سیر تحول عزاداری: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۲۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۷: خط ۷:
سوگواری و مرثیه‌سرایی برای امام حسین(ع) از زمان [[امامان شیعه|امامان معصوم‎(ع)]] رایج بوده و بر آن توصیه شده است. در آن زمان، سوگواری بیشتر در قالب شعرخوانی و مرثیه‌سرایی با شعر بود. اما با گذشت زمان، نوع عزاداری براساس سنت‌ها و فرهنگ‌ها تغییراتی کرد.  
سوگواری و مرثیه‌سرایی برای امام حسین(ع) از زمان [[امامان شیعه|امامان معصوم‎(ع)]] رایج بوده و بر آن توصیه شده است. در آن زمان، سوگواری بیشتر در قالب شعرخوانی و مرثیه‌سرایی با شعر بود. اما با گذشت زمان، نوع عزاداری براساس سنت‌ها و فرهنگ‌ها تغییراتی کرد.  


[[عزاداری]] به سبک موجود، از صدر اسلام نبوده، بلکه در دوره‌های مختلف و بیشتر در [[دوره صفویه]] و [[آل‌بویه]] به وجود آمد. با گذشت زمان، سبک‌هایی از روضه‌خوانی،‌ سینه‌زنی، زنجیرزنی و ... به‌وجود آمد و گسترش یافت. روضه‌خوانی یا خواندن کتاب [[روضه الشهداء (کتاب)|روضه الشهداء]] (که چند ماه پس از سلطنت شاه اسماعیل صفوی در تبریز به پایان رسید) و کتاب‌های مشابه بر روی منبر، از دوره صفویه شروع شد.<ref>پترچلکووسکی، تعزیه هنر بومی پیشرو ایران، ترجمه، داود حاتمی، پاورقی، توضیح مترجم، ص۱۱.</ref> در همان زمان که مراسم‌های عزادری محرم در دوره صفویه توسعه می‌یافت، [[تعزیه‌خوانی]] نیز به مراسمات ماه محرم افزوده شد. تعزیه‌خوانی نقل نمایشی زندگی، مصیب‌ها و شهادت شهیدان کربلا بود. البته برخی محققان تاریخ شروع عزاداری به سبک روضه‌خوانی را به دوره حکومت آل‌بویه نسبت داده‌اند.   
[[عزاداری]] به سبک موجود، از صدر اسلام نبوده، بلکه در دوره‌های مختلف و بیشتر در [[دوره صفویه]] و [[آل‌بویه]] به وجود آمد. با گذشت زمان، سبک‌هایی از روضه‌خوانی،‌ سینه‌زنی، زنجیرزنی و ... به‌وجود آمد و گسترش یافت. روضه‌خوانی یا خواندن [[کتاب روضة الشهداء]] (که چند ماه پس از سلطنت شاه اسماعیل صفوی در تبریز به پایان رسید) و کتاب‌های مشابه بر روی منبر، از دوره صفویه شروع شد.<ref>پترچلکووسکی، تعزیه هنر بومی پیشرو ایران، ترجمه، داود حاتمی، پاورقی، توضیح مترجم، ص۱۱.</ref> در همان زمان که مراسم‌های عزادری محرم در دوره صفویه توسعه می‌یافت، [[تعزیه‌خوانی]] نیز به مراسمات ماه محرم افزوده شد. تعزیه‌خوانی نقل نمایشی زندگی، مصیب‌ها و شهادت شهیدان کربلا بود. البته برخی محققان تاریخ شروع عزاداری به سبک روضه‌خوانی را به دوره حکومت آل‌بویه نسبت داده‌اند.   


رواج سبک عزاداری در دوره صفویه و آل‌بویه را به دو دلیل دانسته‌اند: نخست اینکه دولت شیعه قدرت را به دست گرفته بود و شیعه از سلطه غیر خود در آمد. دوم اینکه بیشتر مردم تحت حکومت صفوی، پیرو مذهب شیعه بوده و خواستار ترویج نهضت حسینی بودند.  
رواج سبک عزاداری در دوره صفویه و آل‌بویه را به دو دلیل دانسته‌اند: نخست اینکه دولت شیعه قدرت را به دست گرفته بود و شیعه از سلطه غیر خود در آمد. دوم اینکه بیشتر مردم تحت حکومت صفوی، پیرو مذهب شیعه بوده و خواستار ترویج نهضت حسینی بودند.  
خط ۱۳: خط ۱۳:
این دو عامل، در شکل گرفتن سبک موجود عزاداری، نقش اساسی داشت. این تغییر در نیمه دوم قرن یازدهم قمری، تغییر جدی‌تری یافت و در این دوران، تدارک چشم‌گیری برای برگزاری عزای حسینی و تعزیه‌های سیّار آغاز شد و حمایت رسمی از این مراسم، سبب شد این عزاداری‌ها، اهمیتی بسیار یابند.<ref>پترچلکووسکی، تعزیه هنر بومی پیشرو ایران، ص۱۶۵، ۱۶۶.</ref>
این دو عامل، در شکل گرفتن سبک موجود عزاداری، نقش اساسی داشت. این تغییر در نیمه دوم قرن یازدهم قمری، تغییر جدی‌تری یافت و در این دوران، تدارک چشم‌گیری برای برگزاری عزای حسینی و تعزیه‌های سیّار آغاز شد و حمایت رسمی از این مراسم، سبب شد این عزاداری‌ها، اهمیتی بسیار یابند.<ref>پترچلکووسکی، تعزیه هنر بومی پیشرو ایران، ص۱۶۵، ۱۶۶.</ref>


ژان کالمار ایران‌شناس و پژوهشگر فرانسوی (درگذشت ۲۰۱۷م)، بخش بزرگی از تحولات عزاداری را به سنت‌های دیرینه [[ایران]] مربوط می‌داند و می‌گوید: «به عقیده من قسمت اعظم این تحول، صرف نظر از جنبه ایمانی و عقیدتی آن، تحت تأثیر سنت‌هایی به وجود آمده که ریشه‌هایی نزد ایرانیان دارد».<ref>پترچلکووسکی، تعزیه هنر بومی پیشرو ایران، ص۱۶۴.</ref>
ژان کالمار (درگذشت ۲۰۱۷م)، ایران‌شناس و پژوهشگر فرانسوی، بخش بزرگی از تحولات عزاداری را به سنت‌های دیرینه [[ایران]] مربوط می‌داند و می‌گوید: «به عقیده من قسمت اعظم این تحول، صرف نظر از جنبه ایمانی و عقیدتی آن، تحت تأثیر سنت‌هایی به وجود آمده که ریشه‌هایی نزد ایرانیان دارد».<ref>پترچلکووسکی، تعزیه هنر بومی پیشرو ایران، ص۱۶۴.</ref>
 
== گالری سنت‌های سوگواری ==
<gallery mode="packed" heights="150">
پرونده:GEL MALI DAR MOHARRAM.jpg|بخشی از مراسم گل‌مالی در ایام محرم.
پرونده:Tazie ashora.jpg|تعزیه امام حسین(ع)
پرونده:Azadari moharram esfahan.jpg|عکس ارنست هولتزر از عزاداری محرم در اصفهان در نیمه دوم قرن سیزدهم شمسی
پرونده:Karabzani.jpg|کَرب‌زنی، شيوه عزاداری محرم در بخش‌هایی از ایران
</gallery>
 
== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
* [[عزاداری امامان شیعه بر امام حسین(ع)|عزاداری امامان شیعه برای امام حسین(ع)]]
* [[عزاداری امامان شیعه بر امام حسین(ع)|عزاداری امامان شیعه برای امام حسین(ع)]]
۱۱٬۸۷۷

ویرایش