ظالمان در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

{{پاسخ}}

ظلم و جور و ستم، یعنی گذشتن از حد و قرار دادن هر چیزی در جایی که نباید آن جا گذاشته شود.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۱۲، ص۳۷۳، ماده ظلم.</ref>

و علاوه بر این‌ها گاهی به معنای نقص نیز می‌آید.<ref>خسروانی، علیرضا، تفسیر خسروی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۱۵۹.</ref> (به خاطر این به نقص ظلم گفته می‌شود که حدش باید کامل می‌بود؛ ولی این ناقص است) اصل ظلم کم کردن حق است.<ref>داورپناه، ابوالفضل، انوار العرفان فی تفسیر القرآن، تهران، کتابخانه صدر، چاپ اول، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۵۱۲.</ref> به سیر غیرطبیعی نیز ظلم گفته می‌شود.

هر چند در نگاه عرفی، ظلم به چیزی اطلاق می‌شود که شخص به حقوق دیگری تجاوز کند که البته این هم درست است و یکی از معانی ظلم همین بود که از ظالم حد بگذرد؛ ولی در نگاه آیات و روایات، ظلم مصادیق گوناگون دارد که می‌توان آن را تعریفی جامع از ظلم دانست.

== ۱. شرک و بت‌پرستی ==

== ۲. تجاوز از حدود و قوانین الهی ==

خداوند متعال وقتی مسائل مربوط به خانواده را بیان می‌دارد در آخر می‌فرماید: این‌ها حدود و قوانین الهی است از آن تجاوز نکنید و هر کسی از آن تجاوز کند، ستمگر است.<ref>ر. ک. بقره / ۲۲۹؛ بقره / ۲۳۱؛ مائده / ۴۵؛ طلاق / ۱.</ref>

۳. تخلف از دستورات الهی: خداوند متعال می‌فرماید: و گفتیم ای آدم! تو با همسرت در بهشت سکونت کن و از خود نعمت‌های آن از هر جا می‌خواهید گوارا بخورید، اما نزدیک این درخت نشوید که از ستمگران خواهید شد.<ref>ر. ک. بقره / ۳۵؛ اعراف / ۱۹.</ref>

در این آیات تخلف از دستور الهی، ظلم قلمداد شده است.

۴. قتل نفس: در داستان فرزندان حضرت آدم، وقتی به برادرش گفت که من تو را خواهم کشت به برادرش در جواب گفت: من می‌خواهم تو با گناه من و خودت بازگردی (بار هر گناه خود و مرا با کشتنم برداری) و از دوزخیان گردی و همین است پاداش ستم کاران.<ref>مائده / ۲۹–۲۷.</ref>

خداوند متعال کسانی را که جلو ذکر خدا و عبادت بندگان را می‌گیرند، ظالم‌ترین افراد معرفی کرده و می‌فرمایند: کیست ستم کارتر از آن کس که از بردن نام خدا در مساجد او جلوگیری کرد و سعی در ویرانی آن‌ها نمود؟! شایسته نیست آنان جز با ترس و وحشت وارد این کانون‌های عبادت شوند، بهره آن‌ها در دنیا رسوایی و در آخرت عذاب بزرگ خداوند است.<ref>بقره / ۱۱۴.</ref>

خداوند کسی را که شهادت ندهد نیز همانند ویران کنندهٔ مسجد، ستم کارترین شخص دانسته و می‌فرماید:

و چه کسی ستم کار تر است از آن کس که گواهی و شهادت الهی را که نزد اوست، کتمان می‌کند و خدا را از اعمال شما غافل نیست.<ref>ر. ک. بقره / ۱۴۰؛ مائده / ۱۰۷.</ref> چون با شهادت ندادن حقوق مردم پیمال می‌شود.

خداوند متعال به رسول خدا(ص) می‌فرماید: که اگر از هوی و هوس اهل کتاب پیروی کنی از ستم کاران خواهی شد.<ref>ر. ک. بقره / ۱۴۵؛ قصص / ۵۰؛ روم / ۲۹.</ref> و آیاتی دیگر از قرآن کریم نیز پیروی از هوی و هوس را، ظلم قلمداد کرده‌اند.

افترا زدن و تکذیب حق نیز جزو ستم کارترین کارها است که آیات فراوانی به آن هشدار داده است.<ref>ر. ک. انعام / ۲۱؛ آل عمران / ۹۴؛ انعام / ۲۱ و ۹۳ و ۱۴۴ و ۱۵۷؛ اعراف / ۳۷ و ۴۰ و ۴۱ و ۱۷۷ و…</ref>

در آیهٔ دیگر مسخره کردن دیگران را نشانه ستم کاری می‌دانند و همگان را بیم می‌دهد تا گرفتار عذاب الهی نشوند.<ref>حجرات / ۱۱.</ref>

۱۰. طرد کردن مؤمنان از اطراف خود: خداوند متعال از این که عده ای به خاطر نداشتن جاه و مقام دنیایی از اجتماع رانده شوند، هشدار داده و این را ظلمی بر جامعه می‌داند و لذا می‌فرماید: و کسانی را که صبح و شام خدا را می‌خوانند و جز ذات پاک او نظری ندارند، از خود دور مکن. نه چیزی از حساب آن‌ها بر توست و نه چیزی از حساب تو بر آن‌ها، اگر آن‌ها را طرد کنی، از ستم گران خواهی بود.<ref>انعام / ۵۲.</ref>

اگر کسی در کشوری زندگی کند که نمی‌تواند به وظایف دینی خود عمل کند یا در محله و منطقه ای است که تبلیغ دین در آن کم رنگ است و مؤمنان نمی‌توانند به وظایف دینی آگاه گردند، بایستی از آن جا مهاجرت کنند وگرنه بر خویشتن ستم کرده‌اند، خداوند متعال حالات این افراد را چنین ترسیم می‌نماید: کسانی که فرشتگان روح آن‌ها را گرفتند در حالی که به خویشتن ستم کرده بودند، به آن‌ها گفتند: شما در چه حالی بودید؟ گفتند: ما در سرزمین خود تحت فشار مستضعف بودیم. فرشتگان گفتند: مگر سرزمین خدا پهناور نبود که مهاجرت کنید؟! جایگاه آن‌ها دوزخ است و سرانجام بدی دارند.<ref>نساء ۹۷.</ref>

مؤمنان نباید افرادی را که دشمنی آشکار با اسلام دارند به دوستی بگیرند، البته ارتباط با دشمنان و برخورد اسلامی غیر از دوستی است، خداوند متعال بارها مؤمنان را هشدار داده که ضمن برخورد اسلامی، از دوستی با دشمنان دین خود داری کنید وگرنه از ستم کاران خواهید شد.<ref>ر. ک. مائده / ۵۱؛ توبه / ۲۳؛ هود / ۱۱۳؛ کهف / ۵۰؛ ممتحنه / ۹.</ref>

== نگاه روایات به ظلم و ظالم ==

کسی که بعد از دلایل قرآنی و روایی باز شهادت به خلافت امیر مؤمنان علی(ع) ندهد، از ستم کاران است؛ بنابراین، ستم گر فقط این نیست که به افراد زیر دست ستم کند، بلکه منکران ولایت و خلافت بالاترین ستم است، در روایت آمده که جابر بن عبدالله انصاری از فرمایش رسول خدا(ص) به امیر المؤمنین علی(ع) پرسید که فرموده‌اند: «انت منی بمنزله هارون من موسی الا انه لا نبی بعدی» جواب شنید: رسول خدا(ص) آن حضرت را جانشین خود کرده پس هر کس به خلافت آن حضرت شهادت ندهد از زمره ستم کاران است.<ref>شیخ صدوق، معانی الاخبار، بی جا، اسلامی، ۱۳۶۱ش. ص۷۴.</ref>

با نگاهی به آیات و روایات می‌توان دریافت که ستم کاری، یعنی انسان کاری را انجام دهد که او را از مسیر هدایت به انحراف کشاند حال این عمل او انکار حقیقت، شرک و بت‌پرستی، گناه و افترا باشد یا این که امامت را انکار نماید و بر ستم کاران کمک‌کار باشد یا این که به زیر دستان ستم روا دارد و می‌توان انحراف از هدایت و سیر غیرطبیعی را تعریفی دقیق از ظلم دانست.

{{پایان پاسخ}}

== معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر ==

۱ـ تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج۵، ص۱۸۴.

۲ـ تفسیر المیزان، محمد حسین طباطبائی، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، ج۱، ص۴۷.

  | شناسه =

  | تیترها =

  | ویرایش =

  | لینک‌دهی =

  | اولویت =

  | کیفیت =