۶٬۸۱۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
برخی محققان غربی با نقد درونی رسائل جابر به این نتیجه رسیده‌اند که این مطلب که جابر در سدۀ دوم می‌زیسته و شاگرد امام جعفر صادق(ع) بوده حقیقت ندارد.<ref>کوهکن، «جابر بن حیان»، ج۱۷، ذیل واژه.</ref> دلایل مخالفان این است که در منابع معتبر، به‌ويژه منابع درجه اول، شاگردی چنين شخصى نزد امام صادق(ع) و حتى حضور واقعی او در حلقه‌های علمى و دينی شيعيان آن حضرت تأييد نشده است. آنچنان که در كهن‌ترين و معتبرترين منابع رجالى و فهرستی شيعه، از قبيل كتاب رجال نجاشى و رجال و فهرست شيخ طوسى و رجال كَشّى هيچ ذكرى از فردى به نام جابر بن حيان در ميان نيست.<ref>جهانبخش، «ميراث جابر بن حيان يا مرده ريگ كيميايى غاليان»، ص۱۲۰.</ref> | برخی محققان غربی با نقد درونی رسائل جابر به این نتیجه رسیده‌اند که این مطلب که جابر در سدۀ دوم می‌زیسته و شاگرد امام جعفر صادق(ع) بوده حقیقت ندارد.<ref>کوهکن، «جابر بن حیان»، ج۱۷، ذیل واژه.</ref> دلایل مخالفان این است که در منابع معتبر، به‌ويژه منابع درجه اول، شاگردی چنين شخصى نزد امام صادق(ع) و حتى حضور واقعی او در حلقه‌های علمى و دينی شيعيان آن حضرت تأييد نشده است. آنچنان که در كهن‌ترين و معتبرترين منابع رجالى و فهرستی شيعه، از قبيل كتاب رجال نجاشى و رجال و فهرست شيخ طوسى و رجال كَشّى هيچ ذكرى از فردى به نام جابر بن حيان در ميان نيست.<ref>جهانبخش، «ميراث جابر بن حيان يا مرده ريگ كيميايى غاليان»، ص۱۲۰.</ref> | ||
برخی محققان، وجه ایجابی تحقیقات محققان غربی درباره جابر و نفی شاگردی او نزد امام صادق(ع) را این دانسته‌اند که آنان رساله‌های جابری را تألیف گروهی از نویسندگان اسماعیلی قرمطی دانسته‌اند. نویسندگانی که طی حدود یک قرن، میان نیمۀ دوم سدۀ سوم تا نیمۀ اول سدۀ چهارم هجری قمری نگاشته‌اند؛ به همین دلیل است که آنان در اشاره به آثار جابر از عبارت «رسائل جابری» و نه «رسائل جابر» بهره می‌گیرند. از نظر این محققان اصالت تاریخی جابر رد می‌شود و این مسئله‌ای است که در تحقیقات تاریخ علم به «مسئلۀ جابری» مشهور شده است.<ref>کوهکن، «جابر بن حیان»، ج۱۷، ذیل واژه.</ref> | برخی محققان، وجه ایجابی تحقیقات محققان غربی درباره جابر و نفی شاگردی او نزد امام صادق(ع) را این دانسته‌اند که آنان رساله‌های جابری را تألیف گروهی از نویسندگان اسماعیلی قرمطی دانسته‌اند. نویسندگانی که طی حدود یک قرن، میان نیمۀ دوم سدۀ سوم تا نیمۀ اول سدۀ چهارم هجری قمری نگاشته‌اند؛ به همین دلیل است که آنان در اشاره به آثار جابر از عبارت «رسائل جابری» و نه «رسائل جابر» بهره می‌گیرند. از نظر این محققان اصالت تاریخی جابر رد می‌شود و این مسئله‌ای است که در تحقیقات تاریخ علم به «مسئلۀ جابری» مشهور شده است.<ref>کوهکن، «جابر بن حیان»، ج۱۷، ذیل واژه.</ref> از دیگر مخالفان وجود شخصیتی به نام جابر بن حیان و شاگردی او نزد امام صادق(ع) می‌توان به سید احمد مددی، از علما و مدرسان حوزه علمیه قم، اشاره کرد.<ref>مددی، سید احمد، «گفت‌وگو: تحول در فقه، نسخه‌شناسی و اصول فقه حکومتی»، فقه (کاوشی نو در فقه)، شماره ۵۸، زمستان ۱۳۷۸ش، ص۸۸-۸۹.</ref> | ||
== موافقان == | == موافقان == | ||