فضیلت تشییع جنازه

سؤال

آیا تشییع جنازه، برای میت یا شرکت کنندگان در مراسم تشییع، فایده‌ای دارد؟

توصیه به حضور در تشییع جنازه را به این جهت دانسته‌اند که افراد حاضر در آن، به یاد مرگ و آخرت می‌افتند. همچنین یکی از فواید تشییع جنازه را ثوابی دانسته‌اند که نصیب شرکت‌کنندگان و فرد مرده می‌شود. پیامبر اسلام حضور در تشییع جنازه را توصیه کرد و معتقد بود این امر انسان را به یاد آخرت می‌اندازد. امام صادق(ع) به صاحبان عزا توصیه کرده که دیگران را از مرگ میت با خبر سازند تا در تشییع جنازه حاضر شوند، بر او نماز خوانند و این‌گونه هم برای آنان، اجری حاصل شود و هم استغفار برای فرد مرده باشد.

یاد مرگ و آخرت

برخی روایات، فایده تشییع جنازه را به یاد مرگ و آخرت افتادن شمرده‌اند: پیامبر(ص) حضور در تشییع جنازه را توصیه کرد؛ زیرا این امر انسان را به یاد آخرت می‌اندازد و براساس روایات، خود پیامبر زمانی که در تشییع جنازه شرکت می‌کرد اندوه او را می‌گرفت و کم سخن می‌گفت.[۱]

امام صادق(ع):
«هنگام تشییع جنازه، بپندار که خداوند تو را دوباره به دنیا برگردانده است. اکنون ببین که چگونه جبران می‌کنی.»[۲]

امام باقر(ع) حضور در تشییع جنازه را مقدم بر حضور در ولیمه دانسته؛ زیرا تشییع جنازه انسان را به یاد مرگ و آخرت می‌اندازد.[۳]

پیامبر اسلام به ابوذر غفاری توصیه‌هایی در مورد تشییع جنازه داشته و به او تذکر داده که هرگاه در پی جنازه‌ای به راه افتادی، باید عقلت با تفکّر و خشوع به آن مشغول شود و بدان که تو نیز به او می‌پیوندی.[۴]

امام علی(ع) در تشییع جنازه‌ای شنید که مردی می‌خندد، فرمود: «گویی که مرگ را در این جهان برای دیگران رقم زده‌اند».[۵] سپس اخطار داد این جنازه‌هایی که تشییع می‌شوند، بازنمی‌گردند و ما نیز در این دنیا جاودانه نخواهیم بود.[۵]

بخشش گناهان تشییع‌کننده و تشییع‌شونده

یکی از فواید تشییع جنازه را ثوابی دانسته‌اند که نصیب شرکت کنندگان می‌شود.[۶] همچنین بر اساس روایاتی از امام باقر(ع)، چهار شفاعت نصیب تشییع کنندگان شده[۷] و فرشتگان، به تشییع کنندگان وعده بهشت می‌دهند.[۸]

در روایت دیگری نقل شده که هر فردی، جنازهٔ مؤمنی را تا دفن همراهی کند، خداوند در قیامت، هفتاد فرشته را بر او می‌گمارد که او را همراهی کرده و برایش استغفار کنند.[۹]

امام صادق(ع) به صاحبان عزا توصیه کرده که دیگران را از مرگ میت با خبر سازند تا در تشییع جنازه حاضر شوند، بر او نماز خوانند و این‌گونه هم برای آنان اجری حاصل شود و هم استغفار برای فرد مرده باشد.[۱۰] امام باقر(ع) در روایتی فرموده است آمرزش هدیه کسانی است که او را تشییع کردند.[۸]

در تشییع جنازه، اصل را بر ارزش انسانی نهاده‌اند، در منابع نقل شده جنازه‌ای را می‌بردند در حالی که پیامبر و اصحابش نشسته بودند. حضرت و یارانش از جا برخاستند تا جنازه را بردند. به پیامبر گفتند این فرد یک یهودی بود و علت احترام پیامبر به جنازه چه بود؟ پیامبر گفتند: «آیا انسان نبود؟!».[۱۱]

منابع

  1. شیخ عباس قمی، سفینه البحار، نشر اسوه، ج۴، ص۵۶۵.
  2. حسینی تهرانی، معادشناسی، ج۳، ص۳۴.
  3. علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۸، ص۲۸۴.
  4. طبرسی، مکارم الأخلاق‏، ۱۴۱۲ق، ص۴۶۵.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ صبحی صالح، نهج البلاغة، حکمت ۱۲۲، ص۴۹۰.
  6. الانوار النعمانیه، ص۲۲۰.
  7. قمی، شیخ عباس، سفینة البحار و مدینة الحکم، نشر اسوه، ج۴، ص۵۶۵.
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ج۳، ص۱۷۲.
  9. محمد باقر مجلسی، زاد المعاد، ص۵۴ و ۵۵.
  10. طبرسی، مکارم الأخلاق‏، ۱۴۱۲ق، ص۳۶۰.
  11. بحار الانوار، ج۱۸، ص۲۵۴.