شیخ عبدالکریم حائری و رضاشاه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|حوزه و روحانیت}}
{{درگاه|حوزه و روحانیت}}
== لزوم حفظ حوزه در دوره پهلوی اول ==
در تحلیل رفتار سیاسی علما لازم است به زمینه‌ها و شرایط زمانه ایشان توجه داشت و نمی‌توان انتظار داشت که علما در شرایط و زمانه متفاوت در مواجهه با مسائل اجتماعی و سیاسی، عملکرد یکسانی داشته باشند. این اصل در مورد برخورد حاج شیخ عبد الکریم حائری با رضا شاه و مسئله کشف حجاب نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. رفتارشناسی سیاسی مؤسس حوزه علمیه در برابر فرد مستبد و بی‌منطقی همچون رضاشاه به خوبی بیانگر آن است که عملکرد هوشمندانه و مدبرانه ایشان، تا چه اندازه در حفظ اسلام و صیانت و پرورش حوزه تازه تأسیس قم مؤثر بود. تا جایی که از امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) نقل شده درباره اهمیت کار ایشان چنین فرمودند: «دربارهٔ بزرگی او همین مقدار بس که توانست در آن زمان سخت که رضاشاه تصمیم داشت، حوزه و روحانیت را نابود کند، حوزه‌ها، بلکه روحانیت را حفظ کند و این امانت را به ما داد تا ما به دیگران رد کنیم».<ref>ستوده، امیر رضا، رجب زاده، شهرام، پا به پای آفتاب؛ گفته‌ها و ناگفته‌ها از زندگی امام خمینی(س)، تهران: پنجره، ۱۳۹۱، ج۴، ص۱۶۰</ref>
امام‌خمینی در پاسخ به این پرسش که چرا استاد ایشان جناب حاج‌شیخ در فکر تشکیل جمهوری اسلامی نبوده است، پاسخ داده است که در دوره رضاخان در قم، حوزه علمیه تشکیل دادن کمتر از تشکیل جمهوری اسلامی در این دوره نبود.<ref>مرتضوی، سید ضیاء، «[http://ijtihadnet.ir/%D8%B9%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA-%D8%AD%D8%A7%D8%AC-%D8%B4%DB%8C%D8%AE-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%AD%D8%A7%D8%A6%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%DA%A9%D9%84/ عقلانیت حاج‌ شیخ عبدالکریم حائری در شکل‌گیری، گسترش و ماندگاری حوزه قم]»، شبکه اجتهاد، تاریخ درج مطلب:۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۳ آذر ۱۴۰۱ش.</ref>
{{نقل قول|«من یک مجتهدم و معتقد شدم که باید حوزه‌ای به وجود بیاورم که در آن عده‌ای تحصیل کنند و مجتهد بشوند و فقیه بشوند و به نظرم رسیده است که وظیفه‌ام این است و هر چیزی که سر راه این وظیفه‌ام قرار بگیرد، جلویش را می‌گیرم»<ref>مرتضوی، سید ضیاء، «[http://ijtihadnet.ir/%D8%B9%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA-%D8%AD%D8%A7%D8%AC-%D8%B4%DB%8C%D8%AE-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%AD%D8%A7%D8%A6%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%DA%A9%D9%84/ عقلانیت حاج‌ شیخ عبدالکریم حائری در شکل‌گیری، گسترش و ماندگاری حوزه قم]»، شبکه اجتهاد، تاریخ درج مطلب:۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۳ آذر ۱۴۰۱ش.</ref>}}


== اولویت‌های حاج شیخ عبدالکریم ==
== اولویت‌های حاج شیخ عبدالکریم ==
خط ۲۶: خط ۱۹:


آیت‌الله حائری برای حفظ حوزه علمیه قم آن‌قدر تدبیر و درایت به خرج داد که از قول رضاشاه نقل شده که: «تمام علما را از بین بردم جز این یک نفر (حائری)، این را هم اگر برمی‌داشتم، اسلام را برمی‌داشتم»،<ref>بصیرت منش، حمید، علما و رژیم شاه، تهران: عروج، ۱۳۷۸، صص ۲۴۷–۲۴۸</ref>
آیت‌الله حائری برای حفظ حوزه علمیه قم آن‌قدر تدبیر و درایت به خرج داد که از قول رضاشاه نقل شده که: «تمام علما را از بین بردم جز این یک نفر (حائری)، این را هم اگر برمی‌داشتم، اسلام را برمی‌داشتم»،<ref>بصیرت منش، حمید، علما و رژیم شاه، تهران: عروج، ۱۳۷۸، صص ۲۴۷–۲۴۸</ref>
=== لزوم حفظ حوزه در دوره پهلوی اول ===
در تحلیل رفتار سیاسی علما لازم است به زمینه‌ها و شرایط زمانه ایشان توجه داشت و نمی‌توان انتظار داشت که علما در شرایط و زمانه متفاوت در مواجهه با مسائل اجتماعی و سیاسی، عملکرد یکسانی داشته باشند. این اصل در مورد برخورد حاج شیخ عبد الکریم حائری با رضا شاه و مسئله کشف حجاب نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. رفتارشناسی سیاسی مؤسس حوزه علمیه در برابر فرد مستبد و بی‌منطقی همچون رضاشاه به خوبی بیانگر آن است که عملکرد هوشمندانه و مدبرانه ایشان، تا چه اندازه در حفظ اسلام و صیانت و پرورش حوزه تازه تأسیس قم مؤثر بود. تا جایی که از امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) نقل شده درباره اهمیت کار ایشان چنین فرمودند: «دربارهٔ بزرگی او همین مقدار بس که توانست در آن زمان سخت که رضاشاه تصمیم داشت، حوزه و روحانیت را نابود کند، حوزه‌ها، بلکه روحانیت را حفظ کند و این امانت را به ما داد تا ما به دیگران رد کنیم».<ref>ستوده، امیر رضا، رجب زاده، شهرام، پا به پای آفتاب؛ گفته‌ها و ناگفته‌ها از زندگی امام خمینی(س)، تهران: پنجره، ۱۳۹۱، ج۴، ص۱۶۰</ref>
امام‌خمینی در پاسخ به این پرسش که چرا استاد ایشان جناب حاج‌شیخ در فکر تشکیل جمهوری اسلامی نبوده است، پاسخ داده است که در دوره رضاخان در قم، حوزه علمیه تشکیل دادن کمتر از تشکیل جمهوری اسلامی در این دوره نبود.<ref>مرتضوی، سید ضیاء، «[http://ijtihadnet.ir/%D8%B9%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA-%D8%AD%D8%A7%D8%AC-%D8%B4%DB%8C%D8%AE-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%AD%D8%A7%D8%A6%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%DA%A9%D9%84/ عقلانیت حاج‌ شیخ عبدالکریم حائری در شکل‌گیری، گسترش و ماندگاری حوزه قم]»، شبکه اجتهاد، تاریخ درج مطلب:۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۳ آذر ۱۴۰۱ش.</ref>
{{نقل قول|«من یک مجتهدم و معتقد شدم که باید حوزه‌ای به وجود بیاورم که در آن عده‌ای تحصیل کنند و مجتهد بشوند و فقیه بشوند و به نظرم رسیده است که وظیفه‌ام این است و هر چیزی که سر راه این وظیفه‌ام قرار بگیرد، جلویش را می‌گیرم»<ref>مرتضوی، سید ضیاء، «[http://ijtihadnet.ir/%D8%B9%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA-%D8%AD%D8%A7%D8%AC-%D8%B4%DB%8C%D8%AE-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%AD%D8%A7%D8%A6%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%DA%A9%D9%84/ عقلانیت حاج‌ شیخ عبدالکریم حائری در شکل‌گیری، گسترش و ماندگاری حوزه قم]»، شبکه اجتهاد، تاریخ درج مطلب:۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۳ آذر ۱۴۰۱ش.</ref>}}


== مواضع شیخ عبدالکریم در داستان لباس متحدالشکل و کشف حجاب ==
== مواضع شیخ عبدالکریم در داستان لباس متحدالشکل و کشف حجاب ==
۱۱٬۸۸۰

ویرایش