عالمان مشهور اخباری: تفاوت میان نسخه‌ها

ابرابزار
(ابرابزار)
خط ۴: خط ۴:
رجال سرشناس اخباری چه کسانی هستند؟
رجال سرشناس اخباری چه کسانی هستند؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}محمد امین استرابادی مشهورترین عالم اخباری است که به مؤسس یا احیاگر این مکتب مشهور است. ملا خلیل قزوینی و میرزا محمد اخباری از دیگر عالمان اخباری هستند که به افکار تند و تیز در این جریان شهره هستند. عالمان بزرگی مانند شیخ صدوق، علامه مجلسی، فیض کاشانی، نعمت الله جزایری، حر عاملی، یوسف بحرانی و… از رجال معتدل مکتب اخباری شناخته می‌شوند.
{{پاسخ}}محمد امین استرابادی مشهورترین عالم اخباری است که به مؤسس یا احیاگر این مکتب مشهور است. ملا خلیل قزوینی و میرزا محمد اخباری از دیگر عالمان اخباری هستند که به افکار تند و تیز در این جریان شهره هستند. عالمان بزرگی مانند شیخ صدوق، علامه مجلسی، فیض کاشانی، نعمت‌الله جزایری، حر عاملی، یوسف بحرانی و… از رجال معتدل مکتب اخباری شناخته می‌شوند.


== محمد امین استرابادی ==
== محمد امین استرابادی ==
خط ۱۱: خط ۱۱:
استرابادی معتقد است استنباط احکام نظری از آیات قرآنی که محتمل وجوه متعدد است، جز برای معصومان اهل بیت(ع) که مخاطبان واقعی قرآن هستند، امکان‌پذیر نیست. وی به صحت جمیع احادیث کتب اربعه و اصولاً صحت غالب احادیث امامی قائل است و معتقد است که منابع کتب اربعه، اصولی است که اصحاب ائمه(ع) آن را مدون ساخته، به مضامین آن عمل می‌کردند.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، شماره مقاله:4002.</ref> وی بخش مهمی از کتاب الفوائد المدنیة خود را به بررسی ماهیت اجتهاد اختصاص داده، استنباطات ظنی اصولیان را به نقد گرفته است.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، شماره مقاله:3921.</ref>
استرابادی معتقد است استنباط احکام نظری از آیات قرآنی که محتمل وجوه متعدد است، جز برای معصومان اهل بیت(ع) که مخاطبان واقعی قرآن هستند، امکان‌پذیر نیست. وی به صحت جمیع احادیث کتب اربعه و اصولاً صحت غالب احادیث امامی قائل است و معتقد است که منابع کتب اربعه، اصولی است که اصحاب ائمه(ع) آن را مدون ساخته، به مضامین آن عمل می‌کردند.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، شماره مقاله:4002.</ref> وی بخش مهمی از کتاب الفوائد المدنیة خود را به بررسی ماهیت اجتهاد اختصاص داده، استنباطات ظنی اصولیان را به نقد گرفته است.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، شماره مقاله:3921.</ref>


استرابادی عقل را در امور مربوط به شریعت و اموری که از دسترس حواس انسان خارج است ناتوان و نامعتبر توصیف می کند.<ref>جایگاه عقل در اندیشه ملا محمّد امین استرآبادی، با نگاه به کتاب «الفواید المدنیة»، معصومه رضوانی، حدیث اندیشه پاییز ۱۳۸۸ و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۸ و ۹.</ref>
استرابادی عقل را در امور مربوط به شریعت و اموری که از دسترس حواس انسان خارج است ناتوان و نامعتبر توصیف می‌کند.<ref>جایگاه عقل در اندیشه ملا محمّد امین استرآبادی، با نگاه به کتاب «الفواید المدنیة»، معصومه رضوانی، حدیث اندیشه پاییز ۱۳۸۸ و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۸ و ۹.</ref>


== ملا خلیل قزوینی ==
== ملا خلیل قزوینی ==
خط ۲۷: خط ۲۷:
[[ملا محسن فیض کاشانی]] (درگذشت ۱۰۹۱ق) یکی از پایه‌های اصلی اخباریان معتدل در نظام فکری اخباریگری است. او در بسیاری از نوشته‌های خویش، تمسک به اخبار و دوری گزیدن از اجتهاد غیرمأثور را مطرح و از آن دفاع کرده است. فیض قطعیت صحیح بودن روایات کتب اربعه را بر خلاف اخباریان نمی‌پذیرد. و ظاهر قرآن را حجت می‌شمارد. فیض کاشانی احکام عقلی تأیید شده شرع را می‌پذیرد و عقل را به عنوان نور الهی معرفی می‌کند.<ref>تاریخ حدیث شیعه «2»، طباطبایی، محمد کاظم، ج۱، ص۲۳۳</ref> تفسیر الصافی، الوافی، المحجة البیضاء و مفاتیح الشرایع از آثار اوست. او داماد ملاصدرا بود.
[[ملا محسن فیض کاشانی]] (درگذشت ۱۰۹۱ق) یکی از پایه‌های اصلی اخباریان معتدل در نظام فکری اخباریگری است. او در بسیاری از نوشته‌های خویش، تمسک به اخبار و دوری گزیدن از اجتهاد غیرمأثور را مطرح و از آن دفاع کرده است. فیض قطعیت صحیح بودن روایات کتب اربعه را بر خلاف اخباریان نمی‌پذیرد. و ظاهر قرآن را حجت می‌شمارد. فیض کاشانی احکام عقلی تأیید شده شرع را می‌پذیرد و عقل را به عنوان نور الهی معرفی می‌کند.<ref>تاریخ حدیث شیعه «2»، طباطبایی، محمد کاظم، ج۱، ص۲۳۳</ref> تفسیر الصافی، الوافی، المحجة البیضاء و مفاتیح الشرایع از آثار اوست. او داماد ملاصدرا بود.


برخی هم گفته اند فیض کاشانی برخلاف برخی گزارش ها اخباری نبوده است. در واقع فیض کاشانی به گونه خلاقانه ای در آثارش موفق شده دیدگاه های حکمی و اخباری استادان خود را تلفیق کند.<ref>تحلیل مبانی فکری و گرایش‌های اندیشگی فیض کاشانی، فروغ پارسا،                                     کاشان‌شناسی دوره 14 پاییز و زمستان 1400 شماره 2 (پیاپی 27)</ref>
برخی هم گفته‌اند فیض کاشانی برخلاف برخی گزارش‌ها اخباری نبوده است. در واقع فیض کاشانی به گونه خلاقانه ای در آثارش موفق شده دیدگاه‌های حکمی و اخباری استادان خود را تلفیق کند.<ref>تحلیل مبانی فکری و گرایش‌های اندیشگی فیض کاشانی، فروغ پارسا، کاشان‌شناسی دوره 14 پاییز و زمستان 1400 شماره 2 (پیاپی 27)</ref>


== سایرین ==
== سایرین ==
* [[شیخ صدوق]]: محدث و فقیه بزرگ شیعه امامیه، متولد سال ۳۰۵ قمری و وفات سال ۳۸۱ است. برخی شیخ صدوق را آغازگر مکتب اخباری می‌دانند. کتاب [[مَن لا یَحضُرُه الفقیه]] از [[کتب اربعه شیعه]] اثر اوست.
* [[شیخ صدوق]]: محدث و فقیه بزرگ شیعه امامیه، متولد سال ۳۰۵ قمری و وفات سال ۳۸۱ است. برخی شیخ صدوق را آغازگر مکتب اخباری می‌دانند. کتاب [[مَن لا یَحضُرُه الفقیه]] از [[کتب اربعه شیعه]] اثر اوست.
* [[سید نعمت الله جزایری]]: مصلح دینی ـ اجتماعی و از رجال خوزستانی اثرگذار در فقه و اندیشهٔ امامی در دورهٔ صفویه، از اخباریان میانه‌رو، (درگذشت ۱۱۱۲) است که گفته شده، با اینکه اخباری بوده، در تأیید و نصرت مجتهدان و هواداران ایشان و ارج نهادن به اقوال آنان اهتمام تمام داشته است.
* [[سید نعمت‌الله جزایری]]: مصلح دینی ـ اجتماعی و از رجال خوزستانی اثرگذار در فقه و اندیشهٔ امامی در دورهٔ صفویه، از اخباریان میانه‌رو، (درگذشت ۱۱۱۲) است که گفته شده، با اینکه اخباری بوده، در تأیید و نصرت مجتهدان و هواداران ایشان و ارج نهادن به اقوال آنان اهتمام تمام داشته است.
* [[شیخ حرعاملی]]: صاحب کتاب نفیس وسائل الشیعة و از پیروان غیرافراطی طریقه اخباری و از مخالفان روش اجتهادی است.
* [[شیخ حرعاملی]]: صاحب کتاب نفیس وسائل الشیعة و از پیروان غیرافراطی طریقه اخباری و از مخالفان روش اجتهادی است.
* [[علامه مجلسی]]: مسلک و رویکرد علمیِ علّامه مجلسی و نسبتش با اخباریگری، محلّ بحث و اختلاف است. به قول برخی، مشرب معتدل اخباریگری دارد؛ و برخی نیز معتقدند که مجلسی، نه اخباریِ صرف است و نه مجتهد خالص؛ بلکه خود، مسلکی جداگانه دارد، که از دید شاگردش شیخ‌یوسف بحرانی، «حدّ وسط بین قول اخباریان و مجتهدان» است.<ref>اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۱۴۸.</ref> مجلسي دوم خود مى گويد كه روش أوحد وسطى ميان اخباريان واصوليان است.<ref>مقدمه‌اى بر فقه شيعه،  مدرسی، سيد حسين، ج۱، ص۵۹.</ref> بحار الانوار برای امامیّه تألیف کرد که پیش از آن چنین کاری انجام نشده بود. کتاب مرآة العقول.
* [[علامه مجلسی]]: مسلک و رویکرد علمیِ علّامه مجلسی و نسبتش با اخباریگری، محلّ بحث و اختلاف است. به قول برخی، مشرب معتدل اخباریگری دارد؛ و برخی نیز معتقدند که مجلسی، نه اخباریِ صرف است و نه مجتهد خالص؛ بلکه خود، مسلکی جداگانه دارد، که از دید شاگردش شیخ‌یوسف بحرانی، «حدّ وسط بین قول اخباریان و مجتهدان» است.<ref>اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۱۴۸.</ref> مجلسی دوم خود می‌گوید که روش أوحد وسطی میان اخباریان واصولیان است.<ref>مقدمه‌ای بر فقه شیعه، مدرسی، سید حسین، ج۱، ص۵۹.</ref> بحار الانوار برای امامیّه تألیف کرد که پیش از آن چنین کاری انجام نشده بود. کتاب مرآة العقول.
* [[محمد تقی مجلسی]]: کتاب معروف او روضة المتقین و پدر علامه مجلسی، از پیروان میانه‌رو و متعادل مکتب اخباری بوده است.
* [[محمد تقی مجلسی]]: کتاب معروف او روضة المتقین و پدر علامه مجلسی، از پیروان میانه‌رو و متعادل مکتب اخباری بوده است.
* [[شیخ سلیمان بحرانی]]: فقیه و محدّثِ قرون یازدهم و دوازدهم از عالمان اخباری شناخته می‌شود. از بحرانی بیش از پنجاه رساله و کتاب در موضوعات مختلف فقهی و اصولی و حدیثی و اعتقادی برجای مانده است.<ref>بَحرانی، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۵۵۹.</ref>
* [[شیخ سلیمان بحرانی]]: فقیه و محدّثِ قرون یازدهم و دوازدهم از عالمان اخباری شناخته می‌شود. از بحرانی بیش از پنجاه رساله و کتاب در موضوعات مختلف فقهی و اصولی و حدیثی و اعتقادی برجای مانده است.<ref>بَحرانی، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۵۵۹.</ref>
خط ۳۹: خط ۳۹:


http://shiastudies.com/fa/16494/هشتم-جمادی-الثانی/</ref> او را اخباریان تندرو می‌دانند<ref>اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۱۵۸</ref>که به کثرت طعن بر مجتهدان شهره بود و مجتهان ناسزا می‌گفت.<ref>اخباریان، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص۵۳۷.</ref>
http://shiastudies.com/fa/16494/هشتم-جمادی-الثانی/</ref> او را اخباریان تندرو می‌دانند<ref>اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۱۵۸</ref>که به کثرت طعن بر مجتهدان شهره بود و مجتهان ناسزا می‌گفت.<ref>اخباریان، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص۵۳۷.</ref>
* ملا عبد الله شوشترى در أوايل قرن يازدهم سهم مهمى در احياى علم حديث داشت.<ref>مقدمه‌اى بر فقه شيعه، مدرسی، سيد حسين، ج۱، ص۵۸.</ref>
* ملا عبدالله شوشتری در أوایل قرن یازدهم سهم مهمی در احیای علم حدیث داشت.<ref>مقدمه‌ای بر فقه شیعه، مدرسی، سید حسین، ج۱، ص۵۸.</ref>
از دیگر عالمان اخباری می‌توان محمد طاهر قمی، سید صدرالدین قمی، آقا رضی قزوینی، شیخ حسین کرکی، ملا عبدالله تونی، را نام برد.<ref>اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۵۴۵</ref>
از دیگر عالمان اخباری می‌توان محمد طاهر قمی، سید صدرالدین قمی، آقا رضی قزوینی، شیخ حسین کرکی، ملا عبدالله تونی، را نام برد.<ref>اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۵۴۵</ref>


۱۵٬۱۴۷

ویرایش