نزدیکی خدا به بنده: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
اگر خداوند از رگ گردن نزدیک‌تر است، جمله دعای ابوحمزه ثمالی که فرموده‌ است {{متن عربی|أَنَّ الرَّاحِلَ إِلَیْکَ قَرِیبُ الْمَسَافَةِ}} مسافت این‌جا چه معنی دارد؟
جمله دعای ابوحمزه ثمالی که فرموده‌ است {{متن عربی|أَنَّ الرَّاحِلَ إِلَیْکَ قَرِیبُ الْمَسَافَةِ}} مسافت این‌جا چه معنی دارد؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
[[آیات قرآن]] و روایات [[معصومین(ع)]] تعبیرات گوناگونی در رابطه با ارتباط خدا با بندگان را بیان نموده‌اند، از باب نمونه در سه جای قرآن نسبت به خدا تعبیر {{قرآن|... بَصِیرٌ بِالْعِبَادِ}}<ref>آل عمران/آیه ۱۵ و ۲۰؛ غافر/۴۴.</ref> خدا (به امور) بندگان بینا است، و چندین مورد هم {{قرآن|بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ}}<ref>بقره/۱۱۰، ۲۳۳، ۲۳۷ و ۲۶۵.</ref> خداوند به اعمال شما بینا است. همچنین کلمه «قریب» در مورد خداوند در قرآن زیاد استعمال شده است؛ مثلاً در سوره مبارکه بقره چنین آمده است: {{قرآن|وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَه الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ|ترجمه=هنگامی بندگان من از تو درباره من سؤال کنند، (بگو:) من نزدیکم دعای دعاکننده را، به هنگامی که مرا می‌خواند، پاسخ می‌گویم|سوره=بقره|آیه=۱۸۶}} و در سوره هود می‌فرماید: {{قرآن|فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ إِنَّ رَبِّی قَرِیبٌ مُجِیبٌ|ترجمه=از او آمرزش بطلبید سپس به سوی او بازگردید که پروردگارم (به بندگان خود) نزدیک و اجابت کننده (خواسته‌های آنها) است|سوره=هود|آیه=۶۱}}، و در سوره سبأ آمده: {{قرآن|إِنَّهُ سَمِیعٌ قَرِیبٌ|ترجمه=او شنوای نزدیک است|سوره=سبأ|آیه=۵۰}}.


مقابل قریب، کلمه بعید است که موارد مختلفی از این ماده در قرآن آمده، مثلاً در سوره بقره آیه ۱۷۶: {{قرآن|لَفِی شِقَاقٍ بَعِیدٍ|ترجمه=در شکافی عمیق قرار دارند}} و در سوره ابراهیم، آیه ۳: {{قرآن|أُولَئِکَ فِی ضَلالٍ بَعِیدٍ|ترجمه=آنها در گمراهی دوری هستند}}. مقصود در این موارد، دور بودن مکانی نیست بلکه مراد، دور بودن از حقیقت و رحمت و لطف و فیوضات الهی است.


با توجه به آیات ذکر شده مشخص می‌شود که مقصود از «بینا بودن» و «نزدیک بودن»، معنای ظاهری این الفاظ که در اذهان ما وجود دارد نیست، چون که معنای ظاهری «دیدن» این است که به وسیله چشم صورت می‌گیرد و لازمه چشم داشتن این است که صاحب چشم دارای جسم باشد، همچنین معنای ظاهری «نزدیک بودن» این است که دو چیز از نظر مکانی فاصله بین آنها کم شود که لازمه آن نیز جسم بودن است، در حالی که طبق اعتقادات ما و دلالت ادله عقلی، خداوند سبحان جسم نیست، تا با چشم خود ببیند و به انسان‌ها نزدیک شود، پس مراد از بینا بودن و نزدیک بودن این است که خداوند احاطه علمی کامل نسبت به بندگان دارد و از احوالات آنها آگاهی دارد و حتی از درون انسان‌ها نیز خبر دارد.  
[[امام سجاد(ع)]] در [[دعای ابوحمزه ثمالی]] به خدا عرض می‌کند که: {{متن عربی|أَنَّ الرَّاحِلَ إِلَیْکَ قَرِیبُ الْمَسَافَةِ}} یعنی کسی که به سوی تو حرکت نماید و کوچ کند فاصله معنوی بین او تا رسیدن به رحمت بی‌منتهای تو نزدیک می‌شود و مقصود از نزدیکی و دوری انسان از خداوند، نزدیکی و دوری معنوی است نه مسافت مکانی. خداوند در قرآن می‌فرماید: {{قرآن|وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ|ترجمه=ما از رگ گردن به او (انسان) نزدیک‌تریم|سوره=ق|آیه=۱۶}}، این مثلی است که خدا برای علم او به احوال آدمی بیان کرده ‌است و از باب تشبیه و مبالغه است و این نزدیکی به انسان به علم و قدرت است نه به مکان و مسافت.


[[امام سجاد(ع)]] در [[دعای ابوحمزه ثمالی]] به خدا عرض می‌کند که: {{متن عربی|أَنَّ الرَّاحِلَ إِلَیْکَ قَرِیبُ الْمَسَافَةِ}} یعنی کسی که به سوی تو حرکت نماید و کوچ کند فاصله معنوی بین او تا رسیدن به رحمت بی‌منتهای تو نزدیک می‌شود و مقصود از نزدیکی و دوری انسان از خداوند، نزدیکی و دوری معنوی است نه مسافت مکانی. خداوند در قرآن می‌فرماید: {{قرآن|وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ|ترجمه=ما از رگ گردن به او (انسان) نزدیک‌تریم|سوره=ق|آیه=۱۶}}، این مثلی است که خدا برای علم او به احوال آدمی بیان کرده ‌است و از باب تشبیه و مبالغه است و این نزدیکی به انسان به علم و قدرت است نه به مکان و مسافت.
خداوند همیشه به انسان‌ها نزدیک است یعنی کاملاً از احوالات او خبر دارد، اما نزدیک شدن انسان‌ها به خدا و نزدیکی معنوی آنان به اعمال و رفتار خودشان بستگی دارد.<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان، قم، انتشارات اسراء، ج۱۸، ص۵۱۸.</ref>
 
کلمه «قریب» در مورد خداوند در قرآن زیاد استعمال شده است؛ مثلاً در سوره مبارکه بقره چنین آمده است: {{قرآن|وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَه الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ|ترجمه=هنگامی بندگان من از تو درباره من سؤال کنند، (بگو:) من نزدیکم دعای دعاکننده را، به هنگامی که مرا می‌خواند، پاسخ می‌گویم|سوره=بقره|آیه=۱۸۶}} و در سوره هود می‌فرماید: {{قرآن|فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ إِنَّ رَبِّی قَرِیبٌ مُجِیبٌ|ترجمه=از او آمرزش بطلبید سپس به سوی او بازگردید که پروردگارم (به بندگان خود) نزدیک و اجابت کننده (خواسته‌های آنها) است|سوره=هود|آیه=۶۱}}، و در سوره سبأ آمده: {{قرآن|إِنَّهُ سَمِیعٌ قَرِیبٌ|ترجمه=او شنوای نزدیک است|سوره=سبأ|آیه=۵۰}}.


بنابراین خداوند همیشه به انسان‌ها نزدیک است یعنی کاملاً از احوالات او خبر دارد، اما نزدیک شدن انسان‌ها به خدا و نزدیکی معنوی آنان به اعمال و رفتار خودشان بستگی دارد.<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان، قم، انتشارات اسراء، ج۱۸، ص۵۱۸.</ref>
مقابل قریب، کلمه بعید است که موارد مختلفی از این ماده در قرآن آمده، مثلاً در سوره بقره آیه ۱۷۶: {{قرآن|لَفِی شِقَاقٍ بَعِیدٍ|ترجمه=در شکافی عمیق قرار دارند}} و در سوره ابراهیم، آیه ۳: {{قرآن|أُولَئِکَ فِی ضَلالٍ بَعِیدٍ|ترجمه=آنها در گمراهی دوری هستند}}. مقصود در این موارد، دور بودن مکانی نیست بلکه مراد، دور بودن از حقیقت و رحمت و لطف و فیوضات الهی است.{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}


۱۵٬۲۲۷

ویرایش