صحیح مسلم: تفاوت میان نسخه‌ها

{{سوال}}

مسلم بن حجاج چه کسی بوده و چه جایگاهی در میان اهل سنت دارد؟

{{پاسخ}}'''صحیح مسلم''' یکی از [[صحاح سته]] معروف اهل سنت و از مهم‌ترین منابع حدیثی آنان در زمینه عقاید، فقه، تفسیر قرآن، و تاریخ صدر اسلام می‌باشد. این کتاب توسط ابوالحسین مسلم بن حجاج قشیری نیشابوری (۲۰۶–۲۶۱ ق) معروف به مسلم نیشابوری نگاشته شده است. نام اصلی این کتاب، «الجامع الصحیح» یا «الصحیح الجامع» است. [[علامه نووی|یحیی بن شرف نووی]] (درگذشتهٔ ۶۷۱ق) یکی از بزرگان اهل سنّت در شرح صحیح مسلم گفته است علماء اهل سنّت اتفاق دارند که بعد از قرآن کریم، صحیح‌ترین کتب، یکی صحیح مسلم و دیگری صحیح بخاری است. صحیح مسلم مشتمل بر که ۷۲۷۵ حدیث است که با کنار گذاشتن روایات تکراری، ۴۰۰۰ حدیث وجود دارد.  

{{نوشتار اصلی|مسلم بن حجاج نیشابوری}}مسلم بن حجاج نیشابوری از محدثان بزرگ اهل‌سنت، در سال ۲۰۶ قمری، در نیشابور متولد شد.<ref>ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان مما ثبت بالنقل والسماع وأثبته العیان، تحقیق احسان عباس، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۴م، ج۵، ص۱۹۵.</ref> مسلم یکی از ائمهٔ حدیث مشهور و معتبر [[اهل‌سنت]] است.<ref>الذهبی، محمد بن أحمد بن عثمان، سیر اعلام النبلاء، تحقیق شعیب الأرناؤوط، بیروت، مؤسسه الرساله، ۱۴۱۲ق، ج۱۲، ص۵۶۶.</ref> او از اعاظم محدّثين و حفاظ عامّه مي‌باشد كه در حجاز و عراق و نيشابور و بلاد ديگر از [[محمد بن اسمعيل بخارى]] و [[احمد بن حنبل]] و ديگر مشايخ وقت استماع حديث نمود.<ref>مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، تهران، کتابفروشی خیام، ۱۳۶۹، ج۴، ص۴۶۱.</ref>

صحیح مسلم یکی از صحاح سته معروف اهل سنت<ref>قادری، عبدالهادی، [http://www.abdulhadi55.blogfa.com/post/5 مختصر از زندگی‌نامه امام مسلم نیشابوری]، سایت انجمن علمی پژوهشی حقوق و معارف اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۲، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> و از مهم‌ترین منابع حدیثی آنان در زمینه عقاید، فقه، تفسیر قرآن، و تاریخ صدر اسلام می‌باشد که توسط ابوالحسین مسلم بن حجاج قشیری نیشابوری (۲۰۶–۲۶۱ ق) معروف به مسلم نیشابوری نگاشته شده است. نام اصلی این کتاب، «الجامع الصحیح» یا «الصحیح الجامع» است. نویسنده کتاب، شاگرد بخاری بوده و علاوه بر این، از اساتید بخاری نیز بهره برده است.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=23&lid=0&mid=248636&catid=24055 صحیح مسلم]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> پس از صحیح بخاری معتبرترین کتاب حدیث در نزد اهل تسنن، صحیح مسلم است. برخی آن را بر صحیح بخاری ترجیح می‌دهند.<ref>مطهری، مرتضی، خدمات متقابل اسلام و ایران، تهران، صدرا، ص۴۷۵.</ref>[[پرونده:صحیح مسلم.jpg|بندانگشتی| کتاب «صحیح مسلم» اثر مشهور حدیثی از مسلم بن حجاج|296x296پیکسل]]

صحیح مسلم دومین کتاب از جوامع حدیثی اهل سنت است که ادعا بر صحت همه روایات آن رفته است.<ref>معارف، مجید، جوامع حدیثی اهل سنت، سمت، و دانشکده علوم حدیث، تهران، ۱۳۸۵، ص۸۲.</ref> این کتاب ۷۲۷۵ حدیث در موضوعات گوناگون اعتقادی، فقهی، اخلاقی، تاریخ، سیره و… را دربردارد که مؤلف آن این روایات را از بین صدها هزار حدیث که در اختیار داشته با دقت تمام گزینش کرده است.<ref>معارف، مجید، جوامع حدیثی اهل سنت، سمت، و دانشکده علوم حدیث، تهران، ۱۳۸۵، ص۸۴.</ref> برخی به احصای روایات غیر تکراری پرداخته، این روایات را به رقمی معادل ۳۰۱۸ حدیث برآورده کرده است.<ref>صحیح مسلم، به تصحیح فؤاد عبدالباقی، ج۴، ص۲۳۱۳. به نقل از معارف، مجید، جوامع حدیثی اهل سنت، سمت، و دانشکده علوم حدیث، تهران، ۱۳۸۵، ص۸۵.</ref> او در این کتاب حدود (۳۰۳۳) حدیث در طول پانزده سال جمع کرده است.<ref>سبحانی، جعفر، موسوعه طبقات الفقهاء، طبعه الاولی، المطیعه اعتماد، قم، ۴۱۸ ق، ج۳، ص۵۷۸، و ابن خلکان، وفیات الاعیان، تحقیق: دکتر احسان عباس، دار صادر، بیروت، ۱۳۹۷ ق، ج۵، ص۱۹۴.</ref> به نظر برخی از علمای اهل سنت کتاب وی به همراه صحیح بخاری، صحیح‌ترین کتب در علم حدیثند.<ref>عثمان الذهبی، پیشین، و ابن خلکان، همان، ج؟، ص۱۹۴، ج۱۲، ص۵۶۶.</ref> [[علامه نووی|یحیی بن شرف نووی]] (درگذشتهٔ ۶۷۱ق) یکی از بزرگان اهل سنّت در شرح صحیح مسلم گفته است علماء اهل سنّت اتفاق دارند که بعد از قرآن کریم، صحیح‌ترین کتب، یکی صحیح مسلم و دیگری صحیح بخاری است.<ref>عثمان الذهبی، پاورقی و فیات الاعیان، ج۱۲، ص۵۶۷.</ref> البته برخی از علمای اهل سنت حدیث‌های او را قبول ندارند.<ref>عثمان الذهبی، پیشین، ج۱۲، ص۵۶۸.</ref>

=== تفاوت با صحیح بخاری ===

در بین علمای اهل سنت اختلاف پدید آمده که «آیا صحیح مسلم معتبرتر است، یا صحیح بخاری؟» عده فراوانی بر این نظر هستند که بعد از قرآن مجید کتابی دینی صحیح تر از کتاب صحیح مسلم نوشته نشده است. اما علی‌رغم این اختلاف، بسیاری از علمای اهل سنت در مورد صحت کامل همه احادیث هر دو کتاب اتفاق نظر دارند. اهمیت کتاب مسلم برای اهل سنت چنان زیاد است که می‌گویند، همه احادیث آن بدون استثناء، صحیح و مورد قبول است و حتی می‌گویند اگر کسی در مورد صحت آنها قسم یاد کند (مثلاً به خدا سوگند که اگر فلان حدیث مسلم صحیح باشد، برده‌ای را آزاد خواهم کرد)، باید به محتوای سوگند خود عمل کند، زیرابه نظر آنان همه احادیث مسلم صحیح است. در علت این همه اعتباری که برای آن قائلند نیز گفته شده که ابوزرعه رازی به هنگام عرضه کتاب مسلم توسط خود مسلم به وی، روایات ضعیف آن را علامت زده و توسط مسلم حذف شده است و بنابراین، هیچ حدیث ضعیف و نادرستی در آن یافت نمی‌شود! از طرفی، ضعف‌هایی در کتاب بخاری وجود دارد که این کتاب فاقد آن نقاط ضعف بوده و از حسن ترتیب ویژه ای در تنظیم و نقل احادیث برخوردار است که سایر کتابهای حدیثی از چنین ترتیبی بی بهره اند.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=23&lid=0&mid=248636&catid=24055 صحیح مسلم]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>

بین اهل علم و حدیث مشهور است که این کتاب، بعد از صحیح البخاری، بهترین کتابی است که در خصوص احادیث صحیح نوشته شده است. در این کتاب، احادیث مرفوعی که به صورت تعلیق روایت شده‌اند، نسبت به صحیح البخاری بسیار کم‌تر است و تعداد آنها از چهارده حدیث تجاوز نمی‌کند. همچنین مسلم برخلاف بخاری، به نقل اقوال صحابیان (موقوفات) و اقوال تابعیان (مقطوعات)، نپرداخته است. آنچه که پیش از این، در مورد رجال صحیح البخاری گفته شد که اتّفاق بر نامگذاری کتاب بخاری به «صحیح» به منزله اتّفاق امّت بر عدالت جمیع راویانی است که نامشان در اسناد احادیث مسند آن کتاب، ذکر شده، در مورد صحیح مسلم نیز گفته شده است. از این رو، یکی از راه‌های اثبات عدالت راوی را آن دانسته‌اند که نامش در اسناد احادیث این کتاب (و یا صحیح البخاری، چنان‌که پیشتر گفته شد) ذکر شده باشد. مسلم، برخلاف بخاری، برای نقل احادیث مُعَنعَن و متّصل دانستن آنها، معاصر بودن راوی را با کسی که از وی روایت نقل کرده (مروی عنه)، کافی دانسته است و مانند بخاری، ثبوت ملاقات آن دو را لازم ندانسته است. با وجود این که کتاب، بعد از صحیح البخاری، بهترین کتاب در نقل خصوص احادیث صحیح به‌شمار آمده است، برخی از احادیث این کتاب نیز مانند صحیح البخاری، مورد انتقاد دار قُطنی و برخی دیگر از حدیث پژوهان قرار گرفته و معلول دانسته شده‌اند.<ref>جدیدی نژاد، محمد رضا، دانش رجال از دیدگاه اهل سنت، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۱، ص۲۰۴.</ref>

  | شناسه =

  | تیترها =

  | ویرایش =

  | لینک‌دهی =

  | تغییر مسیر =

  | اولویت =

  | کیفیت =