علم جفر: تفاوت میان نسخه‌ها

۵٬۱۰۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۹ اکتبر ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۴: خط ۱۴:


در نوشته‌های اهل سنّت، کتاب جفر بیشتر به امام صادق ع نسبت داده شده است. ابن‌قتیبه نیز به رافضیان درباره ادعای علم باطنی و وجود کتاب جفر نزد آنان خرده گرفته است. همچنین بشربن معتمر هلالی، رئیس معتزلیان بغداد، در شعری به رافضیان طعنه زده که جفر آنان را غَرّه ساخته است.<ref>علیرضا بهاردوست، مدخل علم جفر، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱۰،</ref>
در نوشته‌های اهل سنّت، کتاب جفر بیشتر به امام صادق ع نسبت داده شده است. ابن‌قتیبه نیز به رافضیان درباره ادعای علم باطنی و وجود کتاب جفر نزد آنان خرده گرفته است. همچنین بشربن معتمر هلالی، رئیس معتزلیان بغداد، در شعری به رافضیان طعنه زده که جفر آنان را غَرّه ساخته است.<ref>علیرضا بهاردوست، مدخل علم جفر، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱۰،</ref>
تشیع اعتقاد دارد دو کتاب «جفر» و «جامعه» حاوی علوم مختلفی است که از طرف خداوند متعال به پیامبر اکرم عطا شده، و از طریق ایشان به ائمه اطهار علیهم‌السلام رسیده است.در روایات متعددی از «جفر» و «جامعه» به عنوان دو منبع علم امام، یاد شده است؛ این روایات در اکثر کتب روایی مانند: بصائر الدرجات، الکافی، من لایحضره الفقیه، الارشاد، الاحتجاج، مستدرک الوسائل، و... با سندهای مختلف وارد شده است، که علامه مجلسی) غالب آن‌ها را در کتاب بحار الانوار جمع‌آوری کرده است. این روایات حدود 35 مورد است که از طرق مختلفی نقل شده است.
طبق روایاتی که در این باب رسیده است محتوای جفر مشتمل بر موارد ذیل است:
1. جمیع علم انبیا و اولیای الهی (کلینی، 1365، 1: 239).
2. همه علوم حتی حکم دیه یک زخم کوچک (صدوق، 1413، 4: 418).
3. در آن «تِبْیانُ کُلِّ شَی» است (مجلسی، 1404 الف، 13: 225).
4. همه کتاب‌های گذشته و تمام اموری که مردم به آن‌ها تا روز قیامت نیاز دارند (همان، 26: 42).
5. تمام حوادث و رخدادهای آینده امت اسلامی و جهان تا روز قیامت.<ref>احمد شجاعی، محمد  فرضی پوریان، تحلیلی در باره جفر و جامعه، دو منبع علم امام، فصلنامه علمی پژوهشی کلام اسلامی، دوره ۲۶، شماره ۱۰۲، سال ۱۳۹۶، ص۷۷ ۹۸.</ref>


== خاستگاه ==
== خاستگاه ==
خط ۲۴: خط ۳۸:


بنابر تصریح برخی، فراگیری علم جفر جایز است؛ اما برخی پیشگویی جزمی و حتمی از طریق جفر و مانند آن را حرام دانسته‌اند.<ref>فرهنگ فقه فارسی، مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ج۳، ص۹۷.</ref>
بنابر تصریح برخی، فراگیری علم جفر جایز است؛ اما برخی پیشگویی جزمی و حتمی از طریق جفر و مانند آن را حرام دانسته‌اند.<ref>فرهنگ فقه فارسی، مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ج۳، ص۹۷.</ref>
علم جفر در اصطلاح امروزی به شاخه‌ای از علوم غریبه اطلاق می‌شود که ادعا شده به وسیله آن می‌توان حوادث دنیا را تا پایان جهان پیش‌بینی کرد؛ بدین گونه که مراتب اعداد و حروف (در قالب جدول تعریف شده) منطبق بر مراتب عالم هستی است و آیینه‌ای است برای نشان دادن حقایق اشیاء؛ به نحوی که اگر شخصی بر خواص و احوال آن حروف اطلاع پیدا کند، احوال موجودات برای او آشکار شده و می‌تواند حوادث آینده را پیش‌بینی کند؛ همچنین می‌تواند از حوادث گذشته هم خبر دهد.
فیض کاشانی نیز علم جفر را شاخه‌ای از علم الحروف دانسته است. برخی از علما به نقل از شیخ بهائی) گفته‌اند: جفر جدولی است که 28 حرف دارد که هر جزئی از آن 28 صفحه دارد و تمام صفحات مشتمل بر 28 سطر است، در هر سطری 28 بیت وجود دارد و تمام بیت‌ها چهار حرف دارند؛ حرف اول به تعداد جزء و حرف دوم به تعداد صفحه‌ها، حرف سوم به تعداد سطرها و حرف چهارم به تعداد بیوت است.
در اینکه آیا میان علم جفر امروزی و جفری که در نزد اهل‌بیت( است ارتباطی وجود دارد، دو دیدگاه مطرح شده است: برخی ارتباط میان آن دو را منکر شده‌اند (امین، 1406، 1: 96؛ همو، 1403، 239). لکن عده زیادی از علمای شیعه معتقد‌ند که کتاب جفر، کتابی است که در آن اسرار و علوم اهل‌بیت( ثبت شده است (کشف الغمه، 2: 155). وامام علی% حروف تهجی بیست و هشت گانه را بر طریق بسط اعظم بر روی پوست گوسفندی نوشتند تا از آن طریق مخصوص و شرایط معین و الفاظ ویژه، آنچه را که در لوح قضا و قدر نوشته شده است، استخراج کند، و این علمی است که ائمه اطهار( از همدیگر به ارث می‌برند (امین، 1406، 1: 95). بر این اساس می‌توان گفت ریشه علم جفر کنونی از امیرالمؤمنین% است، و به همین خاطر اربابان این علم نیز خود را به حضرت منسوب می‌کنند (قمی، 1415، 2: 710). مرحوم آیة الله گلپایگانی در ارشاد السائل فراگیری علم جفر را جایز دانسته، و اظهار می‌دارد که جفر کامل نزد ائمه( است، و آنچه نزد مردم است خطایش از صوابش بیشتر است<ref>احمد شجاعی، محمد  فرضی پوریان، تحلیلی در باره جفر و جامعه، دو منبع علم امام، فصلنامه علمی پژوهشی کلام اسلامی، دوره ۲۶، شماره ۱۰۲، سال ۱۳۹۶، ص۷۷ ۹۸.</ref>


.{{پایان پاسخ}}
.{{پایان پاسخ}}
۱۵٬۱۶۱

ویرایش