عدالت اجتماعی در حکومت علوی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
عدالت اجتماعی در حکومت علوی به چه معناست؟
عدالت اجتماعی در حکومت علوی به چه معناست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}عدالت اجتماعی در نظام علوی، پایه و قوام حکومت است که در ابعاد گوناگون آن مانند اجرای قانون، احترام حقوق شهروندان، حفظ و تقسیم عادلانه بیت‌المال و نیز تقسیم عادلانه مناصب اجتماعی و… تجلی می‌یابد
{{پاسخ}}عدالت اجتماعی در نظام علوی، پایه و قوام حکومت است که در ابعاد گوناگون آن مانند اجرای قانون، احترام حقوق شهروندان، حفظ و تقسیم عادلانه بیت‌المال و نیز تقسیم عادلانه مناصب اجتماعی و… تجلی می‌یابد.


== عدل از دیدگاه امام علی(ع) ==
== عدل از دیدگاه امام علی(ع) ==
خط ۱۹: خط ۱۹:


آن حضرت در نامه‌هایی که برای استاندارانش نوشته است، مراتب عدالت در اجرای قانون را توصیه کرده است.<ref>نهج البلاغه، نامه ۵ (نامه امام به اشعث بن قیس) نامه ۲۰ (برای زیاد بن اییه) نامه ۴۰ (به ابن عباس) نامه ۴۱ (نامه دوّم به ابن عباس).</ref> و از برخورد آن حضرت با استاندارانش از جمله پسر عمویش ابن عباس که قانون‌شکنی کرده، کاملاً استفاده می‌شود که همه برای آن حضرت در برابر قانون مساوی هستند.
آن حضرت در نامه‌هایی که برای استاندارانش نوشته است، مراتب عدالت در اجرای قانون را توصیه کرده است.<ref>نهج البلاغه، نامه ۵ (نامه امام به اشعث بن قیس) نامه ۲۰ (برای زیاد بن اییه) نامه ۴۰ (به ابن عباس) نامه ۴۱ (نامه دوّم به ابن عباس).</ref> و از برخورد آن حضرت با استاندارانش از جمله پسر عمویش ابن عباس که قانون‌شکنی کرده، کاملاً استفاده می‌شود که همه برای آن حضرت در برابر قانون مساوی هستند.
در حکومت حضرت علی (ع) همه در مقابل قانون برابر بودند و هیچ گونه تفاوت و برتری میان اشخاص، گروهها و طبقات اجتماعی وجود نداشت. امام (ع) صریحاً به استاندار مصر دستور می‌‏دهند<ref>علی اکبر علیخانی، عدالت در اندیشه سیاسی امام علی (علیه السلام)، اندیشه حوزه 1380 شماره 27</ref>: «... بپرهیز از مقدم داشتن خود، در اموری که مردم در آن مساویند.»<ref>نهج‌‏البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، نامه 53، ص340.</ref>


== عدالت در رعایت حقوق مردم ==
== عدالت در رعایت حقوق مردم ==
خط ۳۰: خط ۳۲:
ابن ابی الحدید از ابن عباس نقل می‌کند: امام علی(ع) در روز دوّم حکومت خویش در مسجد سخنرانی کرد و فرمود: «به خدا سوگند آنچه از بیت‌المال مسلمین به این و آن بخشیده‌اند، به صاحب اصلی‌اش (بیت المال) برمی‌گردانم، هر چند آن اموال کابین و مهریه زنان بوده یا کنیزانی خریده باشند، زیرا عدالت گشایش می‌آورد.»<ref>شرح ابن ابی الحدید، ج۱، ص۲۷۰؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۵.</ref>
ابن ابی الحدید از ابن عباس نقل می‌کند: امام علی(ع) در روز دوّم حکومت خویش در مسجد سخنرانی کرد و فرمود: «به خدا سوگند آنچه از بیت‌المال مسلمین به این و آن بخشیده‌اند، به صاحب اصلی‌اش (بیت المال) برمی‌گردانم، هر چند آن اموال کابین و مهریه زنان بوده یا کنیزانی خریده باشند، زیرا عدالت گشایش می‌آورد.»<ref>شرح ابن ابی الحدید، ج۱، ص۲۷۰؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۵.</ref>


و شنیده‌ایم که آن امام همام شبی مشغول حسابرسی بیت المال بود، که طلحه و زبیر وارد شدند، حضرت چراغی را که روشن بود خاموش کرد و چرا غ دیگر روشن نمود، سؤال کردند چه فرقی است میان دو چراغ، فرمود: روغن این چراغ از بیت المال است، در کارهای خصوصی استفاده از آن روا نیست.<ref>محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج۴۱، ص۱۱۶.</ref>
در روایت آمده که امام شبی مشغول حسابرسی بیت المال بود، که طلحه و زبیر وارد شدند، حضرت چراغی را که روشن بود خاموش کرد و چراغ دیگر روشن نمود، سؤال کردند چه فرقی است میان دو چراغ، فرمود: روغن این چراغ از بیت المال است، در کارهای خصوصی استفاده از آن روا نیست.<ref>محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج۴۱، ص۱۱۶.</ref>
 
علی مظهر عدالت اجتماعی است، تبیین رفتارهای عادلانه علی در این سطور نمی‌گنجد، آنچه گفته شد جلوه‌های از عدالت اجتماعی در حکومت علوی است.


آن حضرت خطاب به حاکم فرمود: «عدالت را سرلوحه کارت قرار بده، از بی انصافی و ستم برحذر باش که بی انصافی با مردم آنان را آواره می‌کند و سرانجام به قیام مسلحانه وامی‌دارد.»<ref>نهج البلاغه، ص۱۳۰۴.</ref> و اگر می‌خواهی سعادتمند باشی، «دین را پناهگاه خود و عدل را شمشیر خود قرار ده تا از هر بدی نجات یابی و بر هر دشمنی پیروز شوی.»<ref>غررالحکم، ج۱، ص۱۳۹، حدیث ۲۰۷.</ref>
آن حضرت خطاب به حاکم وقت فرمود: «عدالت را سرلوحه کارت قرار بده، از بی انصافی و ستم برحذر باش که بی انصافی با مردم آنان را آواره می‌کند و سرانجام به قیام مسلحانه وامی‌دارد.»<ref>نهج البلاغه، ص۱۳۰۴.</ref> و اگر می‌خواهی سعادتمند باشی، «دین را پناهگاه خود و عدل را شمشیر خود قرار ده تا از هر بدی نجات یابی و بر هر دشمنی پیروز شوی.»<ref>غررالحکم، ج۱، ص۱۳۹، حدیث ۲۰۷.</ref>
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
۱۵٬۱۶۱

ویرایش