مفهوم ظن و گمان به خدا در دعای کمیل: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ظن در دعای کمیل''' در دوجا بیان شده و مراد از ظن را می‌توان به دوگونه تعبیر نمود، یکی به معنای شک و دیگری علم با تدبر و تحقیق است. در دعای کمیل ظن را باید با توجه به سایر متن‌های موجود در دعا مشاهده و بررسی کرد. این اشاره به ظن به معنای این است که با توجه به امید به [[فضل و رحت الهی]] یقین به بخشیده شدن بندگان در صورت توبه کردن دارد.

ظن در لغت گاهی به معنی گمان و شک آمده و گاهی به معنی علمی که هیچ شک و شبهه‌ای در آن نباشد و گاهی نیز تفاوت آن با علم در این است که علم آشکار است ولی ظن، یقینی است که بعد از تدبر و تعقل به دست آید.<ref>کتاب العین، ج۸، ص۱۵۱، ذیل کلمه ظن، و رک:ابن منظور، لسان العرب، ج۳، ص۲۷۲، ذیل کلمه ظن، و رک: مجمع البحرین، ج۶، ص۲۷۹، ذیل کلمه ظن.</ref>

امام علی(ع) در جای دیگر دعای کمیل عرضه می‌دارد {{متن عربی|ما ذٰلِكَ الظَّنُ بِكَ|ترجمه=خدایا یقین من به تو این نیست}} دلایل این یقین به فضل و احسان الهی را چنین بیان می‌کند: «ای سرپرست مؤمنان؛ ای غایت آرزوهای [[عارفان]]! ای فریادرس فریادخواهان! ای دوست دل‌های صادق و ای خدای جهانیان! آیا من بپذیرم که تو صدای بنده‌ات را در آتش به خاطر جرمش بشنوی که با امیدواری تو را صدا می‌زند و امید به رحمت تو دارد و با زبان [[اهل توحید]] تو را ندا می‌کند و به پروردگاری تو متوسل شده‌است؟ خدایا بنده‌ات چگونه در عذاب بماند در حالی که امید حلم تو را داشت؟ یا چگونه آتش را تحمل کند در حالی که امیدوار به [[فضل و رحمت]] توست …» تا به این فراز می‌رسد: {{متن عربی|هَيْهاتَ ما ذٰلِكَ الظَّنُ بِكَ|ترجمه=خدا یقین من به تو غیر این است؛}} یعنی من یقین دارم، تو کسی را که امیدوار به بخشش، فضل، رحمت، عفو و [[حلم]] تو بود و از روی صداقت چنین امیدی را داشت، عذاب نمی‌کنی.