فرمود که مهم‌ترین آنها مسئله امامت و رهبری حقیقی جامعه اسلامی و غصب و تصاحب آن توسط حکّام جور بود.<ref>امام زین العابدین(ع)، صحیفه سجادیه، دفتر انتشارات اسلامی، جامعه مدرسین، چاپ چهارم، ۱۳۷۵ هـ ش، ص۹۹.</ref>
===تبیین معارف حقه و مبارزه در قالب دعا===
امام زین العابدین(ع) در محیطی که ارعاب و اختناق حاکم بود مباحث سیاسی و اصول اعتقادی را در قالب دعا بیان می‌فرمود که مهم‌ترین آنها مسئله امامت و رهبری حقیقی جامعه اسلامی و غصب و تصاحب آن توسط حکّام جور بود.<ref>امام زین العابدین(ع)، صحیفه سجادیه، دفتر انتشارات اسلامی، جامعه مدرسین، چاپ چهارم، ۱۳۷۵ هـ ش، ص۹۹.</ref>


۳. برخورد و مبارزه با علماء درباری: اینان کسانی بودند که فکر و ذهن مردم را به سوی بنی‌امیه جهت می‌دادند و آنان را با وضعی که بنی‌امیه خواستار آن بودند در جامعه حاکم باشد، عادت می‌دادند و افکار ناشایست و فرهنگ نادرست اموی را در قالب اسلام به خورد مردم می‌دادند به عنوان مثال برخورد شدید امام(ع) با محمّد بن مسلم زهری محدث برجسته درباری است.<ref>قمی، شیخ عباس، سفینه البحار، تهران، کتابخانه ثنایی، ج۱، ص۵۷۳.</ref>
===برخورد و مبارزه با علماء درباری===
اینان کسانی بودند که فکر و ذهن مردم را به سوی بنی‌امیه جهت می‌دادند و آنان را با وضعی که بنی‌امیه خواستار آن بودند در جامعه حاکم باشد، عادت می‌دادند و افکار ناشایست و فرهنگ نادرست اموی را در قالب اسلام به خورد مردم می‌دادند به عنوان مثال برخورد شدید امام(ع) با محمّد بن مسلم زهری محدث برجسته درباری است.<ref>قمی، شیخ عباس، سفینه البحار، تهران، کتابخانه ثنایی، ج۱، ص۵۷۳.</ref>


۴. زنده نگه داشتن یاد و خاطره عاشورا: واقعه عاشورا در افکار عمومی برای حکومت اموی بسیار گران تمام شد و مشروعیت آن را زیر سؤال بود، امّا برای اینکه این فاجعه عظیم فراموش نشود امام با گریه بر شهیدان و زنده نگه داشتن خاطره آنان مبارزه منفی را به صورت گریه ادامه داد.<ref>الاربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، بیروت، دار الاضواء، نوبت دوم، ۱۴۰۵ هـ ق، ج۲، ص۳۱۴.</ref> شکی نیست که این اشک‌های سوزان ریشه عاطفی داشت، امّا چگونگی برخورد آن حضرت با این موضوع اثر و نتیجه سیاسی داشت. یادآوری مکرّر قضیه کربلا نمی‌گذاشت ظلم و جنایات حکومت بنی‌امیه از خاطره‌ها فراموش شود.
===زنده نگه داشتن یاد و خاطره عاشورا===
واقعه عاشورا در افکار عمومی برای حکومت اموی بسیار گران تمام شد و مشروعیت آن را زیر سؤال بود، امّا برای اینکه این فاجعه عظیم فراموش نشود امام با گریه بر شهیدان و زنده نگه داشتن خاطره آنان مبارزه منفی را به صورت گریه ادامه داد.<ref>الاربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، بیروت، دار الاضواء، نوبت دوم، ۱۴۰۵ هـ ق، ج۲، ص۳۱۴.</ref> شکی نیست که این اشک‌های سوزان ریشه عاطفی داشت، امّا چگونگی برخورد آن حضرت با این موضوع اثر و نتیجه سیاسی داشت. یادآوری مکرّر قضیه کربلا نمی‌گذاشت ظلم و جنایات حکومت بنی‌امیه از خاطره‌ها فراموش شود.


بنابراین سید الشهداء(ع) حماسه بزرگی در روز عاشورا و در زمین کربلا خلق نمود و امام سجاد(ع) این حادثه تاریخی را از قید زمان و مکان رها نمود و شعار «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» را جاودانه ساخت.
بنابراین سید الشهداء(ع) حماسه بزرگی در روز عاشورا و در زمین کربلا خلق نمود و امام سجاد(ع) این حادثه تاریخی را از قید زمان و مکان رها نمود و شعار «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» را جاودانه ساخت.


۵. تربیت شاگردان و اصحاب خاصّی که هر یک از آنها حافظ دستاوردهای مکتب عاشورا و امامت بودند.
===تربیت شاگردان===
و اصحاب خاصّی که هر یک از آنها حافظ دستاوردهای مکتب عاشورا و امامت بودند.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
۷٬۲۳۰

ویرایش