قرآن بایسنغری: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۹ دسامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۰: خط ۴۰:
'''قرآن بایسُنغُری'''، بزرگ‌ترین قرآن خطی جهان به‌شمار می‌آید که در سده نهم هجری در دوره تیموری به [[خط محقق|خط محَقَّق]] کتابت شده است. قرآن بایسنغری یکی از نوادر تاریخ کتاب‌آرایی اسلامی است و یکی از مشهورترین نسخه‌های کتاب‌گری شده در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران است. این اثر نفیس را یکی از شاهکارهای هنری دوره تیموری می‌دانند.
'''قرآن بایسُنغُری'''، بزرگ‌ترین قرآن خطی جهان به‌شمار می‌آید که در سده نهم هجری در دوره تیموری به [[خط محقق|خط محَقَّق]] کتابت شده است. قرآن بایسنغری یکی از نوادر تاریخ کتاب‌آرایی اسلامی است و یکی از مشهورترین نسخه‌های کتاب‌گری شده در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران است. این اثر نفیس را یکی از شاهکارهای هنری دوره تیموری می‌دانند.


محققان درباره خوشنویس این اثر اختلاف دارند. برخی گفته‌اند خود بایسنغر میرزا که استاد خط بوده آن را کتابت کرده و برخی نیز گفته‌اند این اثر توسط توسط عمر اقطع خوشنویسی شده است و چون در کتابخانه هنری تیموریان انجام شده، به نام حامی آن یعنی بایسنغر میرزا مشهور گردیده است.
محققان درباره خوشنویس این اثر اختلاف دارند. برخی گفته‌اند خود بایسنغر میرزا که استاد خط بوده آن را کتابت کرده و برخی نیز گفته‌اند این اثر توسط عمر اقطع خوشنویسی شده است و چون در کتابخانه هنری تیموریان انجام شده، به نام حامی آن یعنی بایسنغر میرزا مشهور گردیده است.


قرآن بایسنغر برای نخستین‌بار در ابعاد ۵۰ در ۷۰ سانتی‌متر توسط آستان قدس رضوی به چاپ رسید.
بیش‌ترین تعداد برگ‌های این مصحف یعنی ۱۴۴ صفحه، در کتابخانه و موزه مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. قرآن بایسنغر برای نخستین‌بار در ابعاد ۵۰ در ۷۰ سانتی‌متر توسط آستان قدس رضوی به چاپ رسید.


== معرفی و جایگاه ==
== معرفی و جایگاه ==
قرآن بایسنغری، بزرگ‌ترین قرآن خطی جهان به‌شمار می‌آید که در سده نهم هجری در دوره تیموری به خط محقق کتابت شده است. بسیاری از پژوهشگران، کتابت این قرآن را به بایسنغرمیرزا، فرزند شاهرخ تیموری یا دست‌کم به دوران زندگی وی نسبت می‌دهند. بر اساس پژوهش‌های انجام‌گرفته و با درنگ بر ویژگی‌های این مصحف، به ویژه در زمینه‌های شیوه تذهیب، فرم نقش‌ها، آرایه‌ها، جنس کاغذ، نوع خط، مرکب، صحافی و تجلید، می‌توان دریافت کتابت آن در دوره تیموری در منطقه شمال خراسان بزرگ، به ویژه سمرقند و بخارا، انجام پذیرفته است.<ref>«[http://malekmuseum.org/news/469/نسخه-شگفت‌انگیز-و-اسرارآمیز-قرآن-بایسنغری-پس-از-70-سال-در-کتابخانه-و-موزه-ملی-ملک-به-نمایش-درمی‌آید نسخه شگفت‌انگیز و اسرارآمیز قرآن بایسنغری پس از ۷۰ سال در کتابخانه و موزه ملی ملک به نمایش درمی‌آید]»، کتابخانه و موزه ملی ملک، انتشار: ۱۶ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲.</ref>
قرآن بایسنغری، بزرگ‌ترین قرآن خطی جهان به‌شمار می‌آید که در سده نهم هجری در دوره تیموری به خط محقق کتابت شده است. بسیاری از پژوهشگران، کتابت این قرآن را به بایسنغر میرزا، فرزند شاهرخ تیموری یا دست‌کم به دوران زندگی وی نسبت می‌دهند. بر اساس پژوهش‌های انجام‌گرفته و با درنگ بر ویژگی‌های این مصحف، به ویژه در زمینه‌های شیوه تذهیب، فرم نقش‌ها، آرایه‌ها، جنس کاغذ، نوع خط، مرکب، صحافی و تجلید، می‌توان دریافت کتابت آن در دوره تیموری در منطقه شمال خراسان بزرگ، به ویژه سمرقند و بخارا، انجام پذیرفته است.<ref>«[http://malekmuseum.org/news/469/نسخه-شگفت‌انگیز-و-اسرارآمیز-قرآن-بایسنغری-پس-از-70-سال-در-کتابخانه-و-موزه-ملی-ملک-به-نمایش-درمی‌آید نسخه شگفت‌انگیز و اسرارآمیز قرآن بایسنغری پس از ۷۰ سال در کتابخانه و موزه ملی ملک به نمایش درمی‌آید]»، کتابخانه و موزه ملی ملک، انتشار: ۱۶ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲.</ref>


بیش‌ترین تعداد برگ‌های این مصحف یعنی ۱۴۴ صفحه، در کتابخانه و موزه مرکزی آستان قدس رضوی و نیز کتابخانه و موزه ملی ملک نگهداری می‌شود. از این تعداد، ۸ سطر در کتابخانه و موزه ملی ملک و بقیه در کتابخانه و موزه مرکزی آستان قدس رضوی جای دارند. قرآن بایسنغری از نظر اندازه صفحه و دانگ قلم، بزرگ‌ترین قرآن در تاریخ کتاب‌آرایی ایرانی به‌شمار می‌آید. اندازه‌های این قرآن ۱۰۵ و در ۱۸۷ سانتی‌متر است.<ref>«[http://malekmuseum.org/news/469/نسخه-شگفت‌انگیز-و-اسرارآمیز-قرآن-بایسنغری-پس-از-70-سال-در-کتابخانه-و-موزه-ملی-ملک-به-نمایش-درمی‌آید نسخه شگفت‌انگیز و اسرارآمیز قرآن بایسنغری پس از ۷۰ سال در کتابخانه و موزه ملی ملک به نمایش درمی‌آید]»، کتابخانه و موزه ملی ملک، انتشار: ۱۶ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲.</ref>
بیش‌ترین تعداد برگ‌های این مصحف یعنی ۱۴۴ صفحه، در کتابخانه و موزه مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. از این تعداد، ۸ سطر در کتابخانه و موزه ملی ملک و بقیه در کتابخانه و موزه مرکزی آستان قدس رضوی جای دارند. قرآن بایسنغری از نظر اندازه صفحه و دانگ قلم، بزرگ‌ترین قرآن در تاریخ کتاب‌آرایی ایرانی به‌شمار می‌آید. اندازه‌های این قرآن ۱۰۵ و در ۱۸۷ سانتی‌متر است.<ref>«[http://malekmuseum.org/news/469/نسخه-شگفت‌انگیز-و-اسرارآمیز-قرآن-بایسنغری-پس-از-70-سال-در-کتابخانه-و-موزه-ملی-ملک-به-نمایش-درمی‌آید نسخه شگفت‌انگیز و اسرارآمیز قرآن بایسنغری پس از ۷۰ سال در کتابخانه و موزه ملی ملک به نمایش درمی‌آید]»، کتابخانه و موزه ملی ملک، انتشار: ۱۶ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲.</ref>


قرآن بایسنغری یکی از نوادر تاریخ کتاب‌آرایی اسلامی است و یکی از مشهورترین نسخه‌های کتاب‌گری شده در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران به‌شمار می‌رود.<ref>«[https://www.cgie.org.ir/fa/news/142925/حسینی--%C2%C2«Ã™%C2‚Ø%C2±Ã˜%C2¢Ã™%C2†-Ø%C2¨Ã˜%C2§Ã›%C2ŒÃ˜%C2³Ã™%C2†Ã˜%C2ºÃ˜%C2±Ã›%C2Œ%C2%C2»-Ø%C2¯Ã˜%C2±Ã›%C2ŒÃš%C2†Ã™%C2‡Ã¢%C2€%C2ŒÃ˜%C2§Ã›%C2Œ-Ø%C2¨Ã™%C2‡-Ø%C2´Ã™%C2†Ã˜%C2§Ã˜%C2®Ã˜%C2ª-Ù%C2…Ù%C2‚Ø%C2·Ã˜%C2¹Ã›%C2Œ-Ø%C2§Ã˜%C2²-Ø%C2ªÃ˜%C2§Ã˜%C2±Ã›%C2ŒÃ˜%C2®Ã˜%C2Œ-Ù%C2Ã˜%C2±Ã™%C2‡Ã™%C2†Ãš%C2¯-Ù%C2ˆ-Ø%C2ªÃ™%C2…Ø%C2¯Ã™%C2†-Ø%C2§Ã›%C2ŒÃ˜%C2±Ã˜%C2§Ã™%C2†-Ø%C2§Ã˜%C2³Ã™%C2„Ø%C2§Ã™%C2…Û%C2Œ-Ø%C2§Ã˜%C2³Ã˜%C2ª حسینی: «قرآن بایسنغری» دریچه‌ای به شناخت مقطعی از تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران اسلامی است]»، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، انتشار: ۲۳ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۱۲ آذر ۱۴۰۲.</ref> قرآن بایسنغری اهمیتش در این است که به زیباترین خط محقق نوشته شده است. این قرآن بهترین نشانه تأثیر فرهنگ و تمدن اسلامی ایران بر مهاجمان مغولی و تیموری بوده است. قرآن بایسنغری بزرگترین قرآن کتابت شده در طول تاریخ تمدن اسلامی است که در قرن نهم به سفارش شاهرخ شاه تیموری توسط بایسنقر میرزا کتابت شده است.<ref>«[https://defapress.ir/fa/news/213119/رونمایی-کتاب-برگ‌های-قرآن-بایسنقری-در-موزه-ملک رونمایی کتاب برگ‌های قرآن بایسنقری در موزه ملک]»، خبرگزاری دفاع مقدس، انتشار: ۲۵ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲ش.</ref> این اثر نفیس را یکی از شاهکارهای هنری دوره تیموری می‌دانند.<ref>«[https://library.razavi.ir/quran/fa/40519/رونمایی-از-قرآن-بایسنغر-در-بیست-و-چهارمین-نمایشگاه-قرآن-تهران رونمایی از قرآن بایسنغر در بیست و چهارمین نمایشگاه قرآن تهران]»، سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسنادآستان قدس رضوی، انتشار: ۳۰ خرداد ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲.</ref>
قرآن بایسنغری یکی از نوادر تاریخ کتاب‌آرایی اسلامی است و یکی از مشهورترین نسخه‌های کتاب‌گری شده در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران به‌شمار می‌رود.<ref>«[https://www.cgie.org.ir/fa/news/142925/حسینی--%C2%C2«Ã™%C2‚Ø%C2±Ã˜%C2¢Ã™%C2†-Ø%C2¨Ã˜%C2§Ã›%C2ŒÃ˜%C2³Ã™%C2†Ã˜%C2ºÃ˜%C2±Ã›%C2Œ%C2%C2»-Ø%C2¯Ã˜%C2±Ã›%C2ŒÃš%C2†Ã™%C2‡Ã¢%C2€%C2ŒÃ˜%C2§Ã›%C2Œ-Ø%C2¨Ã™%C2‡-Ø%C2´Ã™%C2†Ã˜%C2§Ã˜%C2®Ã˜%C2ª-Ù%C2…Ù%C2‚Ø%C2·Ã˜%C2¹Ã›%C2Œ-Ø%C2§Ã˜%C2²-Ø%C2ªÃ˜%C2§Ã˜%C2±Ã›%C2ŒÃ˜%C2®Ã˜%C2Œ-Ù%C2Ã˜%C2±Ã™%C2‡Ã™%C2†Ãš%C2¯-Ù%C2ˆ-Ø%C2ªÃ™%C2…Ø%C2¯Ã™%C2†-Ø%C2§Ã›%C2ŒÃ˜%C2±Ã˜%C2§Ã™%C2†-Ø%C2§Ã˜%C2³Ã™%C2„Ø%C2§Ã™%C2…Û%C2Œ-Ø%C2§Ã˜%C2³Ã˜%C2ª حسینی: «قرآن بایسنغری» دریچه‌ای به شناخت مقطعی از تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران اسلامی است]»، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، انتشار: ۲۳ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۱۲ آذر ۱۴۰۲.</ref> قرآن بایسنغری اهمیتش در این است که به زیباترین خط محقق نوشته شده است. این قرآن بهترین نشانه تأثیر فرهنگ و تمدن اسلامی ایران بر مهاجمان مغولی و تیموری بوده است. قرآن بایسنغری بزرگترین قرآن کتابت شده در طول تاریخ تمدن اسلامی است که در قرن نهم به سفارش شاهرخ شاه تیموری توسط بایسنقر میرزا کتابت شده است.<ref>«[https://defapress.ir/fa/news/213119/رونمایی-کتاب-برگ‌های-قرآن-بایسنقری-در-موزه-ملک رونمایی کتاب برگ‌های قرآن بایسنقری در موزه ملک]»، خبرگزاری دفاع مقدس، انتشار: ۲۵ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲ش.</ref> این اثر نفیس را یکی از شاهکارهای هنری دوره تیموری می‌دانند.<ref>«[https://library.razavi.ir/quran/fa/40519/رونمایی-از-قرآن-بایسنغر-در-بیست-و-چهارمین-نمایشگاه-قرآن-تهران رونمایی از قرآن بایسنغر در بیست و چهارمین نمایشگاه قرآن تهران]»، سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسنادآستان قدس رضوی، انتشار: ۳۰ خرداد ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲.</ref>
خط ۵۹: خط ۵۹:
== بایسنغر میرزا ==
== بایسنغر میرزا ==
[[پرونده:بایسنغری قرآن.jpg|بندانگشتی|قرآن بایسنغری]]
[[پرونده:بایسنغری قرآن.jpg|بندانگشتی|قرآن بایسنغری]]
بایسنغر (درگذشته ۸۳۷ق)، غیاث‌الدین بن شاهرخ بن تیمور، شاهزاده تیمور در سال ۷۹۹ هجری قمری در هرات متولد شد. وی فرزند شاهرخ بن تیمور بود که نقش مهمی به عنوان حامی هنر و معماری ایفا کرد و خود خوشنویس طراز اول محسوب می‌شد. وی استاد شش گونه خط بود و شاهد این مدعا کتیبه ایوان جنوبی مسجد گوهرشاد به خط ثلث است.<ref>«[https://iqna.ir/fa/news/3545117/سرنوشت-حیرت‌انگیز-قرآن-نفیس-بایسنقری-در-موزه‌های-جهان سرنوشت حیرت‌انگیز قرآن نفیس بایسنقری در موزه‌های جهان]»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، انتشار: ۲۲ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲ش.</ref>
بایسنغر (درگذشته ۸۳۷ق)، غیاث‌الدین بن شاهرخ بن تیمور، شاهزاده تیمور در سال ۷۹۹ هجری قمری در هرات متولد شد. وی فرزند شاهرخ بن تیمور بود که نقش مهمی به عنوان حامی هنر و معماری ایفا کرد و خود خوشنویس طراز اول محسوب می‌شد. شاهد این مدعا کتیبه ایوان جنوبی مسجد گوهرشاد به خط ثلث است.<ref>«[https://iqna.ir/fa/news/3545117/سرنوشت-حیرت‌انگیز-قرآن-نفیس-بایسنقری-در-موزه‌های-جهان سرنوشت حیرت‌انگیز قرآن نفیس بایسنقری در موزه‌های جهان]»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، انتشار: ۲۲ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲ش.</ref>


او را بانی بزرگترین مکتب کتاب‌آرایی در ایران می‌دانند.<ref>«[http://malekmuseum.org/tag/527/بایسنغر-میرزا بایسنغر میرزا]»، کتابخانه و موزه ملی ملک، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲ش.</ref> این شاهزاده هنردوست در هرات که پایتخت حکومت تیموری بود کتابخانه‌ای ایجاد کرد که در آن ۴۰تن از بهترین استادان خوشنویس، [[تذهیب|تذهیب‌کار]]، صورتگر، صحاف و نقاش به کار کتاب‌سازی و هنرهای وابسته به آن مشغول بودند.<ref>«[https://www.qudsdaily.com/Newspaper/item/75108 قرآن بایسنقری چگونه دوباره متولد شد؟]»، روزنامه قدس، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲ش.</ref> و شاهکارهایی چون شاهنامه بایسنغری، قرآن بایسنقری، کلیله و دمنه و گلستان را خلق کردند.<ref>«[https://iqna.ir/fa/news/3545117/سرنوشت-حیرت‌انگیز-قرآن-نفیس-بایسنقری-در-موزه‌های-جهان سرنوشت حیرت‌انگیز قرآن نفیس بایسنقری در موزه‌های جهان]»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، انتشار: ۲۲ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲ش.</ref> از این هنرمندان کتاب‌ها و مرقعات متعددی برجای مانده است که در معروفترین موزه‌های دنیا، نگهداری می‌شود.<ref>«[https://fekrat.kateban.com/post/2118 شاهنامه و هرات]»، آن روزها، روزنوشت آصف فکرت، انتشار: ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۳ش، بازدید: ۱۲ آذر ۱۴۰۲.</ref>
او را بانی بزرگترین مکتب کتاب‌آرایی در ایران می‌دانند.<ref>«[http://malekmuseum.org/tag/527/بایسنغر-میرزا بایسنغر میرزا]»، کتابخانه و موزه ملی ملک، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲ش.</ref> این شاهزاده هنردوست در هرات که پایتخت حکومت تیموری بود کتابخانه‌ای ایجاد کرد که در آن ۴۰تن از بهترین استادان خوشنویس، [[تذهیب|تذهیب‌کار]]، صورتگر، صحاف و نقاش به کار کتاب‌سازی و هنرهای وابسته به آن مشغول بودند.<ref>«[https://www.qudsdaily.com/Newspaper/item/75108 قرآن بایسنقری چگونه دوباره متولد شد؟]»، روزنامه قدس، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲ش.</ref> و شاهکارهایی چون شاهنامه بایسنغری، قرآن بایسنقری، کلیله و دمنه و گلستان را خلق کردند.<ref>«[https://iqna.ir/fa/news/3545117/سرنوشت-حیرت‌انگیز-قرآن-نفیس-بایسنقری-در-موزه‌های-جهان سرنوشت حیرت‌انگیز قرآن نفیس بایسنقری در موزه‌های جهان]»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، انتشار: ۲۲ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲ش.</ref> از این هنرمندان کتاب‌ها و مرقعات متعددی برجای مانده است که در معروفترین موزه‌های دنیا، نگهداری می‌شود.<ref>«[https://fekrat.kateban.com/post/2118 شاهنامه و هرات]»، آن روزها، روزنوشت آصف فکرت، انتشار: ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۳ش، بازدید: ۱۲ آذر ۱۴۰۲.</ref>


== خوشنویس قرآن بایسنغری ==
== خوشنویس قرآن بایسنغری ==
درباره خوشنویسی این اثر دو نگاه وجود دارد؛ یکی اینکه کاتب شخص بایسنغر میرزا تیموری و نگاه دیگر اینکه خطاط شخص دیگری است، ولی این اثر با حمایت دربار تیموریان به‌وجود آمده و مانند بسیاری از آثار ارزشمند و منحصر به‌فرد دیگر که توسط هنرمندان کتابخانه سلطنتی تیموریان ایجاد می‌شده به نام حامی نامبردار شده است. چنانچه «شاهنامه بایسنغری» به خط جعفر تبریزی ملقب به بایسنغری نوشته شده و در واقع در پدید آمدن این شاهنامه، بایسنغر حامی بوده است.<ref>«[https://www.cgie.org.ir/fa/news/142925/حسینی--%C2«Ù‚رآن-بایسنغری%C2»-دریچه‌ای-به-شناخت-مقطعی-از-تاریخ،-فرهنگ-و-تمدن-ایران-اسلامی-است حسینی: «قرآن بایسنغری» دریچه‌ای به شناخت مقطعی از تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران اسلامی است]»، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، انتشار: ۲۳ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۱۲ آذر ۱۴۰۲.</ref> برخی مورخان نیز معتقد هستند، مصحف قرآن بایسنقری توسط عمر اقطع نوشته شده است.<ref>«[https://www.ibna.ir/news/320424/نمایش-قرآن-های-نفیس-در-کاخ-گلستان-از-قرآن-های-بایسنقری-دوره نمایش قرآن‌های نفیس در کاخ گلستان/ از قرآن‌های بایسنقری دوره تیموری تا سوره‌های زرنوشت]»، ایبنا، انتشار: ۳۰ فروردین ۱۴۰۱، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲.</ref> بر اساس کتاب گلستان هنر، نوشته قاضی میر احمد، مصحف قرآن بایسنقری توسط عمر اقطع نوشته شده است.<ref>«[https://iqna.ir/fa/news/3545117/سرنوشت-حیرت‌انگیز-قرآن-نفیس-بایسنقری-در-موزه‌های-جهان سرنوشت حیرت‌انگیز قرآن نفیس بایسنقری در موزه‌های جهان]»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، انتشار: ۲۲ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲ش.</ref>
درباره خوشنویسی قران بایسنغری دو نگاه وجود دارد؛ یکی اینکه کاتب شخص بایسنغر میرزا تیموری و نگاه دیگر اینکه خطاط شخص دیگری است، ولی این اثر با حمایت دربار تیموریان به‌وجود آمده و مانند بسیاری از آثار ارزشمند و منحصر به‌فرد دیگر که توسط هنرمندان کتابخانه سلطنتی تیموریان ایجاد می‌شده به نام حامی نامبردار شده است. چنانچه «شاهنامه بایسنغری» به خط جعفر تبریزی نوشته شده و در واقع در پدید آمدن این شاهنامه، بایسنغر حامی بوده است.<ref>«[https://www.cgie.org.ir/fa/news/142925/حسینی--%C2«Ù‚رآن-بایسنغری%C2»-دریچه‌ای-به-شناخت-مقطعی-از-تاریخ،-فرهنگ-و-تمدن-ایران-اسلامی-است حسینی: «قرآن بایسنغری» دریچه‌ای به شناخت مقطعی از تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران اسلامی است]»، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، انتشار: ۲۳ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۱۲ آذر ۱۴۰۲.</ref> برخی مورخان نیز معتقد هستند، مصحف قرآن بایسنقری توسط عمر اقطع نوشته شده است.<ref>«[https://www.ibna.ir/news/320424/نمایش-قرآن-های-نفیس-در-کاخ-گلستان-از-قرآن-های-بایسنقری-دوره نمایش قرآن‌های نفیس در کاخ گلستان/ از قرآن‌های بایسنقری دوره تیموری تا سوره‌های زرنوشت]»، ایبنا، انتشار: ۳۰ فروردین ۱۴۰۱، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲.</ref> بر اساس کتاب گلستان هنر، نوشته قاضی میر احمد، مصحف قرآن بایسنقری توسط عمر اقطع نوشته شده است.<ref>«[https://iqna.ir/fa/news/3545117/سرنوشت-حیرت‌انگیز-قرآن-نفیس-بایسنقری-در-موزه‌های-جهان سرنوشت حیرت‌انگیز قرآن نفیس بایسنقری در موزه‌های جهان]»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، انتشار: ۲۲ آبان ۱۳۹۵، بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۲ش.</ref>


== چاپ ==
== چاپ ==
۱۱٬۸۷۷

ویرایش