۴۳
ویرایش
Mnazarzadeh (بحث | مشارکتها) (تکمیل و بارگزاری) |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
نامحدود بودن خدا، چگونه اثبات | نامحدود بودن خدا، چگونه اثبات میشود؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
در پاسخ به نامحدود بودن خداوند | در پاسخ به نامحدود بودن خداوند راههای متعدد برای اثبات این مسئله وجود دارد که برخی از آنها در کلام امام علی، و برخی در کلام فلاسفه ذکر شده است. امام علی(ع) با بیان اینکه خداوند قابل اشاره نیست، میفرماید که اگر خداوند محدودیت میداشت قابل شمارش بود حال آنکه خداوند لاشریک و واحد است. برخی فلاسفه برای اثبات نامحدود بودن خداوند به تعریف و بیان مفاهیمی مانند «هستی مطلق»، «علت العلل» و «واجب الوجود» خداوند اشاره کردهاند و با بیان و توضیح این مفاهیم نتیجه گرفتهاند که خداوند نامحدود است. دلیل دیگری که فلاسفه ذکر کردهاند این است که محدودیت از لوازم ماهیت است و ماهیت در ذات الهی راه ندارد. | ||
==کلام امام علی (ع) در اثبات نامحدودی خداوند== | == کلام امام علی(ع) در اثبات نامحدودی خداوند == | ||
[[ | [[امیرالمؤمنین(ع)]] در خطبه اول [[نهج البلاغه]] میفرماید: «و مَن اشار الیه فقد حدّه، وَ مَن حدّه فقد عدّه»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱.</ref> یعنی هر کسی به سوی او اشاره کند او را محدود پنداشته، و هر کسی او را محدود پندارد، او را به شمارش و عدد آورده است و او را متعدد گمان کرده است. | ||
در | در این کلامِ حضرت، با روشنترین بیان، محدودیت از حق تعالی نفی شده است، زیرا حضرت میفرماید چون [[خداوند]] فوق اشاره و عدد است معلوم میشود که حدود بردار نیست، و اگر خداوند حدود میداشت، معدود میبود، در حالی که خداوند هرگز عدد و شمارش برنمیدارد و واحد و بدون شریک است. پس معلوم میشود خداوند نامحدود است. چه این محدودیت برای هر شی ممکن است یا از ناحیه مثل او ایجاد شود یا از ناحیه ضد او، و چون خداوند از داشتن هر گونه مِثل و ضد منزه است، پس از محدودیت نیز منزه است.<ref>جعفری، محمد تقی، شرح نهج البلاغه، تهران، نشر دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۵۷ ش، ج۲، ص۳۵–۶۱.</ref> | ||
[[امام علی(ع)]] در خطبه | [[امام علی(ع)]] در خطبه دیگر فرمود: «لا یشمل بحدِّ و لا یحسب بعدٍّ و انما تحد الادوات انفسها»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۸۶.</ref> یعنی برای خداوند حدی نیست و حدی او را در بر نمیگیرد و با شماره به حساب در نیاید، که آلات و ابزار، تنها خودشان را به اندازه میکشند. | ||
این فراز از کلام حضرت نیز در واقع در صدد بیان نفی حدّ از خداوند است، در تحلیل مبسوط این فراز از کلام امام(ع) گفته شده است: حدّ به معنای منع کردن است، مثلا حدود خانه یعنی محلی که باید از آنجا تجاوز نکرد، حدود مملکت از طرف شمال و مشرق به فلان حدّ است و نظایر این امور، حضرت در این کلامش میگوید خداوند عالَم حدّ ندارد، یعنی اینطور نیست که در ممکنات ذکر کردیم، یک صفت محدودهای ندارد که خاصیت خود را دارا باشد و خاصیت دیگران را نداشته باشد و او هم در عرض سایر ممکنات نظیر انسان، درخت، [[ملائکه]] و مانند آن باشد، خدا این گونه نیست اگر فرض بشود که خداوند محدود است، معنایش این میشود که در عرض سایر موجودات به عنوان یک موجودی خاص خواهد بود و تنها برخی کمالات خاص میداشت؛ مثلا آفتاب خاصیت و صفت گرمکنندگی دارد و روشنگر است، آب خاصیت دیگری دارد، خاک خاصیت دیگری دارد؛ اما خداوند به هیچیک از صفات یاد شده و مانند آن محدود نیست، بلکه صفات و کمالات همه پدیدهها، در واقع از مبدأ هستی بخش او سرچشمه میگیرد؛ پس درباره حضرت حق نمیتوانیم حد محدودی قایل شویم، چون در این صورت نمیتوان صفات و خواص اشیاء محدود را به مبدأ هستی بخشی او نسبت داد، زیرا او محدود به حدود میشود، و چیزی که محدود به حدود خاصی بشود نمیتواند مبدأ همه صفات متضاده اشیاء باشد در حالی که خداوند هستی بخش مبدأ همه موجودات و کمالات وجودی آنان است. پس معلوم میشود که او نامحدود است، تفصیل این بحث را در منبع ذیل جویا شوید.<ref>شعرانی، نقل از: حسنزاده، هزار و یک کلمه، قم، نشر دفتر تبلیغات، ۱۳۷۹ش، ج۴، ص۲۱۲.</ref> | |||
==خداوند، هستی مطلق== | == خداوند، هستی مطلق == | ||
برهان سوم | برهان سوم که رویکرد فلسفی دارد درباره نامحدود بودن خداوند، این است که [[هستی مطلق]]، مساوی با نامحدودیت است چون محدود بودن از نقص و عدم برمیخیزد و از آن جا که هستی مطلق عدم برنمیتابد و نقص و تعدد و کثرت بردار نیست لذا نامحدود است، پس به دلیل این که خداوند هستی مطلق، وجود محض و محض هستی است محال است که محدود باشد.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار ۶، نشر صدرا، ۱۳۷۹ ش، ص۱۰۱۷.</ref> چون اگر محدود باشد معنایش این میشود که ناقص باشد یا وجود محض نباشد، بلکه ماهیت نیز داشته باشد، چه این که هر جا تعدد و کثرت باشد، طبیعی است که محدودیت نیز وجود دارد و اگر در جایی که کثرت نیست محدودیت نیز وجود ندارد و چون خداوند به گفته خودش در [[قرآن]] که فرمود: «قل هو الله احد» یکتا و بی همتا است لذا تعدد و کثرت راه ندارد، در نتیجه از محدودیت نیز منزه است. | ||
==خداوند، علت العلل== | == خداوند، علت العلل == | ||
دلیل دیگر بر نامحدود بودن خداوند این است که محدودیت مساوی با مقهوریت و معلولیت است یعنی هر موجودی که معلول و مقهور است طبعاً محدود است و چون خداوند معلول هیچ علتی و مقهور هیچ چیزی نیست، بلکه [[علت العلل]] و مسبب الاسباب و قاهر مطلق است پس معلوم میشود هرگز محدود به حدی نیست و نامتناهی و نامحدود مطلق است.<ref>همان.</ref> | |||
==خداوند، واجب الوجود== | == خداوند، واجب الوجود == | ||
دلیل دیگر این است خداوند [[واجب الوجود]] است و وجوب وجود مساوی است با نامحدود و نامتناهی بودن؛ به تعبیر دیگر حقیقت وجود مساوی است با لاحدّی و وجوب و صرافت و محض و خالص بودن و چون خداوند حقیقت هستی و صرف هستی، و واجب الوجود است، لذا نامحدود و نامتناهی است، زیرا اگر نامحدود و نامتناهی نباشد واجب الوجود نخواهد بود؛ در حالی که هستی حق تعالی واجب مطلق و بالذات است.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار ۶، نشر پیشین، ص۱۰۱۸.</ref> | |||
==ماهیت نداشتن خدا== | == ماهیت نداشتن خدا == | ||
دلیل دیگر بر نامحدود بودن خداوند این است که محدودیت همواره از ماهیت برمیخیزد. یعنی ماهیت منشأ ایجاد محدودیت در موجودات است و ماهیت همان تعین و محدودیت است، چون خداوند منزّه از ماهیت است،<ref>صدرالمتألهین، اسفار، بیروت، نشر دار الاحیاء، بی تا، ج۱، ص۹۶.</ref> در نتیجه از هر گونه تعیّن و حدود نیز منزه است؛ بدین بیان که چون همه موجودات دارای ماهیت اند، یعنی یک موجودی معین و دارای حدود وجودی خاص اند مثلا انسان اند، برخی درخت اند برخی حیوان اند و مانند آن لذا این گونه موجودات محدود اند، اما خداوند چون از هر گونه ماهیت و تعیُّن وجودی منزه است، لذا محدودیت نیز ندارد یعنی چون از ماهیت که منشأ تعیّن و محدودیت است منزه است، خود محدودیت را نیز ندارد. | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
۱. | == مطالعه بیشتر == | ||
۱. مرتضی مطهری، مجموعه آثار ۴، بخش توحید، نشر صدرا، ۱۳۷۷ ش. | |||
۲. مصباح، محمد | ۲. مصباح، محمد تقی، آموزش فلسفه، ج۲، ص۳۵۶، نشر سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۴ ش. | ||
۳. محمد | ۳. محمد امین صادقی اُرزگانی، آموزههای عرفانی از منظر علی(ع)، فصل ۲، نشر پژوهشگاه و فرهنگ اسلامی، قم، ۱۳۸۴ ش. | ||
{{پایان مطالعه بیشتر}} | {{پایان مطالعه بیشتر}} | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | |||
{{شاخه | |||
| شاخه اصلی = کلام | |||
| شاخه فرعی۱ = آفریدگار | |||
| شاخه فرعی۲ = صفات سلبیه | |||
| شاخه فرعی۳ = | |||
}} | |||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = شد | | شناسه = شد | ||
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
| ویرایش = شد | | ویرایش = شد | ||
| لینکدهی = شد | | لینکدهی = شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = شد | ||
| تغییر مسیر = شد | | تغییر مسیر = شد | ||
| بازبینی = | | ارجاعات = | ||
| تکمیل = | | بازبینی نویسنده = | ||
| بازبینی = | |||
| تکمیل = | |||
| اولویت = ب | | اولویت = ب | ||
| کیفیت = ب | | کیفیت = ب | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
[[رده:برهان اثبات خدا]] | |||
[[رده:اسماء و صفات الهی]] | |||
[[رده:صفات ثبوتیه]] | |||
[[رده:شناخت و اثبات خدا]] |
ویرایش