مفهوم غیبت امام زمان(ع)
 | این مقاله نیازمند گسترش است. لطفاً اگر تخصص و توانایی گسترش این مقاله را دارید، آن را بهبود بخشید. |
مفهوم غیبت امام زمان(عج) را بیان کنید.
غیبتِ امام زمان(ع) را به دو صورت دانسته‌اند:
غیبت معرفتی:
غیبت شخصیتی و حقوقی است. امام زمان(عج) به‌طور عادی زندگی می‌کند و مردم عادی او را ملاقات کرده و با او معاشرت می‌کنند. حضرت با مردم هم‌صحبت می‌شود ولی مردم او را نمی‌شناسند و نمی‌دانند که او امام زمان(عج) است. حکمت الهی چنین اقتضا کرده که امام زمان(ع) با ناشناس ماندن، از خطرات احتمالیِ ستمگران و ظالمان در امان بماند.
روایاتی بر این نظریه دلالت می‌کند از جمله امام صادق(ع) امام زمان(ع) را دارای خصلتی مانند یوسف(ع) دانستند؛ به این صورت که مردم او را می‌بینند ولی او را نمی‌شناسند و نمی‌دانند او چه کسی است.[۱]
غیبت جسمانی:
امام زمان(ع) روی زمین است و به جاهای مختلف می‌رود، از احوال و رفتار شیعیان اطلاع می‌یابد و آنها را مورد لطف خود قرار می‌دهد، ولی هیچ‌کس، امام را با چشمان ظاهری نمی‌بیند امام رضا(ع) در مورد خضر(ع) گفتند که او هر سال در مراسم حج حاضر است … ولی ما او را نمی‌بینیم.[۲] این نوع پنهان بودن که همان ناپیدائی است، با پنهانی به صورت ناشناس بودن، فرق دارد؛ ناشناسی به‌طور عادی صورت می‌گیرد و هیچ گونه اتفاق خارق‌العاده ای رخ نمی‌دهد و اما نامرئی بودن، نیاز به اعجاز دارد.
برخی این احتمال را مطرح کرده‌اند که غیبت جسمانی به تصرف در چشم مردم بوده باشد، به طوری که مردم توانایی دیدن امام را نداشته باشند. این احتمال نیز به اعجاز الهی نیاز دارد. در قرآن کریم و روایات به مواردی اشاره شده که با معجزه الهی، افرادی نمی‌توانستند یک موجود قابل دیدن را مشاهده نمایند: ﴿در برابرشان ديوارى كشيديم و در پشت سرشان ديوارى. و بر چشمانشان نيز پرده‌اى افكنديم تا نتوانند ببینند.﴾(یس:۹)
مطالعه بیشتر
- ماهنامه مبلغان شماره ۲۴ از معاونت تبلیغ و آموزش‌های کاربردی حوزه علمیه تهران ۱۴۲۲، چگونگی غیبت امام زمان، ص۳۶.
- امامت و مهدویت، صافی گلپایگانی جلد ۳.