معصوم تنها راه شناخت و عبادت خدا

سؤال

اين حديث که مي فرمايد: « اگر ما نباشیم خدا شناخته نمی‌شود و عبادت نخواهد شد». مراد و مقصود چیست؟


روایات شناخته نشدن و عبادت نشدن خدا جز با معصومین(ع) بدان معناست که خداوند با فرستادن پیامبران الهی و انتخاب جانشینان معصوم برای آن‌ها، راه شناخت خدا و شیوه عبادت درست را به مردم یاد می‌دهد و اگر نباشند خدا نیز ناشناخته مانده و عبادت نخواهد شد.

خداوند در قرآن، اطاعت خود را به اطاعت از رسول و جانشينان او پيوند زده و ارتباط داده است :﴿يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ؛ اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! اطاعت كنيد خدا را! و اطاعت كنيد پيامبر خدا و اولو الأمر [اوصياى پيامبر] را!(نساء:۵۹) تنها با شناختن معصومین(ع) و اطاعت از دستورات الهی که توسط معصومین تبیین می‌شود، خدا شناخته شده و عبادت خواهد شد.

متن روایات

روایاتی معصوم(ع) را تنها راه شناخت و عبادت خدانسته است. اگر معصوم(ع) نباشد، خدا شناخته نخواهد شد. عبادت نخواهد شد.

  • امام باقر(ع) فرمود: «بِنَا عُبِدَ اللَّهُ‏ وَ بِنَا عُرِفَ‏ اللَّهُ‏ وَ بِنَا وُحِّدَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى؛ بوسیله ما خدا شناخته می‌شود. بوسیله ما خدا عبادت می‌شود و بوسیله ما یگانگی خدای تبارک و تعالی ثابت می‌شود.»[۱]
  • امام صادق(ع) فرمود: «وَ بِنَا عُبِدَ اللَّهُ وَ لَوْلَانَا مَا عُرِفَ‏ اللَّهُ‏ وَ نَحْنُ وَرَثَةُ نَبِيِّ اللَّهِ وَ عِتْرَتُهُ؛ و بوسیله ما خدا عبادت می‌شود و اگر ما نبودیم، خدا شناخته نمی‌شد.»[۲]

لولانا ماعرف الله لولانا ما عبدالله

بنا عرف الله و بنا عبد الله نحن الأدلاّء علي الله و لولانا ما عبدالله

و بعباد تنا عبد الله و لولا نحن ما عبدالله.[۳]

فبنا عرفوا الله و بنا عبدوا الله و بنا اهتدوا الي سبيل معرفه الله.[۴]

معناشناسی روایت

۱. معصومين(ع) از نظر قول و عمل بهترين وسيله شناخت خداوند و برترين اسوه خدا پرستي، براي کساني هستند که درصدد شناخت و پرستش خداوند هستند. آنان باب الله‌اند. هر کسي مي‌خواهد به عالي‌ترين معرفت‌های خدا شناسي برسد، با تعاليم الهي آشنا شود، از نظر عملي به مقاصد عاليه برسد، به وسيله تمسک به تعليمات معصومين(ع) اين هدفش را دنبال کند. پيامبر شهر علم است ائمه هدي «در» آن هستند.[۵] از در شهر بايد متواضعانه وارد شد.[۶] آنان صراط مستقيم و شاه‌راه استوار معرفت‌اند: «انتم الصراط الاقوم».[۷]

۲. به بيان استادجوادي آملي: هر موجودي مظهري از مظاهر خداوند است و بدون شک معصومين مظاهر تامه اسماء و صفات الهي هستند ائمه اطهار صافي ترين آيينه اي هستند که صفات کمال الهي و قدرت خدا ر ا نشان مي دهند زيرا بزرگترين نشانه هاي خداوند مي باشند.[۸]

۳. شرط قبولي اعمال ولايت است، معرفت و عبادت از طريق پذيرش ولايت معصومين می‌باشد. معرفت واقعي امام معصوم، مستلزم اطاعت از او مي باشد و اطاعت شرط قبولي اعمال انسان مي باشد[۹]

اینگونه روایات می‌گوید هر کس ما را نشناخته باشد، خدا را نشناخته و اطاعت نکرده است. خداوند اطاعت خود را که عبادت به معناي خاص آن يکي از مصاديق آن است، به اطاعت از رسول و جانشينان او پيوند زده و ارتباط داده است: اطيعوا الله و اطيعوا الرسول و اولي الامر منکم[۱۰]

منابع

  1. كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۴۵.
  2. صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات في فضائل آل محمّد صلّى الله عليهم، قم، کتابخانه مرعشی نجفی، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۶۱، باب۳، حدیث۳.
  3. کليني، محمد بن يعقوب، اصول کافي، قم، اسوه، ۱۳۷۶ش، ج۱ ص۴۱۴ ـ ۴۱۸؛ شيخ صدوق، توحيد، اسلاميه، بي تا، ص۱۵۲.
  4. بحراني، سيد هاشم، الانصاف في النص علي الائمه، ترجمه رسول محلاتي، بي تا، بي نا، ص۴۰۱.
  5. بحارالانوار، همان، ج۱۴، ص۲۰۱.
  6. بقره / ۵۷.
  7. قمي، شيخ عباس، مفاتيح الجنان ـ زيارت جامعه کبيره، قم، اسوه، بي تا، ص۵۴۶.
  8. جوادي آملي، عبدالله، ادب فناي مقربان، قم، مرکز نشر اسرا، چاپ چهارم، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۴۱۷.
  9. حر عاملي، محمد بن حسن، وسايل الشيعه، ابواب مقدمه العبادات، باب ۲۹، دار احياء التراث العربي، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۹۵.
  10. نساء / ۵۹.