|
|
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۲: |
خط ۲: |
|
| |
|
| {{سوال}} | | {{سوال}} |
| غیر از فلسفه و عرفان چه راه هایی برای شناخت خداوند وجود دارد؟ [[ائمه(ع)]] و خداوند چه طریقی را معرفی نموده اند؟ | | غیر از فلسفه و عرفان چه راههایی برای شناخت خداوند وجود دارد؟ |
| {{پایان سوال}} | | {{پایان سوال}} |
|
| |
|
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
| | | شناخت عقلی خدای متعال گاهی با روشهای فلسفی و [[عرفان نظری]] است و گاهی با غیر آنها است. یکی از این موارد توجه و دقت در موجودات هستی، نظم میان آنها و توجه به وجود خود انسان است. راه دیگر شناخت خدا رجوع به [[فطرت]] است، این شناخت و تجربه باطنی در مواردی خاص، از جمله در حالی که انسان امیدش از همه اسباب طبیعی بریده شود، بیشتر آشکار میشود. |
| شناخت خدای متعال از راه عقل گاهی با روشهایی است که در فلسفه و [[عرفان نظری]] است و گاهی با غیر آنها است. یکی از مواردی که بدون دانش و علم به اصطلاحات فلسفی انسان را به شناخت خدا میرساند، توجه و دقت در موجودات هستی به خصوص در خود انسان است. راه دیگر شناخت خدا که در وجود هر انسانی است، رجوع به [[فطرت]] میباشد، این شناخت و تجربه باطنی در مواردی خاص، از جمله در حالی که انسان امیدش از همه اسباب طبیعی بریده شود آشکار میشود. | |
| | |
| ==راههای شناخت خدا==
| |
| شناخت خدا از راه عقل گاهی با روشهایی است که در فلسفه یا عرفان نظری هست و گاهی با غیر آن هاست، یعنی در شناخت عقلی خدا، گاهی انسان باید اصطلاحات علم، فلسفه، یا عرفان نظری را بیاموزد تا بتواند خداوند را اثبات کند و بشناسد و گاهی با چراغ عقل به معرفت خدا دست مییابد، امّا بدون پیمودن راه فلسفه یا عرفان نظری، یکی از راههای شناخت خدا که نه راه فلسفه و نه عرفان نظری را میطلبد، شناخت خداوند از راه علایم و نشانهها است که بصورت روشن خدا را اثبات میکنند. این راه برای شناخت راهی است که انسانها در شناخت امور گوناگون، از آن بهره میجویند و راهی آشنا برای آنهاست. مثلاً انسان وقتی مشاهده میکند که از جایی دود متصاعد میشود، از این نشانه میفهمد که در آنجا آتشی افروخته شده است یا وقتی در زمستان در یک بیابان بر روی برفها جای پایی میبینید یقین پیدا میکند که موجودی از آنجا عبور کرده است.
| |
|
| |
|
| ==دقت در موجودات هستی== | | ==دقت در موجودات هستی== |
| انسان اگر در موجودات هستی به دیده دقت بنگرد، هر کدام از آنها میتواند دلیلی بر وجود خدا باشد. شناخت خدا از راه نشانهها که یک شناخت عقلی است راهی است که [[خداوند]] و ائمه اطهار آن را یکی از راههای شناخت خداوند معرفی کردهاند.
| | شناخت خدا از راه عقل گاهی با داشتن علم به اصطلاحات فلسفه، یا عرفان نظری است تا بتواند با استدلال خداوند را اثبات کند و گاهی از راه علامتها و نشانهها است که بصورت روشن خدا را اثبات میکنند. |
|
| |
|
| خداوند میفرماید: {{قرآن|اِنَّ فی خَلقِ السَّمواتِ وَ الأرضِ لَآیاتٍ لِأُولی الالباب}}<ref>آل عمران /۱۹۰.</ref> به راستی که در آفرینش آسمانها و زمین نشانههایی برای اهل خرد هست. در آیهای دیگر میفرماید: {{قرآن|و فی خلقکم و ما یُبُثُّ مِنْ دابَّه آیات لقوم یوقنون}}<ref>جاثیه/۴.</ref> در آفرینش شما و آنچه از انواع جنبندگان پراکنده میشود نشانههایی برای اهل یقین هست. | | قرآن و احادیث ائمه(ع) دقت در موجودات هستی را به عنوان یکی از روشهای عقلی شناخت خداوند معرفی کردهاند. {{قرآن|إِنَّ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ |ترجمه=به راستی که در آفرینش آسمانها و زمین و آمد و شد شب و روز، نشانههایی برای اهل خرد هست.|سوره=آل عمران|آیه=۱۹۰}} در آیهای دیگر اینطور آمده است {{قرآن|و فی خلقکم و ما یُبُثُّ مِنْ دابَّه آیات لقوم یوقنون|ترجمه=در آفرینش شما و آنچه از انواع جنبندگان پراکنده میشود نشانههایی برای اهل یقین هست.|سوره=جاثیه|آیه=۴}} |
|
| |
|
| ===توجه به وجود خود انسان=== | | ===توجه به وجود خود انسان=== |
| خلقت انسان و وجود او یکی از بهترین نشانهها بر وجود خداوند است. در حدیث است که شخصی به نام مجاشع خدمت [[پیامبر اسلام(ص)]] رسید و پرسشهایی از آن حضرت پرسید: نخستین سؤال او این بود که: «کیف الطریق الی معرفه الحق؟» راه شناخت حق چیست؟ پیامبر اکرم ـ صلیالله علیه و آله ـ فرمودند: «معرفه النفس» راه شناخت حق، شناخت نفس است.<ref>محمدی ری شهری، محمد، مبانی خداشناسی، تهران، سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد، چاپ اول، ۱۳۶۹، ص۹۷.</ref> یعنی نفس انسان نشانهای بر وجود خداست و با شناخت خویش میتوان به شناخت خدا رسید. | | خلقت انسان و وجود او یکی از بهترین نشانهها بر وجود خداوند است. در حدیثی نقل شده است که شخصی به نام مجاشع خدمت [[پیامبر اسلام(ص)]] رسید و از راه شناخت پروردگار پرسید، حضرت فرمودند: «راه شناخت حق، شناخت نفس است.»<ref>محمدی ری شهری، محمد، مبانی خداشناسی، تهران، سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد، چاپ اول، ۱۳۶۹، ص۹۷.</ref> |
|
| |
|
| [[امام صادق(ع)]] میفرماید: «والعجب من مخلوق یزعم ان الله یَخْفی علی عِبادِه و هُوَ یَری أثَر، الصّنعِ فی نفسه بِتَرکیبٍ یَبهُت عقله و تألیفٍ یبطل جحودَه.»<ref>محمدی ری شهری، مبانی خداشناسی، ص۱۰۱.</ref> شگفت از آفریدهای که میپندارد خداوند از مردم پنهان است، در حالی که آثار مصنوع بودن (آفریده بودن) را در خود مشاهده میکند، با ترکیبی که عقل او را مبهوت و انکارش را باطل میسازد. پس خود انسان و نعمتهایی که در وجود اوست در بیان قرآن و سخنان ائمه (ع) نشانهای بر وجود خداست. از جمله نشانههایی که میتواند انسان را به وجود خدای دانا و توانا رهنمون شود، چیزی است که در این آیه بدان اشاره شده است. | | [[امام صادق(ع)]] میفرماید: {{عربی|والعجب من مخلوق یزعم ان الله یَخْفی علی عِبادِه و هُوَ یَری أثَر الصّنعِ فی نفسه بِتَرکیبٍ یَبهُت عقله و تألیفٍ یبطل جحودَه.|ترجمه=شگفت از آفریدهای که میپندارد خداوند از مردم پنهان است، در حالی که آثار مصنوع بودن (آفریده بودن) را در خود مشاهده میکند، با ترکیبی که عقل او را مبهوت و انکارش را باطل میسازد.}}<ref>محمدی ری شهری، مبانی خداشناسی، ص۱۰۱.</ref> |
|
| |
|
| خدا میفرماید: {{قرآن|ومن آیاته… اختلاف ألسِنَتِکُم و اَلْوانکُم اِنّ فی ذلک لَآیاتٍ للعالمین}} و یکی از نشانههای او … اختلاف زبانها و رنگهای شماست. در این اختلاف، نشانههایی برای دانشمندان هست.<ref>روم/۲۲.</ref> یکی از مفسرین گفته است: واقعیت غیر قابل شک این است که هیچ مرد و زنی در شرق و غرب از نظر رنگ و تُن صدا شبیه به هم نیستند و لذا ملاحظه میکنید که (به حسب ظاهر و در مواردی) زبان یا رنگ یکی است، ولی در واقع و به دقت عقلی دو صورتی که در سفیدی مانند هم باشند وجود ندارد و نیز دو نفر که مانند هم سخن بگویند پیدا نمیشود.<ref>محمدی ری شهری، مبانی خداشناسی، ص۱۵۱.</ref> به این صورت ملاحظه میفرمایید که اختلاف رنگها و زبانها نشانه روشنی بر وجود خداوند به شمار رفته است. از این دست نشانهها بسیار هست که در آیات [[قرآن]] و سخنان ائمه (ع) به آنها اشاره شده است که مطالعه کتاب معرفی شده برای شما مفید خواهد بود. | | خدا میفرماید: {{قرآن|و من آیاته… اختلاف ألسِنَتِکُم و اَلْوانکُم اِنّ فی ذلک لَآیاتٍ للعالمین|ترجمه=و یکی از نشانههای او … اختلاف زبانها و رنگهای شماست. در این اختلاف، نشانههایی برای دانشمندان هست.|سوره=روم|آیه=۲۲}} |
|
| |
|
| ==شناخت خدا از طریق فطرت== | | ==شناخت خدا از طریق فطرت== |
| راه دیگر برای شناخت خدا که اشاره به آن مفید است، راه فطرت است. در سخنان ائمه علیهمالسّلام به این راه هم اشاره شده است. [[امام باقر(ع)]] میفرماید: «فطرهم علی التوحید عند المیثاق علی معرفته أنّه ربهم<ref>محمدی ری شهری، مبانی خداشناسی، ص۳۴۹.</ref>» خداوند هنگام اخذ میثاق بر شناخت خود، که او پروردگار مردم است، آنان را با فطرت وسرشت توحید آفریده است. این احساس و تجربه باطنی در مواردی خاص، از جمله در حالی که انسان امیدش از همه اسباب طبیعی بریده شود آشکار میشود. به این امر آیه ۶۵ سوره عنکبوت اشاره میفرماید: {{قرآن|فَأِذا رَکبُوا فیِ الفُلکِ، دَعَوُا اللهَ مُخْلصِینَ لَهُ الدّینَ فَلّما نَجاّهم إلی البَرِّ اذا هم یُشْکُرون}} و هنگامی که بر کشتیسوار میشوند [[خدا]] را در حالی که [[دین]] را برای آن خالص کردهاند میخوانند و چون به خشکی رسانده شوند و نجاتشان دهد شرک میورزند. | | راه دیگر برای شناخت خدا راه فطرت است. [[امام باقر(ع)]] میفرماید: {{عربی|فطرهم علی التوحید عند المیثاق علی معرفته أنّه ربهم|ترجمه=خداوند، هنگام اخذ میثاق بر شناخت خود، که او پروردگار مردم است، آنان را با فطرت وسرشت توحید آفریده است.}}<ref>محمدی ری شهری، مبانی خداشناسی، ص۳۴۹.</ref> این احساس و تجربه باطنی در مواردی خاص، از جمله در حالی که انسان امیدش از همه اسباب طبیعی بریده شود، آشکار میشود. در [[سوره عنکبوت]] به این حالت نفس و رجوع به فطرت در سختی اشاره شده است {{قرآن|فَأِذا رَکبُوا فیِ الفُلکِ، دَعَوُا اللهَ مُخْلصِینَ لَهُ الدّینَ فَلّما نَجاّهم إلی البَرِّ ِّ إِذا هُمْ يُشْرِكُون|ترجمه=و هنگامی که بر کشتی سوار میشوند [[خدا]] را در حالی که [[دین]] را برای آن خالص کردهاند میخوانند و چون به خشکی رسانده شوند و نجاتشان دهد شرک میورزند.|سوره=عنکبوت|آیه=۶۹}} |
| {{پایان پاسخ}} | | {{پایان پاسخ}} |
|
| |
|
خط ۳۱: |
خط ۲۷: |
|
| |
|
| ==مطالعه بیشتر== | | ==مطالعه بیشتر== |
| ۱ـ آفریدگار جهان، ناصر مکارم شیرازی، ج۱، چدهم، کانون انتشارات محمدی، بخش اول و دوم.
| | * آفریدگار جهان، ناصر مکارم شیرازی، ج۱، چدهم، کانون انتشارات محمدی، بخش اول و دوم. |
| | | * طرحی نو در تدریس عقاید اسلامی، امامی و آشتیانی، سازمان تبلیغات، ج۱، ۱۳۶۶، درسهای دوم و سوم و چهارم و دوازدهم. |
| ۲ـ طرحی نو در تدریس عقاید اسلامی، امامی و آشتیانی، سازمان تبلیغات، ج۱، ۱۳۶۶، درسهای دوم و سوم و چهارم و دوازدهم.
| |
| {{پایان مطالعه بیشتر}} | | {{پایان مطالعه بیشتر}} |
|
| |
|
خط ۴۰: |
خط ۳۵: |
| {{شاخه | | {{شاخه |
| | شاخه اصلی = کلام | | | شاخه اصلی = کلام |
| |شاخه فرعی۱ = آفریدگار | | | شاخه فرعی۱ = آفریدگار |
| |شاخه فرعی۲ = شناخت و اثبات خدا | | | شاخه فرعی۲ = شناخت و اثبات خدا |
| |شاخه فرعی۳ = | | | شاخه فرعی۳ = |
| }} | | }} |
| {{تکمیل مقاله | | {{تکمیل مقاله |
خط ۵۱: |
خط ۴۶: |
| | ناوبری = | | | ناوبری = |
| | نمایه = شد | | | نمایه = شد |
| | تغییر مسیر = | | | تغییر مسیر =شد |
| | ارجاعات = | | | ارجاعات = |
| | | بازبینی نویسنده = |
| | بازبینی = | | | بازبینی = |
| | تکمیل = | | | تکمیل = |
| | اولویت = ب | | | اولویت = ب |
| | کیفیت = الف | | | کیفیت = ب |
| }} | | }} |
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |
| <references />
| |
|
| |
| [[رده:شناخت خدا]] | | [[رده:شناخت خدا]] |
| [[رده:]]
| |