مفهوم غیبت امام زمان(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}} {{سوال}} مفهوم غيبت امام زمان (عجل الله تعالي فرجه شريف) را بيان كني...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
مفهوم غيبت امام زمان (عجل الله تعالي فرجه شريف) را بيان كنيد.
مفهوم غیبت امام زمان(عج) را بیان کنید.
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
غيبت ممكن است به دو صورت باشد:
{{درگاه|مهدویت}}
امام زمان (عج) امام دوازدهم شیعیان است که به دلیل شرایط موجود در زمان ولادت آن حضرت و اختناق حاکمان غاصب بنابر مصلحت و حکمت الهی در ابتدا مواجه به غیبت صغری می‌شود و سپس غیبت کبرای آن حضرت رخ می‌دهد. غیبت امام زمان (عج) در روایات اهل بیت علیهم السلام پیشگویی شده و نیز به  فلسفه ان اشاراتی صورت گرفته است.


==۱. غيبت معرفتي==
==انواع غیبت امام زمان==


غيبت معرفتي، همان غيبت شخصيتي وحقوقي است. در اين فرض امام زمان(عج) از ديد معرفتي ما مخفي است، يعني آن حضرت به طور عادي زندگي مي‎كند و مردم كوچه و بازار او را ملاقات كرده و با او نشست و برخاست و معاشرت مي‎كنند وحضرت با مردم همدم و هم صحبت مي‎‏شود ولي مردم او را نمي شناسند و نمي دانند كه او امام زمان(عج) است حكمت الهي چنين اقتضا كرده كه حضرت به وسيله ناشناس ماندن از خطرات احتمالي ستمگران و ظالمان در امان بماند. رواياتي بر اين نظريه دلالت مي‎كند امام صادق(ع) فرموده: « در صاحب اين امر (حضرت مهدي) سنت‏هايي از پيامبران است … و سنتي که از يوسف عليه السلام دارد. مستور بودن است. خداوند بين او و مردم حجابي قرار مي‏دهد، به طوري كه او را مي‏بينند ولي نمي‎شناسند<ref>صدوق، كمال الدين و تمام النعمه، مؤسسه النشر الاسلامي جامعه مدرسين، ج۲، باب ۳۳، حديث ۴۶.</ref>.
امام زمان (عج) دارای دو غیبت است.؛ یکی [[غیبت صغری]] و دیگری [[غیبت کبری]]. امام صادق(ع) فرمود: حضرت قائم عليه السلام را دو غيبت است (غيبت‏ صغرى‏ و غيبت كبرى) در يكى از آن دو غيبت (كبرى) در مواقف حج حاضر شود، و مردم را ببيند ولى مردم او را نبينند (اما در غيبت‏ صغرى‏، خواص اصحاب او را ميديدند و ميشناختند).<ref>كلينى، محمد بن يعقوب، أصول الكافي / ترجمه مصطفوى - تهران، چاپ: اول، 1369 ش، ج2، ص 138</ref>
غيبت صغرى افزون بر اینکه زمانش کوتاه بوده در کیفیت نیز با غیبت کبری تفاوت دارد؛ زيرا كه در غیبت صغری، باب سفارت باز بوده و همچنین درك خدمت آن بزرگوار برای بسيارى از اخيار مقدور يا ميسور بوده، و پاسه سؤالات خود را مستقیما و یا از طریق وکلا دریافت می نمودند؛ بر‏خلاف غيبت كبرى که رابطه اخیار هم با آن حضرت قطع شده است. پس مراد از غيبت صغرى، از زمان ولادت تا زمان انقطاع سفارت مى‏‌باشد.<ref>عراقى، محمود بن جعفر، دار السلام در احوالات [[حضرت مهدى]] (عليه السلام) و ...، قم، مسجد مقدس جمكران چ 2، 1384ش، ص187.</ref>


==۲. غيبت جسماني كه به دو صورت محتمل است==
== پیشگویی اهل بیت(ع) از غیبت امام زمان (عج)==


الف- نامرئي بودن امام زمان(عج) به اين معني كه امام روي همين زمين است و اينجا زندگي مي‏كند و به جاهاي مختلف مي‏رود و از احوال و رفتار شيعيان مطلع مي‎شود و آنها را مورد عنايت و لطف خود قرار مي‏دهد، ولي هيچ كس وجود حضرت را با چشمان ظاهري نمي‎بيند، چنانكه حضرت خضر چنين است. امام رضا عليه السلام فرمود : «خضر عليه السلام آب حيات نوشيده، تا نفخ صور زنده است، او به نزد ما مي‏آيد و سلام مي‎دهد ما صداي او را مي‏شنويم… و در هر سال در مراسم حج حاضر است … ولي ما او را نمي‏بينيم» <ref>مجلسي، بحارالانوار، تهران ، كتابفروشي اسلامي، چاپ سوم، ج۵۱، ص۲۲۱ و ۲۲۲.</ref>.
روایات معصومین (ع) از غیبت امام زمان خبر داده است. این روايات كه به طور متواتر رسيده است گواه بر درستى غيبت است. در این روایات سخن از‏ پنهان شدن دانش نیز آمده است و مراد از دانش همان حجّت عالم است.  اين روايات مشتمل است بر بيان وظيفه شيعه در باره امامان كه بايد بر همان عقيده ‏اى كه بوده‌‏اند باشند و متزلزل نشوند و جابجا نگردند بلكه پابرجا باشند و حالشان دگرگون نشود و چشم به انتظار باشند تا آنچه بر آنان وعده داده شده برسد و آنان در اينكه حجّتشان را و امام زمانشان را در دوران غيبت‏ نمى‌‏بينند معذورند و پيش از ظهور در هر عصر و زمانى بر آنان تنگ آيد شخص امام و نام و نسبش را نتوانند بشناسند و جستجو از امام و كشف صاحب غيبت‏ و بدنبال نام و محلّ سكونت و محلّ غيبت‏ او بودن و يا اشاره بذكر او كردن بر آنان قدغن باشد تا چه رسد بر آنكه بخواهند عيانا او را ببينند.<ref>نعمانى، محمد بن ابراهيم، غيبت (نعمانى، ترجمه فهرى)، تهران، دار الكتب الإسلامية - چ 4، 1362ش.ص184</ref>  


اين نوع اختفاء كه همان ناپيدائيست، با اختفا به صورت ناشناس بودن، فرق دارد، زيرا اختفا به صورت ناشناسي به طور عادي صورت مي‏‎گيرد و هيچ گونه اتفاق خارق العاده اي رخ نمي دهد و اما استتار به شكل نامرئي بودن نياز به اعجاز دارد، تا حضرت در حين حضور، ظهور نداشته باشد…
== غیبت امام زمان آزمایشی برای مسلمانان==


ب- غيبت جسماني با تصرف در چشمان مردم: در اين فرض ناپيدائي حضرت مهدي عليه السلام به خاطر دخل و تصرف ايشان در چشمان مردم است. در اين مورد نيز نياز به اعجاز و قدرت الهي است تا در حين حضور و ظهور امام عليه السلام در ميان مردم و حضور و ظهورشان در اجتماعات و تجمعات، ديده نشود. در قرآن كريم و روايات به مواردي اشاره شده كه با معجزه الهي، افرادي نمي‎توانستند يك موجود قابل ديدن را مشاهده نمايند مثل اين آيه شريفه كه مي فرمايد: «پيش روي آنان سدي قرار داديم، و در پشت سرشان سدي و چشمانشان را پوشانده‏ايم، لذا نمي‎بينند»<ref>يس/۹.</ref> از عبد الله بن مسعود نقل شده كه قريش كنار در خانه رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) جمع شدند، آن حضرت از منزل بيرون آمدند و بر سر آنان خاك پاشيد و آن حضرت را نمي‎ديدند.<ref>مجمع البيان، تهران، كتابفروشي اسلامي، ج۸، ص۴۱۶.</ref> و در آيه ديگر ميفرمايد: وقتي قرآن مي‎خواني، بين تو و كساني كه به آخرت ايمان نمي‎آورند پرده‏اي پوشيده قرار مي‎دهيم. <ref>مجمع البيان، ذيل آيه ۴۵، سوره اسراء.</ref> معجزه به دو صورت متصور است يا در بيننده اثر مي‏گذارد، يا در ديده شده، تصرف در بيننده به اين صورت است كه او را از ديدن چيزي كه در جلو اوست ناتوان كند و مكان را تهي از امام به بيند. و تصرف در ديده شده چيزي كه قابل ديدار است، واضحترين راهش اين است كه معجزه ميان رسيدن صورت نوري (تصوير) صادر شده از جسم حضرت مهدي(عج) يا ابداع صورتي او و غير اين ها از آنچه كه حواس پنج‎گانه دريافت مي‎كند حايل شود و نگذارد كه به بيننده يا شنونده برسد. بدين ترتيب اين شخص از ادراك واقعيتي كه پيش روي او نهاده شده است عاجز مي‎شود. از آنچه علماء فرموده اند استفاده مي‌شود از انواع غيبتي كه براي امام زمان متصور است نوع اول آن است يعني غيبت معرفتي اگر چه آيت الله صافي مي‌فرمايند: هر دو صورت در رابطه با امام متصور است.
در غیبت امام زمان آزمایشی است که متوجه مسلمانان به خصوص شیعیان است. اين غيبت‏ را رسول خدا (ص) از پيش فرموده و امير المؤمنين خبر آن را داده است و در خطبه‏ ها و سخنرانی‌ها كه از آن حضرت نقل شده است از اين گرفتارى سخن گفته است و دانشمندان حديث و روايت اخبار اين غيبت‏ را از فرزندان على و امامان يكى پس از ديگرى نقل نموده‏ اند به طورى كه يك نفر از امامان نيست مگر اينكه در اين باره پيش‏گوئى كرده و اين پيش آمد را محقّق دانسته و آزمايشى را كه خداى تبارك و تعالى در اين باره دارد توصيف فرموده.
{{پایان پاسخ}}
و سبب اين غيبت همانا كارهاى زشت و كردارهاى ناپسند و پيروى هواى نفس و دنياى زود گذر كه بر آخرت جاودانى ‌اش مقدّم داشته‏‌اند و دنباله روى خواسته‏‌هاى نفس، و حقّ‏‌هاى ضايع شده كه باعث جلب خشم خداى عزّ و جلّ است مى‏‌باشد.<ref>نعمانى، محمد بن ابراهيم، غيبت (نعمانى، ترجمه فهرى)، تهران، دار الكتب الإسلامية - چ 4، 1362ش. ص 4- 5</ref>
{{مطالعه بیشتر}}
 
==مطالعه بيشتر==
== کیفیت غایب بودن امام زمان(ع)==
 
کیفیت غیبت امام زمان و اینکه چرا مردم آن حضرت را نمی بینند به دو صورت دانسته‌اند:
 
'''غیبت معرفتی''':
 
غیبت شخصیتی و حقوقی است. امام زمان(عج) به‌طور عادی زندگی می‌کند و مردم عادی او را ملاقات کرده و با او معاشرت می‌کنند. حضرت با مردم هم‌صحبت می‌شود ولی مردم او را نمی‌شناسند و نمی‌دانند که او امام زمان(عج) است. حکمت الهی چنین اقتضا کرده که امام زمان(ع) با ناشناس ماندن، از خطرات احتمالیِ ستمگران و ظالمان در امان بماند.
 
روایاتی بر این نظریه دلالت می‌کند از جمله [[امام صادق(ع)]] امام زمان(ع) را دارای خصلتی مانند یوسف(ع) دانستند؛ به این صورت که مردم او را می‌بینند ولی او را نمی‌شناسند و نمی‌دانند او چه کسی است.<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۵۰-۳۵۱.</ref>
 
'''غیبت جسمانی''':  
 
امام زمان(ع) روی زمین است و به جاهای مختلف می‌رود، از احوال و رفتار [[شیعیان]] اطلاع می‌یابد و آنها را مورد لطف خود قرار می‌دهد، ولی هیچ‌کس، امام را با چشمان ظاهری نمی‌بیند [[امام رضا(ع)]] در مورد خضر(ع) گفتند که او هر سال در مراسم حج حاضر است … ولی ما او را نمی‌بینیم.<ref>مجلسی، بحارالانوار، تهران، کتابفروشی اسلامی، چاپ سوم، ج۵۱، ص۲۲۱ و ۲۲۲.</ref> این نوع پنهان بودن که همان ناپیدائی است، با پنهانی به صورت ناشناس بودن، فرق دارد؛ ناشناسی به‌طور عادی صورت می‌گیرد و هیچ گونه اتفاق خارق‌العاده ای رخ نمی‌دهد و اما نامرئی بودن، نیاز به اعجاز دارد.  


۱- ماهنامه مبلغان شماره ۲۴ از معاونت تبليغ و آموزش‎هاي كاربردي حوزه علميه تهران ۱۴۲۲، چگونگي غيبت امام زمان، ص۳۶.
برخی این احتمال را مطرح کرده‌اند که  غیبت جسمانی به تصرف در چشم مردم بوده باشد، به طوری که  مردم توانایی دیدن امام را نداشته باشند. این احتمال نیز به اعجاز الهی نیاز دارد. در قرآن کریم و روایات به مواردی اشاره شده که با معجزه الهی، افرادی نمی‌توانستند یک موجود قابل دیدن را مشاهده نمایند: {{قرآن|ترجمه=در برابرشان ديوارى كشيديم و در پشت سرشان ديوارى. و بر چشمانشان نيز پرده‌اى افكنديم تا نتوانند ببینند.|سوره=یس|آیه=۹}}


۲- امامت و مهدويت آيه الله صافي گلپايگاني جلد ۳.
{{پایان پاسخ}}


۳- منتخب الاثر آيه الله صافي گلپايگاني مؤسسه سيده معصومه چاپ اول.
== مطالعه بیشتر ==
* ماهنامه مبلغان شماره ۲۴ از معاونت تبلیغ و آموزش‌های کاربردی حوزه علمیه تهران ۱۴۲۲، چگونگی غیبت امام زمان، ص۳۶.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


==منابع==
== منابع ==
<references />
{{پانویس}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =  
  | شاخه اصلی =کلام
|شاخه فرعی۱ =  
| شاخه فرعی۱ =مهدویت
|شاخه فرعی۲ =  
| شاخه فرعی۲ =امام زمان(ع)
|شاخه فرعی۳ =  
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =-
  | تیترها =  
  | تیترها =شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی نویسنده =  
  | تکمیل =  
| بازبینی =شد
  | اولویت =  
  | تکمیل =شد
  | کیفیت =  
  | اولویت =ج
  | کیفیت =ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۴۹۱

ویرایش