شرایط شفاعت‌شوندگان: تفاوت میان نسخه‌ها

در مورد شفاعت اهل بیت در قیامت توضیح دهید. چه کسانی به این شفاعت می‌رسند؟

کلمه شفاعت از ریشه شفع به معنی جفت و ضمیمه کردن چیزی به مثل خودش گرفته شده است. مفهوم شفاعت بر محور دگرگونی و تغییر موضوع به شفاعت شونده دور می‌زند یعنی شخص شفاعت شونده موجباتی فراهم می‌سازد که از یک وضع نامطلوب و درخور کیفر بیرون آمده و به وسیله ارتباط با شفیع، خود را در وضع مطلوبی قرار دهد که شایسته و مستحق بخشودگی گردد. آیات شفاعت به خوبی نشان می‌دهد که مسئله شفاعت از نظر منطق اسلام یک موضوع بی قید و شرط نیست بلکه قیود و شرایطی دارد مثلاً از نظر جرمی که درباره آن شفاعت می‌شود شرایطی هست و از طرفی، شخص شفاعت شونده و شخص شفاعت کننده هم باید شرایطی داشته باشند.

کسانی که معتقد به اصل شفاعت هستند، باید شرایط آن را فراهم سازند. شرایط شفاعت عبارتند از:

از گناهانی همانند ظلم که به‌طور کلّی از دایره شفاعت بیرون شمرده شده بپرهیزند زیرا طبق قرآن {{قرآن|مَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ حَمِیمٍ وَلَا شَفِیعٍ یُطَاعُ|ترجمه=برای ستمکاران دوستی وجود ندارد، و نه شفاعت کننده‌ای که شفاعتش پذیرفته شود.|سوره=غافر|آیه=۱۸}}، و برنامه خود را از یک دگرگونی عمیق و همه‌جانبه در وضع خویش شروع کنند و برای رسیدن به مقام ارتضاء و برقرار ساختن عهد الهی از گناه توبه کنند. یا حداقل در آستانه توبه قرار گیرند، خلافکاری و شکستن قوانین الهی را متوقف سازند یا لااقل تقلیل دهند و ایمان به خدا و دادگاه بزرگ رستاخیز را در خود زنده نگهدارند و قوانین و مقرّرات او را محترم بشمارند و از طرفی برای برقرار ساختن پیوند میان خود و شفاعت کننده، از صفات او اقتباس کنند و یک نوع سنخیت هر چند ضعیف میان خود و او برقرار سازند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ۱/۲۳۶، دار الکتب الإسلامیه ۱۳۷۴.</ref>

منظور ما از شفاعت همان شفاعتی است که عذاب روز قیامت را از گناه کاران برمی‌دارد، حال باید دید این شفاعت از چه شفیعانی سر می‌زند؟ و در چه زمانی تحقق می‌یابد؟ و در حق چه کسانی جاری می‌شود؟ از روایات پیامبر و اهل بیت، شفاعت رسول اکرم(ص) و اهل بیت و قرآن و ملائکه و مؤمنین و خویشاوندان استفاده می‌شود، یعنی خداوند به آنها اذن و حق شفاعت داده است.

== زمان شفاعت ==

شفاعت در قیامت تنها در عذاب دوزخ مؤثر است. اما کمک پیامبر(ص) و ائمه(ع) در ناگواری‌های پیش از آن، مانند قبض روح و برزخ و سؤال قبر، ربطی به شفاعت ندارد، بلکه اختیار و امکانی است که خدا به ایشان داده است.<ref>طباطبائی، محمد حسین، المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی ۱/۲۶۳، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۷۴ش.</ref>

همچنین پیامبر اکرم(ص) فرموده است: «من در روز قیامت شفاعت می‌کنم و شفاعتم پذیرفته می‌شود، و علی هم شفاعت می‌کند و شفاعت او نیز پذیرفته می‌شود و اهل بیت من نیز شفاعت می‌کنند و شفاعت آنان هم پذیرفته می‌شود.<ref>ابن شهر آشوب محمّدبن علی، مناقب آل ابی طالب ۲/۱۵، المکتبه الحیدریه النجف الأشرف، ۱۳۷۶.</ref>

== افرادی که مشمول شفاعت می‌شوند ==

امّا شفاعت در حق چه کسانی اتفاق می‌افتد؟ علاّمه طباطبایی بعد از بحث طولانی می‌گوید: «شفاعت وسیله نجات گناهکاران از اصحاب یمین است، در قرآن می‌فرماید: {{قرآن|إِنْ تَجْتَنِبُوا کَبَائِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئَاتِکُمْ|ترجمه=اگر از گناهان بزرگی که از آن نهی می‌شوید پرهیز کنید، گناهان کوچک شما را می‌پوشانیم|سوره=نساء(۴)|آیه۳۱=}} منظور آیه این است که گناهان صغیره را خدا می‌آمرزد و احتیاجی به شفاعت ندارد، پس مورد شفاعت آن عدّه از اصحاب یمین اند، که گناهان کبیره از آنان تا روز قیامت باقی مانده، و به وسیله توبه یا اعمال حسنه دیگر از بین نرفته است، هم چنان که رسول خدا فرمود: شفاعتم تنها مربوط به اهل کبائر از امتم است، و امّا نیکوکاران هیچ ناراحتی ندارند.»<ref>علامه طباطبائی محمد حسین، المیزان ترجمه سید محمّد باقر موسوی همدانی ۱/۲۸۴، پیشین.</ref>

امام باقر(ع) و صادق(ع) فرمودند: «به خدا سوگند ما از شیعیان گناهکارمان شفاعت می‌کنیم، تا دشمنان ما آنها را ببینند و بگویند، {{قرآن|فَمَا لَنَا مِنْ شَافِعِینَ|۱۰۰|وَلَا صَدِیقٍ حَمِیمٍ|۱۰۱|فَلَوْ أَنَّ لَنَا کَرَّةً فَنَکُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ|۱۰۲|ترجمه=و اکنون ما را نه شفیعانی است؛ و نه دوست مهربانی. کاش بار دیگر به دنیا بازگردیم تا از مؤمنان گردیم.|سوره=شعراء(۲۶)|آیه=۱۰۰–۱۰۳}}.»<ref>شیخ حر عاملی محمّد بن الحسن، الفصول المهمه فی اصول الائمه، ص۳۶۱، مؤسسه معارف اسلامی امام رضا(ع)، ۱۴۱۸ق.</ref>

رسول خدا(ص) فرمود: هنگامی که در مقام محمود (مقام شفاعت) قرار گیرم، برای آن افراد از امّتم که مرتکب گناهان بزرگ شده‌اند شفاعت می‌کنم و خدای متعال شفاعتم را درباره آنان می‌پذیرد، به خدا سوگند برای کسانی که ذرّیه و فرزندان مرا آزار کرده باشند شفاعت نمی‌کنم.<ref>شیخ حر عاملی محمّد بن الحسن، الفصول المهمه فی اصول الائمه، ص۳۶۰، پیشین.</ref>

 

  | شناسه =

  | تیترها =

  | ویرایش =

  | نمایه =

  | تغییر مسیر =

  | بازبینی =

  | اولویت =