منتهی‌الآمال

{{جعبه اطلاعات کتاب
 | عنوان                  =منتهی الآمال
 | تصویر                  =منتهی الآمال.jpg
 | اندازه تصویر          =
 | توضیح_تصویر        =
 | نام‌های دیگر         =
 | نویسنده              =شیخ عباس قمی
 | تاریخ نگارش         =قرن چهاردهم
 | موضوع                 =زندگانی چهارده معصوم
 | سبک                  =
 | زبان                    =فارسی
 | ویراستار               =
 | به تصحیح             =
 | به کوشش            =
 | تصویرگر                =
 | طراح جلد              =
 | تعداد جلد              =
 | تعداد صفحات          =
 | قطع                     =
 | مجموعه                =
 | ترجمه به دیگر زبان‌ها=
 | ناشر                    =
 | محل نشر             =
 | تاریخ نشر             =
 | نوبت چاپ             =
 | شمارگان              =
 | شابک                  =
 | نوع رسانه            =
 | وبسایت ناشر       =
 | نام کتاب              = <!-- نام کتاب به زبان فارسی -->
 | مترجم                 = <!-- مترجم به فارسی -->
 | مشخصات نشر     = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی -->
 | نسخه الکترونیکی  =
}}

سؤال

کتاب منتهی الآمال از کیست و چه موضوع و محتوایی دارد؟

منتهی‌الآمال کتابی به زبان فارسی، درباره زندگانی چهارده معصوم(ع) است. این کتاب توسط شیخ عباس قمی (۱۲۵۴-۱۳۱۹ش) محقق و محدّث به رشته تحریر درآمده است. منتهی الآمال احوال و تاریخ زندگی معصومان(ع) و سیره اخلاقی آنها را به‌طور مبسوط بیان کرده است. مباحث کتاب منتهی الآمال به‌طور گزیده و مستند است و نثری روان دارد.

این کتاب، از زمان نگارش آن (به سال ۱۳۵۰ ق) تاکنون ده‌ها بار به چاپ رسیده و به زبان‌های عربی، اردو و… نیز ترجمه شده است.

نویسنده

شیخ عباس قمی در سال ۱۲۹۴ قمری (۱۲۵۴ش) در قم متولد شد. وی برای تکمیل تحصیلات دینی در سال ۱۳۱۶ قمری به نجف رفت. آیت‌الله محمد کاظم یزدی صاحب العروه الوثقی، میرزا حسین نوری، محمدتقی شیرازی، سید حسن صدر کاظمی، سید ابوالحسن نقوی از اساتید او در نجف بودند.^[۱]

عباس قمی عالمی پرکار بود و تألیفاتی در زمینه تاریخ، رجال، تراجم، علوم قرآن، اخلاق، ادعیه و دیگر علوم دینی نگاشته است. آثار او بیش از ۶۰ تألیف است.^[۲] عباس قمی در سال ۱۳۵۹ قمری در سن ۶۵ سالگی در نجف وفات نمود و در حرم امام علی مدفون گردید.^[۳]

کتاب منتهی الآمال نوشته
شیخ عباس قمی

معرفی و محتوا

این کتاب درباره زندگانی پیامبر اسلام و خاندان او به نگارش درآمده و یکی از بهترین و مستندترین کتاب‌ها در این موضوع است. محدث قمی در این کتاب از معتبرترین منابع روایات و گزارش‌های تاریخی، حدیثی، رجالی، تفسیری، تراجم، انساب و… استفاده کرده و گلچینی از روایات، کتب سیره و… را درباره چهارده معصوم(ع) گردآوری کرده است. وی برای استواری متن، از سروده‌های شاعران و دستاوردهای علمای لغت، صرف و نحو و دانشمندان علم نسب و جغرافی‌دانان نیز بهره گرفته است. علاوه بر این‌که مباحث کتاب منتهی الآمال به‌طور گزیده و مستند است، مشتمل بر نثری روان، امروزی و دارای نوآوری‌هایی نسبت به کتاب‌های دیگر است، که از زمان تألیف، مورد توجّه علما و فضلا قرار گرفته است.^[۴]

کتاب منتهی الآمال در اواخر دوران قاجار و اوایل دوره پهلوی نوشته شده است. از نکات مهم این کتاب، توجه به مباحث اخلاقی و سیره پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) است. در این کتاب علاوه بر حوادث تاریخ معصومان، مسائل اخلاقی امامان را هم بیان می‌کند.^[۵]

جلد اول کتاب درباره پیامبر(ص) تا امام حسن(ع) است. جلد دوم از امام حسین(ع) تا امام صادق(ع) را دربرمی‌گیرد. و جلد سوم آن از امام هفتم تا امام دوازدهم را شامل می‌شود. شیخ عباس قمی برای تألیف این کتاب از منابع بسیاری استفاده کرده است از جمله کافی کلینی، ارشاد شیخ مفید، عیون اخبار الرضا، رجال کشی، الخرائج و الجرائح راوندی، بحارالنوار و جلاء العیون علامه مجلسی و نجم الثاقب محدث نوری.^[۶]

چاپ

این کتاب، از زمان نگارش آن (به سال ۱۳۵۰ ق) تاکنون ده‌ها بار به چاپ رسیده و به زبان‌های عربی، اردو و… نیز ترجمه شده و همواره مورد استقبال خوانندگان عام و خاص قرار گرفته است. کتاب منتهی الآمال در زمان حیات محدّث قمی چند بار به زیور طبع آراسته و کتاب نیز به وسیله ایشان تصحیح شده است.^[۷]

این کتاب با تحقیق ناصر باقری بیدهندی در انتشارات دلیل ما در سال ۱۳۷۹ در سه جلد تجدید چاپ شد. پیش از آن، در سال ۱۳۷۱ با تصحیح سید ابوالحسن مرتضوی کرونی اصفهانی به طبع رسیده است. چاپ دیگر آن، توسط انتشارات هجرت در دو جلد در ۱۳۷۴، در قم است. منتهی الآمال تک جلدی را هم انتشارات اسلامیه چاپ کرده است.^[۸]

مطالعه بیشتر

کوشکی، فرشته، «بررسی و نقد کتاب منتهی الامال نوشته شیخ عباس قمی»، تاریخ‌نامه اسلام سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹، شماره ۲.

منابع

↑ ادهم نژاد، محمدتقی، «حاج شیخ عباس قمی، حدیث نجابت»، مبلغان ۱۳۸۵، شماره ۸۸.
↑ کوشکی، فرشته، «بررسی و نقد کتاب منتهی الامال نوشته شیخ عباس قمی»، تاریخنامه اسلام سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹، شماره ۲.
↑ ادهم نژاد، محمدتقی، «حاج شیخ عباس قمی، حدیث نجابت۲»، مبلغان ۱۳۸۶، شماره ۹۰.
↑ «منتهی الآمال»، پگاه حوزه، شماره ۲۹۰، ۱۳۷۶ش.
↑ کوشکی، فرشته، «بررسی و نقد کتاب منتهی الامال نوشته شیخ عباس قمی»، تاریخنامه اسلام سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹، شماره ۲.
↑ کوشکی، فرشته، «بررسی و نقد کتاب منتهی الامال نوشته شیخ عباس قمی»، تاریخنامه اسلام سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹، شماره ۲.
↑ «منتهی الآمال»، پگاه حوزه، شماره ۲۹۰، ۱۳۷۶ش.
↑ کوشکی، فرشته، «بررسی و نقد کتاب منتهی الامال نوشته شیخ عباس قمی»، تاریخنامه اسلام سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹، شماره ۲.

[1] ادهم نژاد، محمدتقی، «حاج شیخ عباس قمی، حدیث نجابت»، مبلغان ۱۳۸۵، شماره ۸۸.

[2] کوشکی، فرشته، «بررسی و نقد کتاب منتهی الامال نوشته شیخ عباس قمی»، تاریخنامه اسلام سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹، شماره ۲.

[3] ادهم نژاد، محمدتقی، «حاج شیخ عباس قمی، حدیث نجابت۲»، مبلغان ۱۳۸۶، شماره ۹۰.

[4] «منتهی الآمال»، پگاه حوزه، شماره ۲۹۰، ۱۳۷۶ش.

[5] کوشکی، فرشته، «بررسی و نقد کتاب منتهی الامال نوشته شیخ عباس قمی»، تاریخنامه اسلام سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹، شماره ۲.

[6] کوشکی، فرشته، «بررسی و نقد کتاب منتهی الامال نوشته شیخ عباس قمی»، تاریخنامه اسلام سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹، شماره ۲.

[7] «منتهی الآمال»، پگاه حوزه، شماره ۲۹۰، ۱۳۷۶ش.

[8] کوشکی، فرشته، «بررسی و نقد کتاب منتهی الامال نوشته شیخ عباس قمی»، تاریخنامه اسلام سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹، شماره ۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]