سیره معصومان در ماه رمضان: تفاوت میان نسخه‌ها

قسمتی از سیرهٔ معصومان(ع) در مواجه با ماه رمضان در بعد اجتماعی و در رابطهٔ آنان با مردم رقم می‌خورده است؛ از جمله این سِیر به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

در آستانه ماه رمضان، معصومان(ع) اهمیت و عظمت ماه رمضان را به مردم گوشزد می‌کردند و آنان را به استفادهٔ معنوی بیشتر از این ضیافت الهی فرا می‌خواندند. در این زمینه خطبه‌هایی از پیامبر اکرم(ص)، امام علی(ع) و روایاتی از دیگر معصومان(ع) وارد شده است؛ از جمله امام صادق(ع) در آستانهٔ ماه رمضان این‌گونه به فرزندان خویش سفارش می‌کند: «نهایت کوشش خودتان را بکنید که در این ماه روزی‌ها تقسیم می‌شوند و سرآمدن عمرها و اجل‌ها نوشته می‌شود و در آن شبی است که عمل در آن از عمل هزار ماه برتر است». اباصلت می‌گوید که بر [[امام رضا(ع)]] در جمعهٔ آخر شعبان وارد شدم. حضرت به من گفت: «ای اباصلت، بیشتر روزهای ماه شعبان گذشت و این جمعهٔ آخر ماه است؛ پس در این باقیماندهٔ آن کوتاهی سابق خود را جبران کن... و بیشتر به دعا و استفغار و تلاوت قرآن بپرداز و از گناهانت توبه کن تا با خلوص در ماه خدا وارد گردی».<ref>الحر العاملی، وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۳۰۵.</ref>

این عمل در سیرهٔ معصومان(ع) به‌نحو کاملی مشاهده می‌شود. از امام صادق(ع) روایت شده که هنگامی که حضرت امام سجاد(ع) روزه می‌گرفت دستور می‌داد گوسفندی را سر می‌بریدند و آن را تکه‌تکه می‌کردند و در دیگ می‌ریختند. آن حضرت(ع) وقت غروب به دیگ‌ها سر می‌زد و در حالی که روزه داشت‌ بوی آبگوشت را استشمام می‌کرد. آنگاه می‌فرمود: کاسه‌ها را بیاورید این کاسه را برای فلان‌کس و دیگری را برای بهمان‌کس بکشید و همین‌طور کاسه‌ها را پر می‌کردند تا آبگوشت‌ به اتمام می‌رسید. آنگاه امام(ع) خود با نان و خرما افطار می‌کرد.<ref>ابن طاووس، اقبال الاعمال، ص۶۴.</ref>

 

از امام صادق(ع) روایت شده که امام سجاد(ع) در ماه رمضان توجه خاصی به زیردستان و خدمتکاران خود داشت. در این ماه، هرگاه یکی از آنها مرتکب خطایی می‌شد، او را مورد عقوبت قرار نمی‌داد و تنها [[گناه]] او را یادداشت می‌نمود تا آنکه شب آخر ماه رمضان فرا می‌رسید. در آن شب، همهٔ آنان را گرد خود جمع می‌کرد و کاغذهای خطایای آنان را بیرون می‌آورد و بر تک‌تک آنان می‌خواند و آنان به گناه خود اعتراف می‌کردند. پس از آن، در میان ایشان برمی‌خاست و می‌فرمود: «با صدای بلند بگویید: ای علی بن حسین، همان خدایت نیز خطاهایت را شمارش کرده، همان‌گونه که تو گناهان ما را شمردی و در کتاب تمام اعمال کوچک و بزرگ ثبت است. همهٔ اعمال نزد او حاضر است، همان‌گونه که اعمال ما نزد تو حاضر بود و تو بر آن ناظر بودی. پس از ما درگذر همان‌گونه که تو امید عفو و گذشت داری. از ما درگذر تا که خدایت را بخشنده و رحیم یابی… ای علی بن حسین، کوچکی مقام خود را در برابر خدای داور دادگری که به هیچ‌کس ظلم روا نمی‌دارد یادآور و از گناه ما درگذر،...». سپس حضرت، در حالی که گریه و زاری می‌کرد، پی در پی این کلمات را می‌گفت و آنان هم با او هم‌آواز می‌شدند. سپس می‌فرمود: «بار خدایا، تو به ما دستور دادی که از کسانی که به ما ظلمی روا داشتند درگذریم؛ ما به‌خود ظلم کردیم، پس از ما درگذر که تو نسبت‌ به آن سزاوارتری. تو به ما گفتی که هیچ درخواست‌کننده‌ای را از در خانه‌هایمان رد نکنیم، ما به درگاه تو دست نیاز و درخواست‌ بلند کرده‌ایم و از تو طلب می‌نماییم، پس بر ما منت نه و ما را محروم مساز…». آنگاه رو به آنان می‌کرد و می‌گفت: «من از خطاهای شما گذشتم، آیا شما نیز از من می‌گذرید؟» و آنان در پاسخ می‌گفتند: «از تو گذشتیم ای آقای ما و تو به ما هیچ بدی روا نداشتی». سپس آن حضرت(ع) می‌گفت: «بگویید: بار خدایا، از علی بن حسین درگذر، همان‌گونه که او از ما گذشت و او را از آتش آزاد کن، همان‌طوری که او ما را از بندگی رهانید». آنان آمین می‌گفتند و حضرت(ع) در نهایت می‌فرمود: «بروید که از شما گذشتم و همگی شما را آزاد کردم» و همگی آنان را آزاد می‌کرد.<ref>الحر العاملی، وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۱۴۰.</ref>

بنابر نقل برخی از روایات، رسول اکرم(ص) در ماه رمضان تمامی اسیران را آزاد می‌ساخت.<ref>قاضی النعمان، دعائم الاسلام، ج۲، ص۴۶۴.</ref>

  | بازبینی =