|
|
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{شروع متن}} | | {{شروع متن}} |
| {{شاخه
| |
| | شاخه اصلی = کلام
| |
| |شاخه فرعی۱ = آفریدگار
| |
| |شاخه فرعی۲ = شناخت و اثبات خدا
| |
| |شاخه فرعی۳ =
| |
| }}
| |
|
| |
|
| {{سوال}} | | {{سوال}} |
| كسي كه فلسفه و عرفان نمي داند، از چه طريقي – غير از اين دو راه- خدا را بشناسد . [[ائمه (ع)]] كدام راه را رفته اند و خداوند خودش را از چه طريقي معرفي نموده است؟!
| | غیر از فلسفه و عرفان چه راههایی برای شناخت خداوند وجود دارد؟ |
| {{پایان سوال}} | | {{پایان سوال}} |
|
| |
|
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
| | | شناخت عقلی خدای متعال گاهی با روشهای فلسفی و [[عرفان نظری]] است و گاهی با غیر آنها است. یکی از این موارد توجه و دقت در موجودات هستی، نظم میان آنها و توجه به وجود خود انسان است. راه دیگر شناخت خدا رجوع به [[فطرت]] است، این شناخت و تجربه باطنی در مواردی خاص، از جمله در حالی که انسان امیدش از همه اسباب طبیعی بریده شود، بیشتر آشکار میشود. |
| شناخت خدای متعال از راه عقل گاهی با روش هایی است ک هدر فلسفه و [[عرفان نظری]] است و گاهی با غیر آن ها است. یکی از مواردی که بدون دانش و علم به اصطلاحات فلسی انسان را به شناخت خدا می رساند، توجه و دقت در موجودات هستی به خصوص در خود انسان است. راه دیگر شناخت خدا که در وجود هر انسانی وجود دارد، رجوع به [[فطرت]] می باشد، اين شناخت و تجربه باطني در مواردي خاص، از جمله در حالي كه انسان اميدش از همه اسباب طبيعي بريده شود آشكار ميشود. | |
| | |
| ==راه های شناخت خدا==
| |
| شناخت خدا از راه عقل گاهي با روشهايي است كه در فلسفه يا عرفان نظري هست و گاهي با غير آن هاست، يعني در شناخت عقلي خدا، گاهي انسان بايد اصطلاحات علم، فلسفه، يا عرفان نظري را بياموزد تا بتواند خداوند را اثبات كند و بشناسد و گاهي با چراغ عقل به معرفت خدا دست مييابد، امّا بدون پيمودن راه فلسفه يا عرفان نظري، يكي از راههاي شناخت خدا كه نه راه فلسفه و نه عرفان نظري را ميطلبد، شناخت خداوند از راه علايم و نشانهها است كه بصورت روشن خدا را اثبات ميكنند. اين راه براي شناخت راهي است كه انسانها در شناخت امور گوناگون، از آن بهره ميجويند و راهي آشنا براي آنهاست. مثلاً انسان وقتي مشاهده ميكند كه از جايي دود متصاعد ميشود، از اين نشانه ميفهمد كه در آنجا آتشي افروخته شده است يا وقتي در زمستان در يك بيابان بر روي برفها جاي پايي ميبينيد يقين پيدا ميكند كه موجودي از آنجا عبور كرده است.
| |
|
| |
|
| ==دقت در موجودات هستی== | | ==دقت در موجودات هستی== |
| انسان اگر در موجودات هستي به ديده دقت بنگرد، هر كدام از آنها ميتواند دليلي بر وجود خدا باشد. شناخت خدا از راه نشانهها كه يك شناخت عقلي است راهي است كه [[خداوند]] و ائمه اطهار آن را يكي از راههاي شناخت خداوند معرفي كردهاند.
| | شناخت خدا از راه عقل گاهی با داشتن علم به اصطلاحات فلسفه، یا عرفان نظری است تا بتواند با استدلال خداوند را اثبات کند و گاهی از راه علامتها و نشانهها است که بصورت روشن خدا را اثبات میکنند. |
|
| |
|
| خداوند ميفرمايد: {{قرآن|اِنَّ في خَلقِ السَّمواتِ وَ الأرضِ لَآياتٍ لِأُولي الالباب}}<ref>آل عمران /۱۹۰.</ref> به راستي كه در آفرينش آسمانها و زمين نشانههايي براي اهل خرد هست. در آيهاي ديگر ميفرمايد: {{قرآن|و في خلقكم و ما يُبُثُّ مِنْ دابَّه آيات لقوم يوقنون}}<ref>جاثيه/۴.</ref> در آفرينش شما و آنچه از انواع جنبندگان پراكنده ميشود نشانههايي براي اهل يقين هست. | | قرآن و احادیث ائمه(ع) دقت در موجودات هستی را به عنوان یکی از روشهای عقلی شناخت خداوند معرفی کردهاند. {{قرآن|إِنَّ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ |ترجمه=به راستی که در آفرینش آسمانها و زمین و آمد و شد شب و روز، نشانههایی برای اهل خرد هست.|سوره=آل عمران|آیه=۱۹۰}} در آیهای دیگر اینطور آمده است {{قرآن|و فی خلقکم و ما یُبُثُّ مِنْ دابَّه آیات لقوم یوقنون|ترجمه=در آفرینش شما و آنچه از انواع جنبندگان پراکنده میشود نشانههایی برای اهل یقین هست.|سوره=جاثیه|آیه=۴}} |
|
| |
|
| ===توجه به وجود خود انسان=== | | ===توجه به وجود خود انسان=== |
| خلقت انسان و وجود او يكي از بهترين نشانهها بر وجود خداوند است. در حديث است كه شخصي به نام مجاشع خدمت [[پيامبر اسلام(ص)]] رسيد و پرسشهايي از آن حضرت پرسيد: نخستين سؤال او اين بود كه: «كيف الطريق الي معرفه الحق؟» راه شناخت حق چيست؟ پيامبر اكرم ـ صليالله عليه و آله ـ فرمودند: «معرفه النفس» راه شناخت حق، شناخت نفس است<ref>محمدي ري شهري، محمد، مباني خدا شناسي، تهران، سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد، چاپ اول،۱۳۶۹،ص۹۷.</ref>.يعني نفس انسان نشانهاي بر وجود خداست و با شناخت خويش ميتوان به شناخت خدا رسيد. | | خلقت انسان و وجود او یکی از بهترین نشانهها بر وجود خداوند است. در حدیثی نقل شده است که شخصی به نام مجاشع خدمت [[پیامبر اسلام(ص)]] رسید و از راه شناخت پروردگار پرسید، حضرت فرمودند: «راه شناخت حق، شناخت نفس است.»<ref>محمدی ری شهری، محمد، مبانی خداشناسی، تهران، سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد، چاپ اول، ۱۳۶۹، ص۹۷.</ref> |
|
| |
|
| [[امام صادق (ع)]] ميفرمايد: «والعجب من مخلوق يزعم ان الله يَخْفي علي عِبادِه و هُوَ يَري أثَر، الصّنعِ في نفسه بِتَركيبٍ يَبهُت عقله و تأليفٍ يبطل جحودَه.»<ref>محمدي ري شهري، مباني خدا شناسي، ص۱۰۱.</ref> شگفت از آفريدهاي كه ميپندارد خداوند از مردم پنهان است، در حالي كه آثار مصنوع بودن (آفريده بودن) را در خود مشاهده ميكند، با تركيبي كه عقل او را مبهوت و انكارش را باطل ميسازد. پس خود انسان و نعمتهايي كه در وجود اوست در بيان قرآن و سخنان ائمه (ع) نشانهاي بر وجود خداست. از جمله نشانههايي كه ميتواند انسان را به وجود خداي دانا و توانا رهنمون شود، چيزي است كه در اين آيه بدان اشاره شده است. | | [[امام صادق(ع)]] میفرماید: {{عربی|والعجب من مخلوق یزعم ان الله یَخْفی علی عِبادِه و هُوَ یَری أثَر الصّنعِ فی نفسه بِتَرکیبٍ یَبهُت عقله و تألیفٍ یبطل جحودَه.|ترجمه=شگفت از آفریدهای که میپندارد خداوند از مردم پنهان است، در حالی که آثار مصنوع بودن (آفریده بودن) را در خود مشاهده میکند، با ترکیبی که عقل او را مبهوت و انکارش را باطل میسازد.}}<ref>محمدی ری شهری، مبانی خداشناسی، ص۱۰۱.</ref> |
|
| |
|
| خدا ميفرمايد: {{قرآن|ومن آياته... اختلاف ألسِنَتِكُم و اَلْوانكُم اِنّ في ذلك لَآياتٍ للعالمين}} و يكي از نشانههاي او .... اختلاف زبانها و رنگهاي شماست. در اين اختلاف، نشانههايي براي دانشمندان هست.<ref>روم/۲۲.</ref> يكي از مفسرين گفته است: واقعيت غير قابل شك اين است كه هيچ مرد و زني در شرق و غرب از نظر رنگ و تُن صدا شبيه به هم نيستند و لذا ملاحظه ميكنيد كه (به حسب ظاهر و در مواردي) زبان و يا رنگ يكي است، ولي در واقع و به دقت عقلي دو صورتي كه در سفيدي مانند هم باشند وجود ندارد و نيز دو نفر كه مانند هم سخن بگويند پيدا نميشود<ref>محمدي ري شهري، مباني خدا شناسي، ص۱۵۱.</ref>. به اين صورت ملاحظه ميفرماييد كه اختلاف رنگها و زبانها نشانهي روشني بر وجود خداوند به شمار رفته است. از اين دست نشانهها بسيار هست كه در آيات [[قرآن]] و سخنان ائمه (ع) به آنها اشاره شده است كه مطالعه كتاب معرفي شده براي شما مفيد خواهد بود. | | خدا میفرماید: {{قرآن|و من آیاته… اختلاف ألسِنَتِکُم و اَلْوانکُم اِنّ فی ذلک لَآیاتٍ للعالمین|ترجمه=و یکی از نشانههای او … اختلاف زبانها و رنگهای شماست. در این اختلاف، نشانههایی برای دانشمندان هست.|سوره=روم|آیه=۲۲}} |
|
| |
|
| ==شناخت خدا از طریق فطرت== | | ==شناخت خدا از طریق فطرت== |
| راه ديگر براي شناخت خدا كه اشاره به آن مفيد است، راه فطرت است. در سخنان ائمه عليهمالسّلام به اين راه هم اشاره شده است. [[امام باقر(ع)]] ميفرمايد: «فطرهم علي التوحيد عند الميثاق علي معرفته أنّه ربهم<ref>محمدي ري شهري، مباني خدا شناسي، ص۳۴۹.</ref>» خداوند هنگام اخذ ميثاق بر شناخت خود، كه او پروردگار مردم است، آنان را با فطرت وسرشت توحيد آفريده است. اين احساس و تجربه باطني در مواردي خاص، از جمله در حالي كه انسان اميدش از همه اسباب طبيعي بريده شود آشكار ميشود. به اين امر آيهي ۶۵ سوره عنكبوت اشاره ميفرمايد: {{قرآن|فَأِذا رَكبُوا فيِ الفُلكِ، دَعَوُا اللهَ مُخْلصِينَ لَهُ الدّينَ فَلّما نَجاّهم إلي البَرِّ اذا هم يُشْكُرون}} و هنگامي كه بر كشتي سوار ميشوند [[خدا]] را در حالي كه [[دين]] را براي آن خالص كردهاند ميخوانند و چون به خشكي رسانده شوند و نجاتشان دهد شرك ميورزند. | | راه دیگر برای شناخت خدا راه فطرت است. [[امام باقر(ع)]] میفرماید: {{عربی|فطرهم علی التوحید عند المیثاق علی معرفته أنّه ربهم|ترجمه=خداوند، هنگام اخذ میثاق بر شناخت خود، که او پروردگار مردم است، آنان را با فطرت وسرشت توحید آفریده است.}}<ref>محمدی ری شهری، مبانی خداشناسی، ص۳۴۹.</ref> این احساس و تجربه باطنی در مواردی خاص، از جمله در حالی که انسان امیدش از همه اسباب طبیعی بریده شود، آشکار میشود. در [[سوره عنکبوت]] به این حالت نفس و رجوع به فطرت در سختی اشاره شده است {{قرآن|فَأِذا رَکبُوا فیِ الفُلکِ، دَعَوُا اللهَ مُخْلصِینَ لَهُ الدّینَ فَلّما نَجاّهم إلی البَرِّ ِّ إِذا هُمْ يُشْرِكُون|ترجمه=و هنگامی که بر کشتی سوار میشوند [[خدا]] را در حالی که [[دین]] را برای آن خالص کردهاند میخوانند و چون به خشکی رسانده شوند و نجاتشان دهد شرک میورزند.|سوره=عنکبوت|آیه=۶۹}} |
| {{پایان پاسخ}} | | {{پایان پاسخ}} |
|
| |
|
| {{مطالعه بیشتر}} | | {{مطالعه بیشتر}} |
| ==مطالعه بيشتر==
| |
|
| |
| ۱ـ آفريدگار جهان، ناصر مكارم شيرازي، ج۱، چدهم، كانون انتشارات محمدي، بخش اول و دوم.
| |
|
| |
|
| ۲ـ طرحي نو در تدريس عقايد اسلامي، امامي و آشتياني، سازمان تبليغات، ج۱، ۱۳۶۶،درسهاي دوم و سوم و چهارم و دوازدهم.
| | ==مطالعه بیشتر== |
| | * آفریدگار جهان، ناصر مکارم شیرازی، ج۱، چدهم، کانون انتشارات محمدی، بخش اول و دوم. |
| | * طرحی نو در تدریس عقاید اسلامی، امامی و آشتیانی، سازمان تبلیغات، ج۱، ۱۳۶۶، درسهای دوم و سوم و چهارم و دوازدهم. |
| {{پایان مطالعه بیشتر}} | | {{پایان مطالعه بیشتر}} |
|
| |
|
| ==منابع== | | ==منابع== |
| {{پانویس}} | | {{پانویس|۲}} |
| | | {{شاخه |
| | | شاخه اصلی = کلام |
| | | شاخه فرعی۱ = آفریدگار |
| | | شاخه فرعی۲ = شناخت و اثبات خدا |
| | | شاخه فرعی۳ = |
| | }} |
| {{تکمیل مقاله | | {{تکمیل مقاله |
| | شناسه = شد | | | شناسه = شد |
خط ۵۰: |
خط ۴۴: |
| | ویرایش = شد | | | ویرایش = شد |
| | لینکدهی = شد | | | لینکدهی = شد |
| | ناوبری = | | | ناوبری = |
| | نمایه = | | | نمایه = شد |
| | تغییر مسیر = | | | تغییر مسیر =شد |
| | بازبینی = | | | ارجاعات = |
| | تکمیل = | | | بازبینی نویسنده = |
| | | بازبینی = |
| | | تکمیل = |
| | اولویت = ب | | | اولویت = ب |
| | کیفیت = الف | | | کیفیت = ب |
| }} | | }} |
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |
| | [[رده:شناخت خدا]] |