مؤلف کتاب «سر العالمین و کشف ما فی الدارین»: تفاوت میان نسخه‌ها

{{شروع متن}}

{{سوال}}

آیا انتساب کتاب سر العالمین به ابوحامد غزالی درست است؟

{{پایان سوال}}

{{پاسخ}}

== انتساب به غزالی ==

== موافقان انتساب به غزالی ==

* [[ابن حجر عسقلانی]] (درگذشتهٔ ۸۵۲ق)، مورخ و محدث و شرح‌حال‌نگار اهل‌سنت، در کتاب لسان المیزان خود، که تلخیص و تکمله‌ای بر میزان الاعتدال ذهبی است، قول استاد خود ذهبی دربارهٔ انتساب این کتاب به غزالی را نقل و تأیید کرده است.<ref>العسقلانی، ابن حجر احمد بن علی، لسان المیزان،‌ بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۲۱۵. </ref>

*صاحب روضات الجنات مدعی شده که محقق کرکی (درگذشتهٔ ۹۴۰ق)، فقیه شیعه، هم این کتاب را منسوب به غزالی می‌دانسته است.<ref>الموسوی الخوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، قم، دهاقانی (اسماعیلیان)، ج۸، ص۱۳.</ref>

*[[آقا بزرگ تهرانی]] (۱۲۵۵-۱۳۴۸ش)، کتاب‌شناس و شرح‌حال‌نگار شیعه، مدعی شده که ابوالفیض مرتضی زبیدی (۱۱۴۵-۱۲۰۵ق)، لغوی و رجالی، در  دو کتاب خود [[تاج العروس]] و الاتحاف فی شرح الاحیاء این کتاب را به غزالی منتسب کرده است.<ref>الطهرانی، آقابزرك، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالأضواء، ۱۴۰۳ق، ج۱۲، ص۱۶۸.</ref>

*[[شیخ بهایی]] (۹۵۳-۱۰۳۱ق) در گزیده‌ای که از کتاب سر العالمین تدارک دیده این کتاب را از آثار غزالی دانسته است.<ref>مرعشی نجفی، سید محمود و میر محمود، موسوی، بخشی از دست نوشته‌های آثار علامه دوران شیخ بهاء الدین عاملی، قم، كتابخانهٔ حضرت آيت‌الله العظمی مرعشی نجفی، ۱۳۷۸ش، ص۲۸۰.</ref>

== مخالفان انتساب به غزالی ==

{{جعبه نقل‌قول

}}

مخالفان و تشکیک‌کنندگان انتساب سر العالمین به غزالی عموماً از محققان معاصر هستند. از جمله این افراد می‌توان به محققان زیر اشاره کرد:  

* سید جعفر مرتضی عاملی (۱۳۶۴-۱۴۴۱ق)، مورخ شیعه، در انتساب این کتاب به غزالی تشکیک می‌کند. او دلایلی برای این تشکیک برشمرده است؛ از جمله اینکه صاحب کتاب از مصاحبت خود با [[ابوالعلاء معری]] (۳۶۳-۴۴۹ق)، شاعر و فیلسوف عرب، یاد کرده است، در حالی که غزالی یکسال پس از مرگ معری به دنیا آمده است. نیز اینکه مؤلف کتاب از تعدادی از آثار خود در متن سرالعالمین یاد می‌کند که هیچ‌کدام در فهرست آثار غزالی نیامده است.<ref>مرتضی العاملی، سید جعفر، «لمن هذه الکتب»، تراثنا، العدد ۲، محرم و ربیع الاول ۱۴۰۶ق، ص۹۷-۹۸.</ref>   

* [[علیرضا ذکاوتی قراگوزلو]]، مترجم و پژوهش‌گر معاصر ایرانی، مدعی شده است که نظریهٔ غالب در میان محققان معاصر عدم صحت انتساب این کتاب به غزالی است.<ref>ذکاوتی قراگوزلو، علیرضا، «سخنی کوتاه دربارهٔ کتاب سرالعالمین و کشف ما فی الدارین»، معارف، شمارهٔ ۲۱، آذر- اسفند ۱۳۶۹ش، ص۶۹.</ref>

== مطالعه بیشتر ==

{{پانویس}}

{{شاخه

  | شاخه فرعی۲ =

  | شاخه فرعی۳ =

}}

{{تکمیل مقاله

  | ناوبری =

  | نمایه =

  | ارجاعات =

  | بازبینی =

  | تکمیل =

}}

{{پایان متن}}