نظر علامه مجلسی درباره مختار ثقفی

نسخهٔ تاریخ ‏۱۱ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۴۶ توسط Shamloo (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
سؤال

نظر علامه مجلسی (ره) در مورد مختار چیست؟

علامه مجلسی درباره مختار ثقفی توقف کرده و نظر قطعی نداده است. علامهٔ مجلسی معتقد است که مختار خطاهایی داشته و از نظر ایمان و یقین کامل نبوده است و همچنین در انتقام از قاتلان امام حسین(ع) اذن از ائمه(ع) نداشته است. از طرف دیگر انتقام او، خیر بسیار داشته، ائمه معصوم و شیعیان را شاد کرده و همین می‌تواند سبب شود تا مورد شفاعت قرار گیرد.

علامه مجلسی نظر خود دربارهٔ مختار را در بخش «احوال المختار و ما جری علی یدیه»[۱] به‌عنوان قسمتی از «تاریخ الحسین بن علی سیدالشهداء(ع)»، و در ذیل بیان مفصل تاریخ حیات، قیام و دولت مختار ابراز کرده است.[۲] مجلسی عمل مختار در جریان درگیرهای امام حسن(ع) با معاویه بن ابی‌سفیان مبنی بر ارائهٔ مشورت به عمویش، سعد بن مسعود ثقفی، برای تسلیم‌کردن امام حسن(ع) به معاویه را مذمت می‌کند.[۳]

مجلسی نظر نهایی خود دربارهٔ مختار را در تفسیر یکی از روایات دربارهٔ مختار آورده است. این روایت از امام صادق(ع) نقل شده: زمانی که در روز قیامت رسول خدا(ص) کنارهٔ آتش جهنم عبور می‌کند و به‌همراه او علی(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) هستند، گرفتاری در آتش سه بار فریاد بر می‌آورد که ای رسول خدا(ص)، به فریاد من برس! رسول خدا(ص) به او اعتنا نمی‌کند.سپس آن فرد سه مرتبه فریاد می‌آورد که یا امیرالمؤمنین(ع) به فریادم برس! حضرت(ع) جوابش نمی‌دهد. پس از آن سه مرتبه فریاد برمی‌آورد که یا حسین(ع) به فریادم برس؛ من قاتل دشمنان تو هستم. رسول خدا(ص) خطاب به فرزندش حسین(ع) می‌گوید که تو را صدا می‌زند و به تو پناه آورده است. امام حسین(ع) او را از آتش جهنم می‌رهاند. راوی از امام صادق(ع) می‌پرسد که آن گرفتار در عذاب چه کسی بود و امام(ع) می‌گوید که او مختار است. راوی از امام(ع) می‌پرسد که مختار چرا عذاب می‌شود در حالی که انتقام از دشمنان اهل‌بیت(ع) گرفت. امام: در دل مختار چیزی بود که اخلاص کامل اعمال او را مخدوش می‌کرد.[۴] علامه مجلسی این روایت را جمعی میان روایات دانسته که در موضوع عاقبت و حقیقت کار مختار وارد شده است.[۵]

مجلسی در ادامه مختار را داخل در ذیل حکم آیهٔ ﴿وَآخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلًا صَالِحًا وَآخَرَ سَيِّئًا عَسَى اللَّهُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ؛ و ديگرانى هستند كه به گناهان خود اعتراف كرده و كار شايسته را با [كارى‌] ديگر كه بد است درآميخته‌اند. اميد است خدا توبه آنان را بپذيرد.[۶] قرار می‌دهد و نظر نهایی خود را چنین ابراز می‌کند: «من دربارهٔ مختار، از توقف‌کنندگان هستم؛ اگر چه مشهور بین علمای شیعه این است که او از مشکوران است».[۷]

منابع

  1. المجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بِحارالانوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۳۳۲-۳۹۰.
  2. المجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۳۹.
  3. المجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۳۸.
  4. المجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۳۸.
  5. المجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۳۹.
  6. سورهٔ توبه، آیهٔ۱۰۲.
  7. المجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۳۹.