نفس اماره: تفاوت میان نسخه‌ها

۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۷ ژانویهٔ ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:
این آیه اشاره دارد که تمام بدیها از نفس سرکش است، لذا حضرت علی(ع) می‌فرماید: امیر المؤمنین فرموده‌اند: «و آنها لا تزال تنزع الی معصیه فی هویً؛}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۷۶.</ref> نفس پیوسته خواهان نافرمانی و معصیت است».
این آیه اشاره دارد که تمام بدیها از نفس سرکش است، لذا حضرت علی(ع) می‌فرماید: امیر المؤمنین فرموده‌اند: «و آنها لا تزال تنزع الی معصیه فی هویً؛}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۷۶.</ref> نفس پیوسته خواهان نافرمانی و معصیت است».


۲. نفس لوامه: این مرحله پس از تعلیم و تربیت و مجاهدت انسان به آن ارتقاء می‌یابد، در این مرحله ممکن است انسان بر اثر طغیان غرایز گاهی مرتکب خطاء شود، اما فوراً پشیمان می‌شود و به ملامت و سرزنش خویش می‌پردازد، و تصمیم بر جبران گناه می‌گیرد و توبه می‌کند، {{قرآن|لا أُقْسِمُ بِیَوْمِ الْقِیامَه؛ وَ لا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَه<ref>قیامت/ ۱–۲.</ref> سوگند به روز رستاخیز و سوگند به نفس سرزنش‌گر».
۲. نفس لوامه: این مرحله پس از تعلیم و تربیت و مجاهدت انسان به آن ارتقاء می‌یابد، در این مرحله ممکن است انسان بر اثر طغیان غرایز گاهی مرتکب خطاء شود، اما فوراً پشیمان می‌شود و به ملامت و سرزنش خویش می‌پردازد، و تصمیم بر جبران گناه می‌گیرد و توبه می‌کند، {{قرآن|لا أُقْسِمُ بِیَوْمِ الْقِیامَه؛ وَ لا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَه}}<ref>قیامت/ ۱–۲.</ref> سوگند به روز رستاخیز و سوگند به نفس سرزنش‌گر».


۳. نفس مطمئنه: این همان مرحله‌ای است که انسان با آن به جایی می‌رسد که غرایز سرکش در برابر او رام می‌شوند، زیرا عقل و ایمان آن چنان قوی هستند که غرایز نفسانی در برابر آن توانایی چندانی ندارد که این همان مرحله آرامش و سکینه است. البته این مرحله و مقام ویژه پیامبران و پیشوایان و پیروان راستین آنها است.
۳. نفس مطمئنه: این همان مرحله‌ای است که انسان با آن به جایی می‌رسد که غرایز سرکش در برابر او رام می‌شوند، زیرا عقل و ایمان آن چنان قوی هستند که غرایز نفسانی در برابر آن توانایی چندانی ندارد که این همان مرحله آرامش و سکینه است. البته این مرحله و مقام ویژه پیامبران و پیشوایان و پیروان راستین آنها است.
خط ۱۷: خط ۱۷:


== ویژگی‌های نفس اماره ==
== ویژگی‌های نفس اماره ==
۱. مطیع هوی و هوس: شیطان عمل بدش را برای او زینت داده و بر قلب او پرده‌ای کشیده که خیر و شر را تشخیص نمی‌دهد و همیشه مانند انسانهای جاهل و نادان فکر می‌کند، {{قرآن|إِنْ یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ ما تَهْوَی الْأَنْفُس<ref>نجم/ ۲۳.</ref> آنان جز از گمانهای بی‌اساس و از هوای نفس پیروی نمی‌کنند.
۱. مطیع هوی و هوس: شیطان عمل بدش را برای او زینت داده و بر قلب او پرده‌ای کشیده که خیر و شر را تشخیص نمی‌دهد و همیشه مانند انسانهای جاهل و نادان فکر می‌کند، {{قرآن|إِنْ یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ ما تَهْوَی الْأَنْفُس}}<ref>نجم/ ۲۳.</ref> آنان جز از گمانهای بی‌اساس و از هوای نفس پیروی نمی‌کنند.


گاهی آن چنان مطیع نفس اماره هستند که عقل هیچ‌کاره می‌شود و تمام امور به دست هوی و هوس و نفس اماره است؛ لذا حضرت علی(ع) می‌فرماید:
گاهی آن چنان مطیع نفس اماره هستند که عقل هیچ‌کاره می‌شود و تمام امور به دست هوی و هوس و نفس اماره است؛ لذا حضرت علی(ع) می‌فرماید:
خط ۲۳: خط ۲۳:
«کم من عقل اسیرٌ تحت هویً امیر؛}}<ref>نهج البلاغه، کلمات قصار، ۲۱۱.</ref> پس بسیار عقل‌ها و خردها که شهوات بر آن‌ها حکومت می‌کند».
«کم من عقل اسیرٌ تحت هویً امیر؛}}<ref>نهج البلاغه، کلمات قصار، ۲۱۱.</ref> پس بسیار عقل‌ها و خردها که شهوات بر آن‌ها حکومت می‌کند».


گاهی اطاعت انسان از نفس اماره از این هم بالاتر می‌رود و تابع خواستهای نفس افسار گسیخته می‌شود که هوی و هوس او معبودش می‌شود. {{قرآن|افرأیت من اتخذ الهه هواه<ref>جاثیه/ ۲۳.</ref> آیا دیدی کسی را که هوسهای خود را خدای خود قرار داده است.
گاهی اطاعت انسان از نفس اماره از این هم بالاتر می‌رود و تابع خواستهای نفس افسار گسیخته می‌شود که هوی و هوس او معبودش می‌شود. {{قرآن|افرأیت من اتخذ الهه هواه}}<ref>جاثیه/ ۲۳.</ref> آیا دیدی کسی را که هوسهای خود را خدای خود قرار داده است.


۲. کینه‌توزی و دشمنی: در جریان قتل هابیل به دست قابیل خداوند می‌فرماید: {{قرآن|فطوعت له نفسه قتل اخیه فقتله}}<ref>مائده/۳۰.</ref> نفس سرکش کم‌کم او را به کشتن برادرش ترغیب کرد و (سرانجام) او را کشت.
۲. کینه‌توزی و دشمنی: در جریان قتل هابیل به دست قابیل خداوند می‌فرماید: {{قرآن|فطوعت له نفسه قتل اخیه فقتله}}<ref>مائده/۳۰.</ref> نفس سرکش کم‌کم او را به کشتن برادرش ترغیب کرد و (سرانجام) او را کشت.
۱۵٬۱۶۱

ویرایش