مجازات نفس: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

{{سوال}}

{{پاسخ}}

این روش سه مرحله دارد. ۱. مشاهده خود: با دقت به ثبت و ضبط رفتارهای خود به صورت جزئی و کمی می‌پردازیم. ۲. خودسنجی: رفتارهای فعلی با الگوهای ایدهآل از نظر کمیت و کیفیت مقایسه و ارزیابی می‌شود. ۳. خود تقویتی: به رفتارهایی که هدف را نزدیک تر می‌کند و با آن سنخیت دارد، پاداش داده می‌شود؛ و رفتارهای مقابل، با تقویت منفی و تنبیه کنترل می‌شوند. بدین ترتیب با استفاده از پیامدهای رفتاری (پاداش و تنبیه) یک نظارت و مراقبت دائمی بر خود، به عمل می‌آوریم. شیوه دیگری که برای کنترل خویش و ضبط نفس در همین زمینه ارائه می‌شود عبارتنداز: تضییق و تسهیل شرایط و وسایل (مثلاً فرد ولخرج، پول کمتری در جیبش بگذارد)، محرومیت، تسلط بر شرایط عاطفی، استفاده از محرک رنج آور (مثل ساعت زنگ دار و…) و پرداختن به کار دیگر.<ref>دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، قم، نشر معارف، چاپ چهل و یکم، ۱۳۸۵، ص۲۲۳.</ref>

# جریمه و تنبیه خیلی با اصل کار فاصله زمانی نداشته باشد. چون احتمال این که تنبیه‌ها و جریمه‌ها انباشته شود و فرد نسبت به حجم زیاد آن بی‌انگیزه شود، زیاد است.

۴. ضامن اجرایی داشته باشد؛ گاهی قسم و عهد ضامن اجرایی بر جریمه و تنبیه و انجام کار است. گاهی اعلام کردن آن به گروه (دوستان، اقوام و…) ضامن است. مثلاً می‌گوییم من برنامه دارم که اگر فلان کار را کردم فلان جریمه را نسبت به خود اعمال کنم. گاهی هم فرد این ضمانت را با قرارداد بستن با مشاور اخلاقی، استاد، و فرد محترم و مورد اعتماد می‌تواند ایجاد نماید.<ref>حسینی، داود، جایگاه تشویق و تنبیه در اسلام، قم، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، چاپ اول، ۱۳۸۱، ص۱۰۶.</ref>

{{مطالعه بیشتر}}

۱ـ دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، قم، نشر معارف.

۲ـ حسینی، داود، جایگاه تشویق و تنبیه در اسلام، قم، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.

== منابع ==