قطع رحم در آیه ۲۲ سوره محمد

سؤال

مقصود از قطع رحم در آیه۲۲ سوره محمد چیست؟

آیه ۲۲ سوره محمد درباره قطع رحم است و بیشتر مفسران اینطور تفسیر کرده‌اند که قطع رحم یعنی عدم ارتباط و دوستی با خویشاوندان که در کنار فساد در زمین از ویژگی منافقان است که مورد لعن خداوند قرار گرفته‌اند. تفسیر نادری هم وجود دارد قطع رحم در آیه که آن را نزدیک با فساد در زمین می‌داند به معنای کشتار و خونریزی خویشاوندان است.

متن آیه

﴿ فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِن تَوَلَّيْتُمْ أَن تُفْسِدُوا فِي الْأَرْ‌ضِ وَتُقَطِّعُوا أَرْ‌حَامَكُمْ

پس [اى منافقان،] آيا اميد بستيد كه چون [از خدا] برگشتيد [يا سرپرست مردم شديد] در [روى‌] زمين فساد كنيد و خويشاونديهاى خود را از هم بگسليد؟

محمد:۲۲

﴾

معنای رحم

«رحم» نیز از «رحمه» به معنی رأفت و مهربانی، گرفته شده است و چون فامیل‌ها و بستگان، نسبت به همدیگر عطوفت و مهربانی دارند «رحم» نامیده شده‌اند.

کشتن خویشاوندان یا ترک ارتباط

بیشتر مفسران تقطعوا ارحامکم را قطع صله رحم و عدم ارتباط فامیلی تفسیر کرده‌اند.

اما با توجه به عبارت تفسدوا فی الارض، می توان معنای تقطعوا ارحامکم را هم شبیه به آن دانست که خویشاوندی را میگسلند و خون یکدیگر را می ریزند. میبدی مفسر قرن ششم می گوید: «معنى آنست كه هيچ بر آن ايد، هيچ می‌انديشيد و می‌پنداريد كه اگر روزى از دين برگرديد شما بحال جاهليت باز شيد كه عصيان آريد و خون يكديگر ريزيد و دو گروه شويد و خويشاوند‌ها ببريد.» برخی تقطعوا را به معنای بغی گرفته اند و اینطور تفسیر کرده اند که قریش و بنی هاشم همدیگر را بکشند. و اینکه اگر از دین رویگردانی کنید، دست به خون ریزی می زنید.

در تفسیر نمونه آمده است: «در بعضى از روايات كه در منابع اهل بيت(ع) آمده است می‌‏خوانيم: "اين آيه در باره بنى اميه است كه وقتى زمام حكومت را به دست گرفتند نه بر صغير رحم كردند و نه بر كبير، حتى خويشاوندان خود را به خاك و خون كشيدند"