مسافرت دریایی در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

آيات مربوط به سفر دريايي در قرآن كدامند؟

قرآن بيش از چهل مرتبه به داستان‌هاي دريايي اشاره کرده است از جمله سفر دريايي حضرت يونس،<ref> سوره انبياء: آیه 88-87.</ref> سوراخ كردن كشتي توسط خضر،<ref> سوره كهف: آیه 82-60</ref> كشتي حضرت نوح و نجات مؤمنان از طوفان،<ref> سوره هود: آیه 48-36.</ref> حرکت کشتی در دریا براي بهره‌وري انسان‌ها از موجودات دریایی و ...،<ref> سوره نحل: آیه14؛‌ سوره اسراء: آیه 66.</ref> تفكر در شگفتی‌های دريا و ديدن نشانه‌هاي الهي در آن<ref> سوره لقمان: آیه31.</ref>

== دريانوردى در قرآن ==

1. حركت كشتي‌ها در دريا به فرمان خدا، زمينه ساز دريانوردى براى انسان:  

* {{قرآن| هُوَ الَّذي يُسَيِّرُكُمْ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ حَتَّى إِذا كُنْتُمْ فِي الْفُلْكِ وَ جَرَيْنَ بِهِمْ بِريحٍ طَيِّبَةٍ وَ فَرِحُوا بِها جاءَتْها ريحٌ عاصِفٌ وَ جاءَهُمُ الْمَوْجُ مِنْ كُلِّ مَكانٍ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ أُحيطَ بِهِمْ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصينَ لَهُ الدِّينَ لَئِنْ أَنْجَيْتَنا مِنْ هذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرينَ |ترجمه=او كسى است كه شما را در خشكى و دريا سير مى‏‌دهد؛ زمانى كه در كشتى قرار مى‏‌گيريد، و بادهاى موافق آنان را (بسوى مقصد) حركت مي‌دهد و خوشحال مى‏‌شوند، ناگهان طوفان شديدى مى‏‌وزد؛ و امواج از هر سو به سراغ آنها مى‏‌آيد؛ و گمان مى‏‌كنند هلاك خواهند شد؛ در آن هنگام، خدا را از روى اخلاص مى‏‌خوانند كه اگر ما را از اين گرفتارى نجات دهى، حتماً از سپاسگزاران خواهيم بود!|سوره= یونس|آیه=22}}

* {{قرآن|وَ سَخَّرَ لَكُمُ الْفُلْكَ لِتَجْرِيَ فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَ سَخَّرَ لَكُمُ الْأَنْهارَ |ترجمه=و كشتى‏‌ها را مسخّر شما گردانيد، تا بر صفحه دريا به فرمان او حركت كنند؛ و نهرها را (نيز) مسخّر شما نمود|سوره=ابراهیم|آیه=32}}

* {{قرآن| اللَّهُ الَّذي سَخَّرَ لَكُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ فيهِ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ|ترجمه=خداوند همان كسى است كه دريا را مسخّر شما كرد تا كشتي‌ها بفرمانش در آن حركت كنند و بتوانند از فضل او بهره گيريد، و شايد شكر نعمت‌هايش را بجا آوريد!|سوره= جاثیه|آیه=12}}

2. تمكّن انسان‌ها براى دريانوردى، جلوه‌اى از تكريم خداوند نسبت به آنان:

* {{قرآن|وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَني‏ آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلى‏ كَثيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضيلاً|ترجمه=ما آدمي‌زادگان را گرامى داشتيم؛ و آنها را در خشكى و دريا، (بر مركب‌هاى راهوار) حمل كرديم؛ و از انواع روزي‌هاى پاكيزه به آنان روزى داديم؛ و آنها را بر بسيارى از موجوداتى كه خلق كرده‌‏ايم، برترى بخشيديم.|سوره= اسراء|آیه=70}}

3. اعطاى قدرت دريانوردى به انسان، جلوه‌اى از رحمت خدا:

* {{قرآن|رَبُّكُمُ الَّذي يُزْجي‏ لَكُمُ الْفُلْكَ فِي الْبَحْرِ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ كانَ بِكُمْ رَحيماً|ترجمه=پروردگارتان كسى است كه كشتى را در دريا براى شما به حركت درمى‏‌آورد، تا از نعمت او بهره‏مند شويد؛ او نسبت به شما مهربان است.|سوره= اسراء|آیه=66}}

* {{قرآن|أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْضِ وَ الْفُلْكَ تَجْري فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَ يُمْسِكُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلاَّ بِإِذْنِهِ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحيمٌ|ترجمه=آيا نديدى كه خداوند آنچه را در زمين است مسخّر شما كرد؛ و (نيز) كشتي‌هايى را كه به فرمان او بر صفحه اقيانوسها حركت مى‏‌كنند؛ و آسمان را نگه مى‏‌دارد، تا جز بفرمان او، بر زمين فرو نيفتند؟ خداوند نسبت به مردم رحيم و مهربان است!|سوره= حج|آیه=65}}

* {{قرآن|وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ يُرْسِلَ الرِّياحَ مُبَشِّراتٍ وَ لِيُذيقَكُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ |ترجمه=و از آيات (عظمت) خدا اين است كه بادها را بعنوان بشارتگرانى مى‏‌فرستد تا شما را از رحمتش بچشاند و كشتي‌ها بفرمانش حركت كنند و از فضل او بهره گيريد؛ شايد شكرگزارى كنيد.|سوره= روم|آیه=46}}

== تاریخ دريانوردى ==

1. آشنايى مردم عصر حضرت نوح با صنعت دريانوردى:

* {{قرآن|وَ اصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنا وَ وَحْيِنا وَ لا تُخاطِبْني‏ فِي الَّذينَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ|ترجمه=و (اكنون) در حضور ما و طبق وحى ما، كشتى بساز! و درباره آنها كه ستم كردند شفاعت مكن، كه (همه) آنها غرق شدنى هستند!»|سوره= هود|آیه=37}}

2. دريانوردى در زمان حضرت يونس:

* {{قرآن|وَ إِنَّ يُونُسَ لَمِنَ الْمُرْسَلينَ. إِذْ أَبَقَ إِلَى الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ|ترجمه=و يونس از رسولان است. به خاطر بياور زمانى را كه به سوى كشتى پر (از جمعيّت و بار) فرار كرد.|سوره= صافت|آیه=140-139}}

3. رواج دريانوردى در زمان حضرت خضر و موسى:

* {{قرآن| فَانْطَلَقا حَتَّى إِذا رَكِبا فِي السَّفينَةِ خَرَقَها قالَ أَ خَرَقْتَها لِتُغْرِقَ أَهْلَها لَقَدْ جِئْتَ شَيْئاً إِمْراً| ترجمه=آن دو به راه افتادند؛ تا آن كه سوار كشتى شدند، (خضر) كشتى را سوراخ كرد. (موسى) گفت: آيا آن را سوراخ كردى كه اهلش را غرق كنى؟! راستى كه چه كار بدى انجام دادى|سوره= کهف|آیه=71}}

== نعمت دريانوردى ==

1. دريانوردى، نعمت شايان شكرگزارى:

* {{قرآن| أَ لَمْ تَرَ أَنَّ الْفُلْكَ تَجْري فِي الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللَّهِ لِيُرِيَكُمْ مِنْ آياتِهِ إِنَّ في‏ ذلِكَ لَآياتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ |ترجمه=آيا نديدى كشتي‌ها بر درياها به فرمان خدا، و به نعمت او حركت مى‏‌كنند تا بخشى از آياتش را به شما نشان دهد؟! در اينها نشانه‌‏هايى است براى كسانى كه شكيبا و شكرگزارند!|سوره= لقمان|آیه=31}}

* {{قرآن| اللَّهُ الَّذي سَخَّرَ لَكُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ فيهِ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ|ترجمه=خداوند همان كسى است كه دريا را مسخّر شما كرد تا كشتي‌ها بفرمانش در آن حركت كنند و بتوانند از فضل او بهره گيريد، و شايد شكر نعمت‌هايش را بجا آوريد!|سوره= جاثیه|آیه=12}}

2. تسخير دريا برای بهره‌وری از نعمت‌هاى خداوند:

* {{قرآن| وَ هُوَ الَّذي سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْكُلُوا مِنْهُ لَحْماً طَرِيًّا وَ تَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْيَةً تَلْبَسُونَها وَ تَرَى الْفُلْكَ مَواخِرَ فيهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ|ترجمه=او كسى است كه دريا را مسخّر (شما) ساخت تا از آن، گوشت تازه بخوريد؛ و زيورى براى پوشيدن (مانند مرواريد) از آن استخراج كنيد؛ و كشتيها را مى‏بينى كه سينه دريا را مى‏شكافند تا شما (به تجارت پردازيد و) از فضل خدا بهره گيريد؛ شايد شكر نعمتهاى او را بجا آوريد!|سوره= نحل|آیه=14}}

1- دريا از منابع عمده مواد پروتئينى است. يعنى خدا دريا را رام و در فرمان بشریت قرار داد، راه سفرهاى دريايى و استخراج منافع دريا را آسان ساخت، تا از دريا انواع ماهى، صدف و ... بدست آورده شود. دريا  زمینه و مسیری است براى حمل وسایل و كالاهاى بزرگ از جايى به جاى ديگر؛ و بهره‌‏بردارى از راه‌هاى دريايى داراى فوايد اقتصادى و حياتى بسيار مهم است. <ref> طبرسي، فضل، مجمع البيان في تفسير القرآن، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش، ج6،ص545.</ref>

2- دريا از مهم‌ترين منابع شناخت زندگى (و اسرار حيات) و گسترش دادن آفاق تجربه‏‌هاى علمى است، از جمله در باره انواع گوناگون جانوران يعنى آفريدن باد و آب به صورتى كه حركت كشتى در آن امكان‌پذير باشد (و با قانونمند ساختن اين امور)، به حرکت درآورد، تا با سوار شدن بر كشتي‌ها بر روى آب، به جستجوى فضل و نعمت خداى متعال بپردازيد و امور بازرگانى و معاملات خويش را سامان دهيد.<ref> طبرسي، فضل، مجمع البيان في تفسير القرآن، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش، ج6،ص545.</ref>

3- دريا گردشگاه و تفریح‌گاه بزرگى است براى سفر كردن و به سياحت پرداختن، و همچنين است ساحل‌هاى آن و فوايد و منافعى كه در آن‌ها وجود دارد.

4- دريا از جمله راه‌های خدا شناسی و پی‌بردن به وحدانیت و یگانگی خدا است، هم از لحاظ بديع بودن آفرينش آن و هم از لحاظ بزرگى و شگفتي‌هايى كه در آن وجود دارد. <ref> حكيمى، محمدرضا و حكيمى، محمد و حكيمى، على، الحياة، ترجمه احمد آرام، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، چاپ اول، 1380، ج‏5، ص521.</ref>

 

{{پانویس}}

{{تکمیل مقاله=  

  | شناسه =